Krajowa Rada Izb Rolniczych przedstawiła Informacje o projektch ustaw przedstawianych i procedowanych na posiedzeniach Senackiej i Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w marcu 2025 r.
I tak chronologicznie od początku marca:
Tematem posiedzenia podkomisji stała do spraw dobrostanu zwierząt gospodarskich i ochrony produkcji zwierzęcej w Polsce oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt we wtorek 4 marca 2025r było rozpatrzenie informacji na temat zapowiadanego przeglądu unijnych przepisów o dobrostanie zwierząt i dotyczącego europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Koniec epoki klatkowej”
Informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącą zapowiadanego przez Komisję Europejską przeglądu przepisów o dobrostanie zwierząt i inicjatywy obywatelskiej „Koniec epoki klatkowej” Przedstawił sekretarz stanu w ministerstwie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak. Na wstępie mówca podkreślił, konieczność dalszych ekspertyz dotyczących oceny kosztów, czasu trwania okresów przejściowych w procesie wycofywania hodowli klatkowej zwierząt gospodarskich a dalej podniósł iż propozycje legislacyjne KE dotyczące dobrostanu zwierząt powinny być oparte o rzetelną ocenę wpływu obejmującą zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki wprowadzenia nowych regulacji, oraz uwzględniać nie tylko poprawę warunków utrzymywania zwierząt, ale także konsekwencje dla konsumentów i innych uczestników rynku.
Jak mówił, w swoim wystąpieniu propozycje legislacyjne KE dotyczące dobrostanu zwierząt powinny być oparte o rzetelną ocenę wpływu obejmującą zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki wprowadzenia nowych regulacji, oraz uwzględniać nie tylko poprawę warunków utrzymywania zwierząt, ale także konsekwencje dla konsumentów i innych uczestników rynku. Wiceminister podkreślił, że w obliczu obecnej sytuacji ekonomicznej i geopolitycznej zmiany legislacyjne w zakresie dobrostanu zwierząt należy wprowadzać stopniowo i rozważnie.
Zdaniem, resortu należy uwzględnić odpowiednio długie okresy przejściowe, które pozwolą na dostosowanie produkcji zwierzęcej do nowych wymagań. Należy zaznaczyć, że wyższe wymagania w zakresie dobrostanu zwierząt będą prowadzić do wyższych kosztów prowadzenia produkcji zwierzęcej w Unii Europejskiej. Wiceminister Czerniak wskazał, że według KE konieczna jest ochrona rynku UE przed napływem produktów pochodzenia zwierzęcego wyprodukowanych w państwach trzecich, w których warunki prowadzenia takiej działalności nie są obciążone takimi samymi wymaganiami.
Według rozeznania resortu rolnictwa, konsekwencje ekonomiczne wprowadzenia zakazu stosowania klatek w chowie zwierząt będą znaczne. Należy bowiem założyć, że w przypadku konieczności poniesienia kosztów modernizacji budynków i zmniejszeniem obsady zwierząt, nierozerwalnie związanym z przejściem na bezklatkowy system chowu, a także zwiększeniem kosztów obsługi i utrzymania zwierząt, część rolników może zrezygnować z prowadzenia produkcji zwierzęcej. Wiceszef MRiRW dodał, że może to wpłynąć na zmniejszenie wielkości produkcji, a tym samym spowodować wzrost cen produktów np. jaj, a także naruszyć bezpieczeństwo żywnościowe UE i Polski. Zaznaczył też, że o ewentualnej pomocy dla hodowców drobiu resort rolnictwa zdecyduje, gdy będą znane konkretne rozwiązania ws. odejścia od chowu klatkowego m.in. kur niosek.
Przedstawiając stanowisko ministerstwa pan Jacek Czerniak przytoczył ekspertyzę z 2022 r. zleconą Instytutowi Zootechniki przez resort rolnictwa, z której wynika, że okres przejścia z chowu klatkowego dla kur niosek powinien wynosić co najmniej 15 lat, a szacowane wówczas (przed inflacją) koszty modernizacji były na poziomie 365 tys. zł za kurnik. Podkreślił także, że jeżeli KE wyda stosowne przepisy, to resort ponownie zleci przeprowadzenie takiej ekspertyzy. Zaznaczył, że w 2023 r. w systemie klatkowym hodowane było ok. 72 proc. kur niosek, nieco ponad 20 proc. – na wolnym wybiegu; 5,8 proc. – w systemie ściółkowym, a produkcja ekologiczna jaj stanowiła niecały 1 proc. Natomiast z ankiety przeprowadzonej w 2021 r. wśród 77 właścicieli kurników wynika, że gdyby KE wprowadziła zakaz chowu klatkowego, z dalszej produkcji zrezygnowałoby ok. 30 proc. z nich, 2 proc. przeszło na inny system, a pozostali nie wiedzieli jaką podejmą decyzję.
W tym samym dniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (FSDN). Założenia projektu ustawy przedstawił zebranym sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski.
Projekt ustawy FSDN wynika z konieczności dostosowania krajowych przepisów prawnych do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej dotyczących zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych, a w szczególności wprowadzenia do polskiego porządku prawnego rozwiązań służących stosowaniu rozporządzenia Rady (WE) nr 1217/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (Dz. Urz. UE L 328 z 15.12.2009, str. 27, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1217/2009”. Zgodnie z art. 1 rozporządzenia nr 1217/2009, zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2674 z dnia 22 listopada 2023 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady (WE) nr 1217/2009 w odniesieniu do przekształcenia sieci danych rachunkowych gospodarstw rolnych w sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (Dz. Urz. UE L 2023/2674 z 29.11.2023), w celu spełnienia wymogów wspólnej polityki rolnej (WPR), w tym oceny jej wpływu na sektor rolny, przekształca się sieć danych rachunkowych gospodarstw rolnych (FADN) w sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (FSDN) w celu zbierania i analizy danych z gospodarstwa obejmujących wymiar gospodarczy, środowiskowy i społeczny, zwanych dalej „danymi FSDN”. Dane FSDN mogą być wykorzystywane do oceny dodatkowych aspektów związanych z poziomem zrównoważenia rolnictwa Unii Europejskiej oraz do sprostania wyzwaniom, przed którymi stoi rolnictwo Unii Europejskiej. Do końca 2024 r. dane zbierane z gospodarstw rolnych obejmują 16 tematów, w tym 13 w wymiarze ekonomicznym, 2 w wymiarze społecznym i 1 w wymiarze środowiskowym. Od 2025 r. do obecnego zestawu danych zostanie dodanych 26 nowych tematów, w tym 5 w wymiarze ekonomicznym, 6 w wymiarze społecznym i 15 w wymiarze środowiskowym oraz 2 tematy ekonomiczne zostaną rozszerzone. Komisja przyjęła poprawkę o charakterze redakcyjnym, przyjęła sprawozdanie i wybrała posłem sprawozdawcą pana Kazimierza Plocke.
W środę 5 marca 2025 r. Podkomisja stała do spraw bezpieczeństwa żywności, eliminowania nieuczciwych praktyk w obrocie żywnością oraz sprzedaży bezpośredniej i handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych rozpatrzyła informację na temat rolniczego handlu detalicznego – obecny stan oraz możliwości zmian, w kontekście funkcjonowania podobnych mechanizmów w innych państwach członkowskich UE. Informację przedstawił sekretarz stanu w ministerstwie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak.
Rolniczy handel detaliczny to jedna z form sprzedaży, która daje rolnikom prowadzącym małe gospodarstwa możliwość zwiększenia dochodów. Dzięki uregulowaniu kwestii prowadzenia rolniczego handlu detalicznego ustawą, która weszła w życie 1 stycznia 2017 r. rolnik zyskał lepsze warunki rozwoju produkcji i sprzedaży konsumentom finalnym żywności wyprodukowanej w całości lub w części z własnej uprawy, chowu lub hodowli. Obecnie rolnik prowadzący działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego nie podlega opodatkowaniu przychodów ze sprzedaży, przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy, produktów roślinnych i zwierzęcych do kwoty 100 tys. zł rocznie. Udogodnienia obejmują ponadto zniesienie maksymalnych limitów żywności zbywanej w ramach RHD, w odniesieniu do sprzedaży konsumentom finalnym i pozostawienie tych limitów wyłącznie w odniesieniu do dostaw do zakładów prowadzących handel detaliczny, z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego. Należy podkreślić, że produkcja i zbywanie żywności w ramach RHD, podlegają przepisom prawa żywnościowego i powinny zawierać przynajmniej jeden produkowany w gospodarstwie składnik wykorzystywany do produkcji żywności w ramach RHD.
W tym samym dniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi na posiedzeniu zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów zrealizowała następujący porządek obrad: „Omówienie postępowań administracyjnych toczących się na terenie całego kraju dotyczących stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie rejestracji ciągników rolniczych marki MTZ Belarus dokonywanych w latach 2016-2024, sytuacji prawnej właścicieli przedmiotowych pojazdów oraz ewentualnych rozwiązań prawnych jakie powinny być wprowadzone w celu poprawy sytuacji właścicieli przedmiotowych pojazdów”.
Uzasadnienie wniosku o zwołanie posiedzenia przedstawił pan poseł Jacek Bogucki. Obecnie na ternie całego kraju toczy się kilka tysięcy postępowań administracyjnych i sądowych w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji rejestrujących pojazdy marki MTZ Belarus. Przyczyną wszczęcia przedmiotowych postępowań było rejestrowanie pojazdów przez starostwa powiatowe bez okazania świadectwa homologacji, co zostało uznane za działanie niezgodne z prawem. Rolnicy, którzy działali w dobrej wierze powinni, w oparciu o zasadę zaufania obywatela do państwa, otrzymać pozytywne rozwiązanie tego problemu.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Stanisław Bukowiec oraz w sekretarz stanu Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski przedstawili informacje w przedmiotowej sprawie. Pan Stanisław Bukowiec z Ministerstwa Infrastruktury poinformował, że sytuacja ta wynika z niespójności prawa polskiego i prawa UE. Polskie prawo nie wymaga przedkładania do rejestracji pojazdów używanych sprowadzonych do Polski spoza UE dokumentów homologacyjnych, jest to wymagane tylko od nowych pojazdów. Natomiast z rozporządzenia UE wynika, że dokument homologacyjny powinien być wymagany w każdym przypadku pierwszej rejestracji ciągnika rolniczego sprowadzonego z państwa spoza UE, gdyż zgodnie tym rozporządzeniem każdy ciągnik pierwszy raz rejestrowany na ternie EU uznawany jest za pojazd nowy. W związku z tym ministerstwo infrastruktury przygotowało nowelizację ustawy o systemach homologacji pojazdów, która usunie tą niespójność. Nowelizacja będzie również zawierała przepis abolicyjny, poprzez który stan zastany wobec ciągników rolniczych już zarejestrowanych bez homologacji, będzie mógł pozostać utrzymany tak, aby zmiana tego stanu nie wpłynęła negatywnie na podmioty użytkujące te pojazdy.
Pan Stefan Krajewski sekretarz stanu Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi podkreślił, że przepisy w zakresie rejestracji pojazdów nie należą do właściwości jego resortu, jednak problemy rolników związane z rejestracją ciągników marki MTZ Belarus są znane ministerstwu. W trakcie dyskusji z zadowoleniem przyjęto informację, iż prowadzone są prace legislacyjne nad zmianą przepisów dotyczących homologacji ciągników, które rozwiążą problemy rolników. Podkreślono, że problem dotyczy blisko 6,5 tysiąca pojazdów.
We wtorek 18 marca 2025 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie poselskiego i rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych uzasadnienie projektu przedstawiła Wicemarszałek Sejmu pani posłanka Dorota Niedziela.
Projekt dotyczy usprawnienia działania samorządu lekarzy weterynarii poprzez m.in. zwiększenie liczby lekarzy weterynarii wchodzących w skład Komisji do spraw Specjalizacji Lekarzy Weterynarii oraz uregulowania kwestii kształcenia zawodowego lekarzy weterynarii. Celem projektowanej zmiany ustawy z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 154), jest usprawnienie działania samorządu lekarzy weterynarii w oparciu o spostrzeżenia i postulaty Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej a także rozwiązania dobrze funkcjonujące w innych samorządach zawodowych. Komisja przyjęła poprawki mające na celu dostosowanie przepisów projektu do rozwoju środków komunikacji elektronicznej oraz poprawki formalne biura legislacyjnego. Komisja przyjęła sprawozdanie i wybrała na sprawozdawcę panią posłankę Alicję Łepkowską-Gołaś.
W środę 19 marca 2025 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych.
Projekt dotyczy wprowadzenia możliwości stwierdzenia w odniesieniu do decyzji o ustaleniu, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie, że decyzja taka została wydana z naruszeniem prawa.
Uzasadnienie projektu przedstawił pan senator Jacek Trela. Celem projektu jest wprowadzenie możliwości stwierdzenia w odniesieniu do decyzji o ustaleniu, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie, że decyzja taka została wydana z naruszeniem prawa. Dla strony poszkodowanej taką decyzją będzie to podstawą do żądania odszkodowania przed sądem powszechnym.
Komisja przyjęła poprawkę dotyczącą zakresu stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach będących przedmiotem ustawy i przyjęła sprawozdanie. Sprawozdawcą wybrany został pan poseł Piotr Głowski.
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi w czwartek 20 marca 2025 r. rozpatrzyła informację na temat monitorowania stanu zdrowia rolników i zagrożeń wynikających z kontaktu z pestycydami stosowanymi w trakcie prac rolniczych. Informację przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Wojciech Konieczny oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Michał Kołodziejczak.
W informacji Ministerstwa Zdrowia podano, że zagrożenia związane z kontaktem z pestycydami dotyczą ich wpływu na środowisko, czyli na powietrze, glebę, wodę i organizmy tam bytujące, co przekłada się na zanieczyszczenie żywności, powietrza i wody. Ma to swoje konsekwencje w postaci chorób przewlekłych, które swoją przyczynę mają w nadmiernej ekspozycji na pestycydy. W przypadku grupy zawodowej jaką są rolnicy indywidualni problem jest trudniejszy, gdyż nie podlegają oni przepisom o bezpieczeństwie i higienie pracy. Dlatego niezwykle istotne są regulacje dotyczące kryteriów zdrowotnych i zasad użytkowania pestycydów. Zatwierdzanie pestycydów w UE odbywa się dwuetapowo. Na pierwszym etapie są zatwierdzane na poziomie europejskim, na drugim są certyfikowane na poziomie krajowym.
W UE przyjęte są zasady certyfikowania i stosowania pestycydów takie jak: minimalizacja ryzyka przez stosowanie pestycydów o niższej toksyczności, wzmożona kontrola ich dystrybucji i stosowania, prowadzenie intensywnych szkoleń rolników jak i stosowanie atestowanych urządzeń do ich dawkowania.
Zasady stosowania w Polsce pestycydów określa ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin. Zgodnie jej przepisami każdy profesjonalny użytkownik pestycydów musi ukończyć szkolenie podstawowe w zakresie ich wykorzystywania i odnawiać to szkolenie co 5 lat. Zasady szkoleń są określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ponadto podstawowym źródłem informacji o pestycydach jest etykieta umieszczona na opakowaniu. Zawiera ona szczegółowe informacje dotyczące wymaganych środków ostrożności, których przestrzeganie zapewnia, że zastosowany środek nie będzie miał negatywnego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt oraz środowisko.
Podczas dyskusji podkreślono, że pestycydy najbardziej szkodliwe powinny być zakazane lecz przedsiębiorstwa je produkujące skutecznie się przed tym bronią. Zadano również pytanie, jaki jest udział konkretnych pestycydów w powodowaniu konkretnych chorób. W odpowiedzi poinformowano, że nie można przypisać udziału danego pestycydu w konkretnej chorobie, gdyż różne i wieloaspektowe są przyczyny pojawiania się chorób. Można jednie określić ogólne informacje, że dany środek przyczynia się do zwiększania ryzyka zapadalności na dane choroby, ale nie można już określić konkretnego jego udziału.
Także w czwartek 20 marca 2025 r. sejmowe Komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rozpatrzyły:
Informacje przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan Mikołaj Dorożała.
Do szkód łowieckich zalicza się szkody wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez wybrane gatunki zwierząt. Kwestie odpowiedzialności za te szkody reguluje ustawa z dnia 13 października 1995 r. prawo łowieckie. W zależności od miejsca powstania szkody i gatunku zwierząt ją powodujących, za szkody łowieckie odpowiadają koła łowieckie, Skarb Państwa, zarządy województw czy też Lasy Państwowe. Współpraca Skarbu Państwa, rolników i kół łowieckich polega na wzajemnym wypełnianiu obowiązków związanych z zapobieganiem szkodom łowieckim oraz ich szacowaniem i wypłatą odszkodowań. Duże znaczenie mają procedury szacowania, możliwości odwołań oraz precyzyjne określenie odpowiedzialności poszczególnych stron w prawie łowieckim i aktach wykonawczych.
Szop pracz, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE, należy do inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla UE. Przepisy te wskazują na sposób postępowania i organy odpowiedzialne za prowadzenie działań zaradczych w stosunku do szopa pracza. Eliminacja ze środowiska może być realizowana poprzez odstrzał z broni palnej, stosowanie środków farmakologicznych czy odłów i umieszczanie w obiektach izolowanych. Szkody wyrządzane przez ptaki maja specyficzny charakter, polegający na niemożliwości szacowania szkód, gdyż są one niewymierne. Nie jest możliwe zatem zastosowanie tego samego systemu wypłat odszkodowań, co do innych gatunków. Aby zmniejszyć ilość i wielkość szkód w rybach hodowlanych wydawane są czasowe pozwolenia na odstrzał części populacji ptaków, lecz nie są one w pełni wykorzystywane przez myśliwych. Podczas dyskusji podkreślono, że liczba osobników niektórych gatunków czyniących szkody znacznie wzrosła (nawet trzykrotnie) na przestrzeni ostatnich lat – szczególnie kormorana, czapli, dzika czy łosia. Zwrócono uwagę, że przepisy o szacowaniu szkód łowieckich są nieprecyzyjne. Stwierdzono, że poprawić sytuację w tych kwestiach mogłoby czynić przeniesienie kompetencji w zakresie gospodarki łowieckiej z Ministerstwa Klimatu i Środowiska do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
W tym samym dniu senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi kontynuowali rozpoczętą na posiedzeniu 11 lutego 2025 r dyskusję o szkodach wyrządzanych przez zwierzęta chronione w gospodarstwach rolnych. Debatę zdominowały szkody spowodowane przez wilki. Dyrektor generalny ochrony środowiska pan Piotr Otawski wyjaśnił, że mimo zmiany statusu ochrony wilka w konwencji berneńskiej ze „ściśle chroniony” na „chroniony” Polska nadal zobowiązana jest do ochrony wilka. Jak poinformował, o dostosowanie dyrektywy siedliskowej do tej zmiany wystąpiła Komisja Europejska. Umożliwiłoby to krajom UE większą elastyczność w zarządzaniu lokalnymi populacjami wilków. Podkreślił też, że w ocenie ministra klimatu liczebność wilków w Polsce nie jest problemem, który wymaga zmian legislacyjnych.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak poinformował, że do resortu wpływają bardzo liczne skargi rolników na szkody spowodowane przez zwierzęta i ptaki chronione. Jak dodał, w ramach polskiej prezydencji 3 czerwca 2025 r. w Brukseli planowana jest konferencja poświęcona szkodom spowodowanym przez kormorany. Wyraził nadzieję, że przyczyni się ona do rozwiązania tego problemu. Podkreślił też, że ministerstwo rolnictwa przekazało resortowi klimatu swoje postulaty w sprawie ograniczenia odpowiedzialności rolnika za zwierzęta po zmroku, uproszczenia procedury dotyczącej decyzji generalnego dyrektora ochrony środowiska, a także zwiększenia odszkodowań za szkody wyrządzone przez ptaki chronione.
Pan senator Zdzisław Pupa apelował do ministerstwa klimatu o racjonalną, opartą o wiedzę naukową, a nie ideologię czy emocje, ocenę i rozwiązanie problemu rosnącej populacji wilka. Zwrócił też uwagę na rozbieżności danych GUS i resortu klimatu o liczbie wilków w Polsce. Pan senator Maciej Górski postulował opracowanie specjalnego programu dla województwa podkarpackiego ze względu na największą liczbę wilków na tym terenie. Zastępca przewodniczącego komisji pan senator Jerzy Chróścikowski proponował, aby komisja zajęła stanowisko w sprawie szkód wyrządzanych przez zwierzęta chronione i przekazała je rządowi.
Biogaz rolniczy jako szansa dla rolnictwa oraz samorządów był tematem wspólnego posiedzenia Komisji: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które miało miejsce w tym samym dniu. Podczas obrad skoncentrowano się na omówieniu obecnego stanu i określeniu perspektyw rozwoju polskiej branży biogazowej. Posiedzenie zorganizowano z inicjatywy przedstawicieli producentów i przedsiębiorców przemysłu biogazowego i biometanowego, a także małych biogazowni rolniczych. Jak podkreślił przewodniczący komisji rolnictwa senator pan Ryszard Bober, biogazownie stanowią szansę na tanią energię dla polskich rolników. Pozwalają na efektywne wykorzystanie odpadów rolniczych, m.in. obornika czy odchodów zwierzęcych, a także odpadów organicznych z przemysłu spożywczego, odpadów poubojowych lub osadu biologicznego ze ścieków.
W ocenie przewodniczącego komisji gospodarki narodowej pana senatora Waldemara Pawlaka w systemie energetycznym brakuje stabilności dlatego warto pomyśleć o biogazowniach, które są w pełni przewidywalne, w inny sposób – jako o inwestycjach uzupełniających produkcję energii z fotowoltaiki i gazu, elastycznie dostosowujących się do systemu, wytwarzających energię wtedy, kiedy są najwyższe ceny i największe zapotrzebowanie na energię. Jak mówił pan senator Pawlak, trzeba zwracać uwagę na dużą zmienność zużycia energii zarówno w ciągu dnia, jak i w ciągu tygodnia.
Zdecydowanie za rozwojem biogazowni opowiedział się sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Michał Kołodziejczak. W jego ocenie biogazownie stanowią najlepsze stabilne i tanie źródło energii i powinny być promowane przez państwo. Jak mówił, „nie ma nic gorszego niż procedowana obecnie ustawa wiatrakowa”, zwłaszcza, że na Zachodzie widzimy już skutki uznania wiatraków za ważne źródła energii, co doprowadziło tam do plajty biogazowni. Dlatego, zdaniem pana ministra Michała Kołodziejczaka, inwestycje w biogazownie rolnicze powinny być wspierane i finansowane.
O zielonym świetle dla biogazowni przekonywał sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan Miłosz Motyka. Jak wskazywał, rozumie sens energii rozproszonej, polegającej na dekoncentracji i decentralizacji różnych źródeł energii, skutecznie gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne. Zapewnił ponadto, że resort pracuje nad skróceniem procedur, przygotowywana jest też duża zmiana prawa energetycznego, już skierowana do konsultacji, której uchwalenie planowane jest jeszcze w tym roku. Chodzi o gwarancję tańszego prądu, lepszej dochodowości gospodarstw dzięki wykorzystaniu potencjału biogazu i biometanu. Ważne jest, by rolnicy i przedsiębiorcy nie przechodzili „gehenny”, byli w procesie inwestycyjnym partnerem, a nie petentem.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej pan Konrad Wojnarowski omówił strukturę funduszy, z których mogą być wspierane finansowo inwestycje biogazowe, m.in. program Feniks obejmujący europejskie fundusze na infrastrukturę, klimat, środowisko, obowiązujący w unijnej perspektywie 2021–2027 podkreślił też, że podczas prac nad kolejną perspektywą widzi potrzebę zapewnienia większych środków na biogazownie.
W trakcie dyskusji wskazywano m.in. na najważniejsze problemy ograniczające rozwój biogazowni, przede wszystkim na odmowy przyłączenia ich do sieci i trudności ze składowaniem wytworzonej przez nie energii. Jak podkreślano, Polska ma duży potencjał na wykorzystanie energii z biomasy, potrzeba jednak zmian legislacyjnych, a także stabilności przepisów, ułatwienia i skrócenia procesu inwestycyjnego, stworzenia systemu zapewniającego przyjęcie energii wytworzonej przez biogazownie. Trzeba też zastanowić się na wsparciem dla już istniejących biogazowni, po latach pracy wymagających często remontu i wymiany urządzeń na nowsze i nowocześniejsze. Nadal problemem są miejscowe plany zagospodarowania.
Kontynuując obrady w tym samym dniu senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznali się z informacją ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat ekoschematów realizowanych w ramach płatności obszarowych w 2025 r. Informację przedstawili dyrektor Departamentu Płatności Bezpośrednich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pani Joanna Czapla oraz zastępca prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pan Leszek Szymański.
Zostaną wprowadzone dwie nowe normy: norma warunkowości tzw. GAEC 2 wprowadzająca obowiązek ochrony torfowisk i obszarów podmokłych w przypadku gospodarstw o wielkości ponad 10 ha. Tą normą objętych zostanie w Polsce ok 400 tys. ha, co oznacza, że blisko 75% polskich rolników nie będzie objętych tym obowiązkiem ani sankcjami za jej nieprzestrzeganie. Druga zmiana polega na powiązaniu płatności bezpośrednich i obszarowych ze spełnieniem wymogów w zakresie przestrzegania prawa pracy i przepisów BHP – to dotyczy rolników zatrudniających pracowników w swoich gospodarstwach.
Organem uprawnionym do kontroli jest Państwowa Inspekcja Pracy. W wypadku stwierdzenia naruszeń płatności bezpośrednie mogą zostać pomniejszone o 3% wartości. Nowym ekoschematem są płatności do materiału siewnego, a żeby z niego skorzystać trzeba spełnić kilka warunków. Po pierwsze, 25% gruntów ornych pod materiałem siewnym spełniającym wymóg „elitarny” lub „kwalifikowany”, po drugie, limit 300 ha powierzchni ekoschematu, ponadto na jednej działce mogą być dwa ekoschematy czy dwa warianty, czyli dwie płatności do jednej działki, z wyjątkiem ekoschematu dotyczącego rentencjonowania wody. W przypadku spółdzielni rolniczej limit jest pomnożony przez liczbę członków, więc de facto nie ma ograniczeń. Inne zmiany dotyczą już istniejących ekoschematów. W przypadku produkcji integrowanej są cztery płatności: uprawy sadownicze, uprawy jagodowe, uprawy warzywnicze i uprawy rolnicze.
Płatności w przypadku pierwszych trzech kategorii będą wyższe niż w latach ubiegłych, a w przypadku upraw rolniczych – nieznacznie niższa niż w 2024 r. Dodano też w ramach gruntów wyłączonych z produkcji możliwość włączenie do tego schematu takich obszarów jak zadrzewienia, zakrzewienia śródpolne, oczka wodne itp. Elementy krajobrazu, do których także będzie przyznawana płatność bezpośrednia, jeżeli rolnik to zgłosi. W przypadku rolnictwa węglowego w odniesieniu do dwóch praktyk jest obniżona punktacja: za uproszczone systemy upraw z czterech do trzech, a za wymieszanie słomy z glebę – z dwóch do jednego. Wprowadzono też niewielkie zmiany dotyczące dobrostanu zwierząt, tzn. w przypadku tucznika zwiększono z 50 do 100 km odległość, z której można pozyskać tuczniki. Zmianie uległ także współczynnik przeliczenia sztuki na DJP z 0,3 na 0,1 DJP w przypadku tuczników. Obecnie maksymalny pułap wynosi 150 DJP, co oznacza, że gospodarstwa, które utrzymują tuczniki, mogą dostać płatność maksymalnie do 1500 sztuk, a nie tylko 500 sztuk.
oprac, e-red, ppr.pl na podst źródło: KRIR
.png)
Zaloguj przez Facebook
