Akcyza na węgiel i koks w produkcji rolniczej

Jak informuje Ministerstwo Finansów od 2 stycznia 2012 roku obowiązują zmiany wprowadzone do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tj. z 2011 r. Dz.U. Nr 108 poz. 626 z późn. zm.), które  zostały wymuszone zakończeniem okresu przejściowego, wynegocjowanego w Traktacie Akcesyjnym, zwolnienia od akcyzy w Polsce obrotu węglem i kokosem.
Obecnie każdy podmiot, który chce handlować bez akcyzy węglem kamiennym i brunatnym oraz koksem, przeznaczonym do celów opałowych, musi uzyskać status tzw. pośredniczącego podmiotu węglowego. Podmiot taki, po zgłoszeniu się do właściwego naczelnika urzędu celnego, zostaje wpisany przez Ministra Finansów na aktualną listę pośredniczących podmiotów węglowych, która jest publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej. Wtedy podmiot ten może dokonywać obrotu węglem i koksem zwolnionym z akcyzy pod określonymi wymogami ustawy (stąd przy sprzedaży węgla lub koksu sprzedawcy żądają danych osobowych i adresowych osób i podmiotów kupujących).
Zwolnione  od  akcyzy w obrocie węglem i kokosem wykorzystywanych w celach opałowych mogą być gospodarstwa domowe, organy administracji publicznej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, podmioty systemu oświaty ,żłobki i kluby dziecięce. Ponadto podmioty lecznicze, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, oraz organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Natomiast  pozostałe podmioty (wymienione w art. 31a ust 2), zużywające węgiel i koks, m.in. w pracach rolniczych, ogrodniczych, w hodowli ryb oraz w leśnictwie, mogą skorzystać ze zwolnienia od akcyzy pod warunkiem prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych zużywanych do celów zwolnionych.
Oznacza to, że każdy producent rolny, w przypadku wykorzystywania wyrobów węglowych do celów rolniczych, musi prowadzić na bieżąco ewidencję nabytego i zużytego węgla lub koksu.

Ewidencję można prowadzić: komputerowo lub papierowo (w formie specjalnego zeszytu ewidencyjnego).
Ponadto  aby skorzystać ze zwolnienia od akcyzy  każdy producent rolny wykorzystujący materiał węglowy w działalności rolniczej, ogrodniczej, w hodowli ryb oraz w leśnictwie musi dokonać zgłoszenia rejestracyjnego na druku AKC-R do właściwego naczelnika Urzędu Celnego.
Ewidencja musi być prowadzona w odpowiedni sposób, po uprzednim pisemnym poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu celnego o formie jej prowadzenia. Ewidencja podlega rejestracji i oplombowaniu przez naczelnika urzędu celnego. Jeśli wybrana została opcja papierowa należy założyć specjalny zeszyt. Przed dokonaniem jakichkolwiek wpisów należy ponumerować, zszyć (w sposób trwały) i przedziurkować strony, a następnie związać je sznurkiem, na który zostanie nałożona plomba przez właściwy urząd celny. Kolejne kartki zeszytu zapełniane są w formie tabeli, która zawiera informacje o dacie zakupu węgla lub koksu, liczbie i rodzaju opakowania, danych dokumentu dostawy, ilości zwolnionej z akcyzy i zużytej ilości węgla. Każda strona ewidencji opatrzona jest pieczęcią podmiotu prowadzącego ewidencję (gospodarstwa rolnego lub osoby prowadzącej działalność rolniczą). Ewidencja prowadzano jest na dany rok kalendarzowy. Dane do ewidencji wpisuje się chronologicznie.
 W przypadku zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, podmiot dokonuje tego na druku AKC-Z, np. w przypadku wymiany wykorzystywanych w produkcji rolniczej pieców węglowych na opalanych drewnem czy olejem.
Każdy podmiot korzystający ze zwolnienia z akcyzy materiału węglowego i prowadzący ewidencję musi ją przechowywać oraz dokument dostawy przez minimum 5 lat. Okres ten liczy się od końca roku kalendarzowego, dla którego ewidencja jest prowadzona.