Rozmawialiśmy z panem Januszem Baczewskim dyrektorem Krochmalni w Łomży

Na początku lat 60-tych rozpoczęto realizację koncepcji utworzenia w Łomży centrum przerobu ziemniaka na skrobię i produkty pochodne. Dotychczas przemysł ziemniaczany funkcjonował na terenach Polski zachodniej i północnej. Decyzją ówczesnych władz centralnych w Łomży zbudowano nowoczesny jak na tamte czasy zakład przetwórstwa ziemniaczanego. Wykorzystano zachodnie maszyny i urządzenia, do uruchomienia produkcji ściągnięto specjalistów z funkcjonujących zakładów ziemniaczanych.

Początek funkcjonowania Zakładów Przemysłu Ziemniaczanego w Łomży to rok 1960. Z perspektywy należy stwierdzić, że usytuowanie zakładu w Łomży było jak najbardziej uzasadnione ze względu na rodzime tradycje regionu łomżyńskiego, tradycje uprawy ziemniaka, doświadczenie rolników jak również ekologiczny potencjał północno - wschodniej Polski. W latach 60-tych w Łomży wybudowano łomżyński Browar, który w roku 1978 został włączony w struktury Zakładów Przemysłu Ziemniaczanego. Również w tym przypadku argumentem promocyjnym za wyborem lokalizacji była tradycja rodzima terenu oraz doskonałość jakości wód głębinowych koniecznych do uzyskania produktu o najwyższych parametrach.
Reasumując, historia przetwórstwa ziemniaczanego i browarnictwa w Łomży datowana na początek lat 60-tych stanowi o dzisiejszym produkcie Spółki "PEPEES"S.A., następczyni Zakładów Przemysłu Ziemniaczanego. Doświadczenie i fachowość pracowników "PEPEES"S.A. i najlepsza jakość produktu to efekt kilkudziesięcioletniej pracy zakładu, dotyczy to również rolników, plantatorów ziemniaków. Najwydajniejsze odmiany ziemniaka, nowoczesne, doskonalone metody upraw i doświadczenie wyspecjalizowane w dostarczaniu surowca dla przemysłu ziemniaczanego to obecna specyfika przemysłu ziemniaczanego regionu łomżyńskiego.

Wprowadzenie gospodarki rynkowej, otwarcie kraju na rynki zachodnie na przełomie lat 80-tych i 90-tych, spowodowało radykalne osłabienie pozycji łomżyńskiej Krochmalni, funkcjonującej jako Przedsiębiorstwo Przemysłu Spożywczego w Łomży. Okazało się, że zakład działający w tym kształcie i zakresie niestety nie ma szans bytu na rynku. Przestarzała struktura organizacyjna, przerosty zatrudnienia oraz technologia i maszyny dostosowane do standardów sprzed kilkudziesięciu lat zadecydowały o konieczności dokonania zmian w tym zakresie. Proces restrukturyzacji wdrażano dwutorowo: poprzez zmiany struktury własnościowej, organizacyjnej oraz kompleksową modernizację technologiczno, inżynieryjną zakładu. 
Rok 1994 to początek prywatyzacji Przedsiębiorstwa, które w 1996 roku zaowocowało wprowadzeniem akcji firmy do publicznego obrotu. Jest to również początek wprowadzenia nowego, dostosowanego do potrzeb modelu zarządzania. Rozpoczęto stopniowy przegląd stanowisk, zmieniając strukturę zatrudnienia. Począwszy od 1994 roku, podjęto decyzję o podziale przedsiębiorstwa ze względu na branże produkcyjne. Jako odrębną jednostkę wyodrębniono w 2001 roku "Browar - Łomża" Sp. z o.o., wcześniej dokonano sprzedaży wytwórni pasz firmie "Hendrix". Za podstawowy profil działalności "PEPEES"S.A. uznano produkcję wyrobów skrobiowych i pochodnych. Domeną Przedsiębiorstwa "PEPEES", funkcjonującego jako Spółka Akcyjna, stało się przetwórstwo ziemniaka. Etatyzacja stanowisk pracy, wydzielenie części zakładu działających w branżach innych niż przetwórstwo ziemniaka, spowodowało, iż obecnie Przedsiębiorstwo Przemysłu Spożywczego "PEPEES"S.A. zatrudnia wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników w swojej branży. Specjalizacja obejmuje również pozaprodukcyjne działy Spółki. Pracownicy działu sprzedaży to osoby doskonale orientujące się w problematyce zbytu wyrobów skrobiowych. Zlikwidowane przerosty zatrudnienia wpłynęły też pozytywnie na poziom kosztów wytwarzania produktu, usprawniły zarządzanie i mobilność Spółki.

Drugim nie mniej ważnym kierunkiem restrukturyzacji jednostki była kompleksowa modernizacja technologiczno - techniczna. W ostatnich latach wprowadzono szereg nowych usprawnień technologicznych. Dokonano zakupu nowoczesnych maszyn i urządzeń. Procesy technologiczne zostały zracjonalizowane i dostosowane do najnowocześniejszych standardów światowych. Udało się połączyć doświadczenie pracowników z nowoczesnością co w efekcie przełożyło się na zbudowaniu wizerunku firmy. "PEPEES"S.A., dzisiaj to marka mocna praktycznie na całym świecie. Nowoczesne i najwyższe jakościowo produkty Krochmalni docierają do odbiorców w Azji, Ameryce i do krajów Unii Europejskiej. "PEPEES"S.A , tradycyjnie jest obecny na rynkach Rosji, Ukrainy, Białorusi, Litwy i Łotwy. Krąg odbiorców stale się powiększa. Jest to zasługa ekspansywnej polityki sprzedaży firmy, ale również wysokiej klasy oferowanego produktu.

Pozycja "PEPEES"S.A. jako lidera w branży skrobiowej jest niekwestionowana, stąd łomżyńska siedziba i osoba Członka Zarządu-Dyrektora Krochmalni Janusza Baczewskiego jako Przewodniczącego nowo powstałej Polskiej Grupy Producentów Skrobi i Modyfikatów.

Obecnie "PEPEES"S.A. nie stoi w miejscu, kontynuowane są ciągle prace modernizacyjne. Wszystko służy jednemu celowi: doskonaleniu procesów wytwórczych skrobi, dostosowaniu jakości do nowych wyzwań. Intensywnie prowadzona jest akcja marketingowa, poszukiwanie nowych i poszerzanie obecnych rynków zbytu.

Perspektywy Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego "PEPEES"S.A. są w przyszłości bardzo obiecujące. Już dziś produkt firmy jest konkurencyjny na rynkach Unii Europejskiej, natomiast wielkość eksportu na rynki wschodnie stanowić będzie i stanowi o stabilności i atrakcyjności łomżyńskiej Krochmalni.

Jak ocenia Pan przebieg tegorocznej kampanii skupu i przerobu ziemniaków w pańskim zakładzie?

W chwili obecnej jesteśmy w szczycie sezonu wykopkowego. Zebrane jest około 70% plonów. Jakość dostarczonego surowca do naszego zakładu jest bardzo wysoka, średnia skrobiowa przekracza 20%. Jednakże tegoroczna długotrwała susza odbiła się ujemnie na plonach, co ma negatywny wpływ na przebieg tegorocznej kampanii. Najgorszymi momentami kampanii były pierwsze 2 tygodnie września, kiedy nie można było wykorzystać pełnych mocy przerobowych zakładu. Umowy kontraktacyjne były zawarte na 220 tys. ton, z czego zakład skupi maksymalnie 180 tys. ton - jest to około 80% planu. Liczymy, że kampanię zakończymy do 10 grudnia, o ile warunki pogodowe będą sprzyjające.

Jakie działania prowadzi Krochmalnia w celu zapewnienia wystarczającej ilości surowca o odpowiednich parametrach do przerobu?

Wzrasta wykorzystanie ziemniaków do produkcji skrobi będącej niezbędnym składnikiem finalnym m.in. w przemyśle spożywczym, papierniczym i farmaceutycznym. Łomżyńska Krochmalnia ściśle współpracuje z plantatorami ziemniaka. Dostarcza i kredytuje sadzeniaki, środki ochrony roślin oraz nawozy dolistne. Służby kontraktacyjne ściśle współpracują z rolnikami, prowadzą szkolenia, wprowadzają nowe odmiany i nowe technologie, promują nowoczesne środki ochrony roślin. Obecnie działania Krochmalni prowadzone są w celu zapewnienia wystarczającej ilości surowca o odpowiednich parametrach. Zorganizowanie bazy surowcowej jak najbliżej Krochmalni, wpłynie na: obniżenie kosztów transportu, utrzymanie rygoru dostaw oraz dobrej jakości surowca. W umowach kontraktacyjnych określone są parametry, jakie powinien spełniać dostarczany surowiec: skrobowość nie mniejsza niż 13 %,minimalny udział ziemniaków drobnych w dostawie poniżej 2,5 cm średnicy. Łączna suma wad (zanieczyszczeń) nie może być większa niż 17 %. Istotne w zapewnieniu wystarczającej ilości surowca do przerobu o odpowiednich parametrach ma zaopatrzenie plantatorów ziemniaka skrobiowego w materiał sadzeniakowy na odnowę biologiczną (wymiana sadzeniaków u każdego plantatora co 3-4 lata).


Zbliża się moment integracji Polski z Unią europejską. Czy kwota produkcyjna skrobi dla Polski w wysokości 1499985 ton jest wystarczająca? Jakie działania podejmuje pańska firma, by zwiększyć swoje szanse na wspólnym rynku?

Integracja Polski z UE może stać się wielką szansą przystąpienia do rynku europejskiego, jak również udostępnia nasz rynek dla koncernów globalnych. Nakłady inwestycyjne poniesione w ciągu ostatnich 3 lat pozwoliły dostosować jakość łomżyńskich wyrobów do standardów europejskich. W miesiącu grudniu spółka kończy pracę z wdrożeniem sytemu HACCP, a na koniec marca 2004 r. planowana jest certyfikacja zintegrowanego systemu zarządzania opartego na zasadach HACCP i normie ISO 9001. Jednocześnie dla stacji białka wdrażany jest system PDV dopuszczający produkty paszowe do obrotu towarowego w UE. PEPEES finalizuje też rozmowy na temat utworzenia przedstawicielstw handlowych na terenie państw nadbałtyckich oraz Niemiec, Francji, Holandii i Hiszpanii. Spółka umacnia pozycję na rynkach wschodnich, gdzie już dzisiaj realizuje 60% eksportu, a po przystąpieniu do UE, eksport ten wspomagany będzie subwencjami unijnymi. Kwota produkcyjna w wysokości 149 985 ton nie jest satysfakcjonująca dla przemysłu ziemniaczanego. Potrzeby rynku skrobi w Polsce wynoszą 240 tys. ton skrobi a moce produkcyjne polskich producentów skrobi oscylują w granicach 180-200 tys. ton. Głównym problemem osiągnięcia wyżej wymienionego poziomu produkcji jest zbyt duża zależność bazy surowcowej od warunków atmosferycznych. Kampanie w latach 2000-2003 były ograniczone ze względu na zbyt mały i nierównomierny rozkład opadów atmosferycznych. W latach suchych produkcja wynosiła około 160 tys. ton. Produkcja na poziomie 150 tys. ton ograniczając skalę przerobu w poszczególnych zakładach wpłynie znacząco na koszty jednostkowe produkcji, a co za tym idzie zmniejszy konkurencyjność polskich zakładów.

Czy powstanie w czerwcu Polskiej Grupy Producentów Skrobi Ziemniaczanej i Modyfikantów zrzeszającej 14 zakładów produkujących skrobię i modyfikanty, której jest Pan prezesem, jest oznaką konsolidacji w branży przetwórstwa ziemniaków?

Powstanie Polskiej Grupy Producentów Skrobi Ziemniaczanej i Modyfikatów zrzeszającej 14 zakładów produkujących skrobię i modyfikaty nie ma na celu konsolidacji branży. Grupa ma na celu:
- współpracę z producentami skrobi ziemniaczanej i modyfikatów oraz producentami ziemniaka;
- przyczynianie się do tworzenia warunków rozwoju życia gospodarczego oraz wspieranie inicjatywy gospodarczych członków;
- wyrażanie opinii o projektach rozwiązań prawnych odnoszących się do funkcjonowania gospodarki w zakresie produkcji skrobi i modyfikatów;
- delegowanie swoich przedstawicieli na zaproszenie organów państwowych, uczestniczenia w pracach instytucji doradczo - opiniodawczych w sprawach z zakresu produkcji skrobi ziemniaczanej;
- współpracę i wzajemną pomoc;
- współpracę z osobami i instytucjami w zakresie zbierania informacji i wymiany doświadczeń w dziedzinie produkcji skrobi i modyfikatów;
- doradztwo i pomoc organizacyjno - ekonomiczną oraz szkolenia;
- inne działania integrujące producentów skrobi ziemniaczanej.

Na co dzień każdy z 14 zakładów konkuruje na rynku polskim jak i rynkach zagranicznych. Polska Grupa PSZiM jest dobrowolnym stowarzyszeniem odrębnych kapitałowo podmiotów gospodarczych. Konsolidacja jest procesem równoległym aczkolwiek niezależnym.