Zróżnicowanie doboru odmian

Zainteresowanie uprawą rzepaku jest duże. Ceny kontraktacji nasion z tegorocznych zbiorów są nawet dwukrotnie wyższe niż rok temu. Po ostatnim lekkim spadku notowań, ceny rzepaku na giełdzie MATIF utrzymują się na poziomie około 800 €/t. Z informatora umów terminowych na zbiór 2022 opracowanego w maju br. przez KZPRiRB wynika, że poszczególnie podmioty oferują za tonę surowca od 3330 zł do 3850 zł.

Dane GUS potwierdzają, iż areał uprawy rzepaku ozimego wciąż się zwiększa. Z najświeższych informacji ARiMR wynika, iż w tym roku przekroczył milion hektarów – wynosi 1,014 mln (dane z wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich).

Chęć inwestowania w odmiany ozime stale rośnie, choć możliwości zwiększania areału są ograniczone. Teoretycznie może wzrosnąć najwyżej o kilkanaście procent, bowiem jakość polskich gleb limituje możliwość uprawy tej rośliny. Pomału zbliżamy się do górnej granicy powierzchni uprawy rzepaku w naszym kraju, która przez ekspertów szacowana jest na 1,1- 1,2 mln ha.

W większości małych gospodarstw nie stosuje się dywersyfikacji wyboru odmian. W tych średniej wielkości na ogół uprawiana jest jedna, bądź dwie. Właściciele wielohektarowych plantacji wybierają kilka odmian. Na ogół decydują się na uprawę tych, które sprawdziły się w poprzednich sezonach – zapewniają stabilność oraz powtarzalność plonowania. Z uwagi na zagwarantowanie płynnego zbioru, wybierają odmiany o różnym okresie dojrzewania. Na mniejszym areale przeważnie testują „nowości”. Sprawdzają czy rekomendowana przez hodowcę odmiana cechuje się odpowiednim, potwierdzonym w procesie rejestracji potencjałem.

Pamiętajmy, iż warto dostosować konkretną odmianę do warunków siedliskowych pola. Lepsze stanowiska należałoby przeznaczyć pod nowe odmiany o wysokiej plenności. Z kolei pola cechujące się większą zmiennością glebową wykorzystać pod uprawę tych sprawdzonych, o stabilnym w wieloleciu poziomie plonowania. Nawet w mniejszych gospodarstwach warto wybierać więcej niż jedną odmianę.

Sukces uprawy rzepaku to wypadkowa wielu czynników. Na rentowność produkcji wpływa przebieg warunków pogodowych, staranna agrotechnika oraz dobrze dobrana odmiana. Stosowanie efektywnych technologii uprawy z wykorzystaniem skutecznie działających nawozów i środków ochrony oraz z użyciem nowoczesnego sprzętu nie przyniesie wymiernych efektów jeśli do produkcji wybierzemy nieodpowiednie nasiona. Firmy hodowlane stale dostarczają na rynek nowe rozwiązania zwiększające wydajność odmian, co bezpośrednio przekłada się na optymalizację budowanego przez rośliny plonu. Nowo zarejestrowane mieszańce plonują nawet o kilkanaście procent wyżej niż te wzorcowe. Przy obecnych cenach skupu, ta zwyżka to dodatkowy zysk rekompensujący chociażby zakup najwyższej jakości, zaprawionego fungicydem i insektycydem, materiału siewnego. Dlatego warto przeznaczyć część powierzchni pod zasiewy topowych hybrydowych odmian. Przed dokonaniem zakupu można skorzystać z rekomendacji COBORU i wybrać te najwyżej plonujące w naszym regionie. To słuszny klucz, gdyż wysoki plon zapewni satysfakcjonującą rentowność. Jednak trzeba pamiętać, by na mniej zasobnych stanowiskach nie przeprowadzać eksperymentów. Do uprawy wybierać sprawdzone, a przede wszystkim stabilnie i wiernie plonujące odmiany. Cechuje je duża elastyczność, dobrze radzą sobie w uprawie na różnych typach gleb.

Przykładem jest uprawiana z powodzeniem przez polskich rolników od kilku lat DK Exima. Doskonale radzi sobie z różnymi warunkami atmosferycznymi w trakcie wegetacji, a przede wszystkim wykazuje wysoką tolerancję na niekorzystne zimowe warunki. Wyróżnia się dużym wigorem jesiennym, ale nie ma tendencji do elongacji. Szybko wznawia wegetację, szybko też zakwita, co ma niebagatelne znaczenie przy wiosennych deficytach wody w glebie. „Ucieka” przed suszą, prędko przechodzi z fazy wegetatywnej w generatywną. Może być uprawiana na różnych stanowiskach glebowych. Jej atutem jest bardzo dobra zdrowotność. Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach znacznie podnosi cenę za uzyskane plony, a doskonała odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion zabezpiecza plon nawet przy opóźnionym terminie zbioru.

Rok 2022 zapowiada się bardzo korzystnie dla producentów rzepaku. Ceny, najwyższe w historii, zapewniają spore zyski i zainteresowanie tą uprawą. Dobra koniunktura sprzyja rozwojowi rynku rzepaku.

Przed wyborem kwalifikatu pod tegoroczne zasiewy warto przeanalizować doświadczenia COBORU i wybrać do uprawy najlepiej plonujące odmiany. Nie można jednak zapominać o dostosowaniu odmian do warunków siedliskowych gospodarstwa. Na glebach gorszej jakości należy uprawiać odmiany, które zdążyły potwierdzić stabilność oraz wierność plonowania na przestrzeni kilku lat. Takie postępowanie jest dodatkowym zabezpieczeniem naszego przedsięwzięcia. Pamiętajmy o konieczności dywersyfikacji odmian. Zmniejsza to ryzyko niepowodzenia uprawy.

Anna Rogowska