Zdrowotne konsekwencje smogu teraz i w przyszłości

Smog jest jednym z poważniejszych zagrożeń cywilizacyjnych XXI wieku, które mają negatywny wpływ na nasze zdrowie, wygląd skóry i nasze samopoczucie. Od paru lat mówimy o nim coraz więcej… ale niestety poziom zanieczyszczeń i niebezpiecznych dla zdrowia pyłów w powietrzu wcale nie maleje. Dlatego tak ważne jest szerzenie wiedzy o smogu - w jaki sposób nam szkodzi i jak możemy się przed nim chronić?

Za smog w dużej mierze odpowiadamy my sami, czyli społeczeństwo. Warto wiedzieć, że do emisji PM2,5 i benzo[a]pirenu (składniki smogu) przyczynia się głównie spalanie węgla i biomasy w gospodarstwach domowych, budynkach komercyjnych i instytucjonalnych. Wiele osób, nie zdając sobie sprawy z zagrożeń często pali w piecach starymi lakierowanymi meblami, śmieciami, a nawet oponami. Spalanie tworzyw sztucznych sprawia, że zmieniają się one w bardzo toksyczne substancje krążące w atmosferze. Powstałe cząsteczki są ciężkie, dlatego zawieszone są nisko w powietrzu, tworząc trujący pył, krążący wokół nas  - który niezależnie od tego, kto go wytwarza - wdychamy wszyscy. W skład czynników drażniących wchodzi m.in. tlenek węgla, tlenki azotu oraz szereg substancji o działaniu toksycznym i rakotwórczym (np. węglowodory, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne)[1].

Alergicy, uważajcie!

Smog stanowi zagrożenie dla osób w każdym wieku, ale szczególnie niebezpieczny jest dla osób starszych, chorych, dzieci czy alergików. Żyjąc w zanieczyszczonym środowisku, musimy mieć świadomość, że ekspozycja na dymy i pyły może być istotnym zagrożeniem dla prawidłowego funkcjonowania układu oddechowego (przez co może nasilać np. przebieg alergii). Ponadto alergeny wziewne, takie jak np. pyłki drzew i traw, wnikają do dróg oddechowych człowieka wraz z zanieczyszczeniami (np. pył PM2,5), silnie pobudzając układ immunologiczny do reakcji obronnej, powodując stany zapalne w organizmie. Dodatkowo, czynniki drażniące obecne w smogu i zawieszonych pyłach podrażniają błony śluzowe (wywołują objawy ze strony spojówek i nosa, ból gardła, kaszel). To z kolei może powodować pogorszenie przebiegu klinicznego chorób alergicznych czy nasilenie objawów astmy. Związane jest to też ze zwiększoną podatnością na infekcje układu oddechowego[2]. U chorych z alergią, w warunkach istotnego narażenia na zanieczyszczenie powietrza, uzasadnione jest zastosowanie leków przeciwalergicznych, charakteryzujących się działaniem przeciwzapalnym[3].

Pamiętajmy jednak, że problemy związane z układem oddechowym to jedno, ale dodatkowo pyły i złej jakości powietrze mogą wywoływać problemy z sercem, zawały czy nasilać objawy miażdżycy[2].

Jak się chronić przed smogiem?

Zmiany klimatu oddziałują na otoczenie, w którym żyjemy - m.in. wpływają na degradację środowiska, a przez to na niższą jakość żywności czy zanieczyszczenie wody.

W dużej mierze to właśnie od zachodzących zmian klimatycznych zależy nasze zdrowie. Istnieje bowiem negatywny związek między rozwojem cywilizacji, a zanieczyszczeniem powietrza, co wpływa między innymi na rozwój astmy czy alergicznych chorób układu oddechowego[2]. Pył potrafi dotrzeć wszędzie i działać niszcząco w obrębie dowolnego organu.

Co więc możemy zrobić? Przede wszystkim sprawdzajmy na dedykowanych stronach lub w aplikacjach jakość powietrza. Dobrą praktyką jest również noszenie certyfikowanych masek ochronnych (przeciwpyłowych), dzięki którym znacznie ograniczymy wnikanie zanieczyszczeń do naszego układu oddechowego. W „smogowe” dni starajmy się ograniczać aktywność na świeżym powietrzu. Istotne jest także, aby nie wietrzyć pomieszczeń - zwłaszcza gdy dopuszczalne normy smogowe są znacznie przekroczone (lub w przypadku silnego pylenia kwiatów i owoców, jeśli jesteśmy alergikami)[2].

Redukcja stężenia zanieczyszczeń w powietrzu może w znaczący sposób zmniejszyć liczbę osób chorych na choroby przewlekłe np. kardiologiczne. Od tego, jak i kiedy się z tym problemem uporamy, będą zależały stan zdrowia i jakość życia obecnych, ale i przyszłych pokoleń.

Dlatego tak istotne jest rozwijanie świadomości pacjentów, dotyczącej wpływu cywilizacji (zanieczyszczenie powietrza, stres, nieodpowiednia dieta) na ich zdrowie. Taka idea towarzyszy kampanii „interAKTYWNIE po zdrowie”, która ma innowacyjną, niestandardową formę bezpośredniego kontaktu z odbiorcami w ramach stref edukacyjnych, dostępnych w dwóch największych miastach Polski, w Warszawie (5-6 kwietnia, CH Blue City) i w Łodzi (12-13 kwietnia, CH Manufaktura). W takcie wydarzeń, przy użyciu innowacyjnych, zaawansowanych technologii i interaktywnych narzędzi (m.in. hologramy, VR, AR, ekrany multimedialne, instalacje itd.), zaprezentowane zostaną zagrożenia cywilizacyjne (m.in. smog, stres, degradacja środowiska, dziura ozonowa, niewłaściwa dieta) i ich wpływ na nasze życie, a w szczególności na nasz organizm.

Organizatorem kampanii „interAKTYWNIE po zdrowie” jest firma Sanofi, która zgodnie z misją „Empowering Life” stawia sobie za cel pomoc pacjentom w zrozumieniu potencjalnych zagrożeń dla zdrowia oraz edukowanie w przystępny i atrakcyjny sposób, jak można ich unikać, aby cieszyć się pełnią życia i zdrowia.

[1] Air quality in Europe — 2016 report

[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4499913/

[3] C. Pałczyński, I.Kupryś-Lipińska, P. Kuna. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego a alergia układu oddechowego. Rola feksofenadyny i kromoglikanu sodowego. Świat Medycyny, kwiecień 2017: 28-34.