Rozmawialiśmy ze Zbigniewem Włodkowskim, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej

Jakie zmiany w szkolnictwie zawodowym planuje MEN?

Zbigniew Włodkowski: - W Ministerstwie nie zapadły jeszcze wiążące decyzje odnośnie kształcenia zawodowego. W ostatnich latach byliśmy świadkami wielu nieprzemyślanych decyzji, które wyrządziły wiele szkód szkolnictwu zawodowemu. Edukacja potrzebuje przemyślanych i rozsądnych decyzji, ewolucyjnego sposobu wprowadzania zmian. Jesteśmy otwarci na głos z zewnątrz i w związku z tym planujemy w najbliższych tygodniach powołanie zespołu opiniodawczo – doradczego w zakresie kształcenia zawodowego. W jego skład wejdą przedstawiciele ministerstw właściwych dla kierunków kształcenia zawodowego, ale też partnerzy społeczni związani szeroko z kształceniem zawodowym: organizacje przedsiębiorców, związki zawodowe, stowarzyszenia. Zapytamy praktyków, co najbardziej przeszkadza im w kształceniu zawodowym i wspólnie wypracujemy mechanizmy usuwające te bariery

Jakie najważniejsze zadania stoją przed Ministerstwem Edukacji Narodowej?

Zbigniew Włodkowski: - Kwestią najważniejszą jest uelastycznienie kształcenia zawodowego, zapewnienie dyrektorom szkół zawodowych możliwości szybkiej reakcji na zmieniający się rynek pracy poprzez stworzenie ram współpracy z Powiatowymi Urzędami Pracy i lokalnym środowiskiem gospodarczym oraz możliwość uruchamiania krótkich i zróżnicowanych form kształcenia zawodowego. Częstokroć bywa bowiem tak, że szkoły zawodowe są skostniałe w swoich strukturach. Dyrektorzy nie uruchamiają nowych kierunków kształcenia, kontynuują naukę w zawodach, na które nie ma zapotrzebowania na lokalnym rynku pracy.

W jaki sposób Ministerstwo Edukacji Narodowej zamierza promować kształcenie zawodowe?

Zbigniew Włodkowski: - Trwają prace nad stworzeniem skutecznego systemu doradztwa zawodowego. Uczniowie gimnazjów przed podjęciem kluczowych decyzji edukacyjnych rzutujących na ich przyszłość edukacyjną i zawodową powinni mieć możliwość otrzymania porady specjalisty. Doradca zawodowy powinien uświadomić gimnazjalistom, że kształcenie zawodowe to szansa na zdobycie dobrego dobrze płatnego zawodu oraz możliwość rozwijania swoich zdolności i zainteresowań.. Chciałbym podkreślić rolę dyrektorów w zakresie promowania szkół zawodowych. To od ich operatywności i pomysłowości zależeć będzie czy uczniowie gimnazjów zdecydują się na wybór technikum czy ZSZ. Przykładem dobrej praktyki w tym zakresie może być działalność rektorów szkół wyższych skutecznie promujących swe uczelnie w szkołach średnich.

Dyrektorzy szkół zawodowych sygnalizują potrzebę zmian prawnych w celu przyciągnięcia specjalistów

Zbigniew Włodkowski: - Aktualnie w Ministerstwie trwają prace nad wprowadzeniem nowych mechanizmów zatrudniania w szkołach i wynagradzania specjalistów- inżynierów. W rozporządzeniu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli… planujemy wprowadzić zmiany w tym zakresie.

Ostatnio dużo się mówi o reformie podstaw programowych. W jakim zakresie zmiany te będą dotyczyły szkolnictwa zawodowego?

Zbigniew Włodkowski: - W zasadniczych szkołach zawodowych chcemy przyjąć model kształcenia zintegrowanego, tzn. chcemy połączyć kształcenie ogólne z kształceniem zawodowym. Poprzez promocję kształcenia zawodowego chcemy wpłynąć na zwiększenie motywacji uczniów zdolnych do podejmowania nauki w technikum. Jestem zwolennikiem dobrych tradycji, które mamy wypracowane w Polsce od lat. Nie róbmy rewolucji, przeanalizujmy, jak funkcjonuje obecny system i zmieńmy to, co zmiany wymaga. W systemie kształcenia zawodowego rozważamy pozostawienie zasadniczych szkół zawodowych, techników z jednoczesnym wygaszaniem liceów profilowanych. Zastanawiamy się nad tym czy nadbudową dla ZSZ ma być technikum uzupełniające, czy też może dwuletnie liceum ogólnokształcące, które podniosłoby ogólny poziom wiedzy ucznia, przygotowało zdolnych uczniów do matury i ewentualnie dalszej nauki. Będziemy zmierzać do tego, aby upowszechniać w szkołach zawodowych kształcenie modułowe. Kształcenie modułowe stwarza bowiem możliwość powiązania kształcenia teoretycznego z praktycznym, dostosowania do oczekiwań pracodawców i potrzeb rynku pracy, zapewnia elastyczność i uniwersalność (możliwość stosowania zarówno w systemie szkolnym jak i pozaszkolnym), wdraża do samokształcenia, kształcenia ustawicznego a tym samym przygotowuje do aktywnego uczestnictwa na rynku pracy.

 Czy ministerstwo planuje zmiany w zakresie potwierdzania kwalifikacji zawodowych?

Zbigniew Włodkowski: - Rozważamy podział zawodów na kwalifikacje, których część uczeń mógłby zdobywać w systemie kształcenia w szkole i potwierdzać zewnętrznym egzaminem. Ten system rozbudzałby myślenie o potrzebie kształcenia ustawicznego, zdobywania i potwierdzania kolejnych kwalifikacji zawodowych. Poprzez wprowadzenie zewnętrznego systemu walidacji kwalifikacji zawodowych chcemy stworzyć system umożliwiający np. osobom powracającym z zagranicy, które tam nabyły umiejętności w danym zawodzie potwierdzić je zewnętrznym egzaminem zawodowym. Wymaga to powołania całorocznych ośrodków potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Można pójść dwutorowo. Tworząc sieć ośrodków sesyjnych dla systemu szkolnego opartych na Centrach Kształcenia Praktycznego i szkołach oraz ośrodków całorocznych. Ośrodki całoroczne będąc odpowiedzią na potrzeby współczesnego rynku pracy, umożliwiałyby walidację kwalifikacji zawodowych, nabywanych poza systemem szkolnym. W dyskusjach specjalistów rodzi się pomysł akredytacji podmiotów, instytucji, w tym instytucji branżowych, które będą potwierdzały lub uznawały kwalifikacje zawodowe. Akredytacja mogłaby być wydawana przez instytucję centralną, np. KOWEZiU.