Ptak_Waw_CTR_2024
TSW_XV_2025

„Wpływ powodzi na wykonanie świadczeń umownych”

21 września 2024
„Wpływ powodzi na wykonanie świadczeń umownych”
Powódź może prowadzić do częściowej lub całkowitej niemożności wykonania świadczenia umownego. W sytuacji gdy wykonanie świadczenia stało się niemożliwe, na skutek powodzi, wówczas zobowiązany do wykonania świadczenia (dłużnik) zostaje zwolniony z jego realizacji i nie może domagać się świadczenia wzajemnego. Jeżeli jednak dłużnik już otrzymał świadczenie wzajemne, wówczas jest zobowiązany do jego zwrotu zgodnie z przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu.  Świadczenie jest uznawane za niemożliwe, gdy żadna osoba, nie tylko sam dłużnik, nie jest w stanie go zrealizować [1]. 

Przykład: Została zawarta umowa na pomalowanie ścian w mieszkaniu, określony został termin rozpoczęcia prac i została udzielona zaliczka na poczet wykonania usługi. Następnie, przed ustalonym terminem rozpoczęcia malowania mieszkania, nastąpiła powódź, w wyniku której budynek, w którym znajdowało się mieszkanie uległ zniszczeniu. Umowa wygasła, a otrzymana zaliczka powinna zostać zwrócona.
 
Natomiast, gdy powódź uniemożliwiła realizację części świadczenia, wówczas zobowiązany do wykonania świadczenia (dłużnik) traci prawo do odpowiedniej części wzajemnego świadczenia.

Przykład: Została zawarta umowa na pomalowanie ścian w mieszkaniu (dwa pokoje, kuchnia, przedpokój), określony został termin rozpoczęcia prac i wynagrodzenie ryczałtowe za usługę. Wymalowany został jeden pokój i nastąpiła powódź, w wyniku której budynek, w którym znajdowało się mieszkanie uległ zniszczeniu. Wynagrodzenie jest należne za wymalowanie jednego pokoju, a nie za wymalowanie całego mieszkania.
 
Od następczej niemożności wykonania świadczenia umownego należy odróżnić niemożność gospodarczą [2], czyli sytuację, w której co prawda nadal świadczenie może zostać wykonane, ale na skutek gwałtownie zmienionych warunków, znacząco zwiększyły się zakres prac i ich koszty, czego nie można było przewidzieć przy zawieraniu umowy. Powstaje wówczas rażąca dysproporcja między wartością przedmiotu świadczenia, a oczekiwanych przez stronę korzyści i kosztów, które należy ponieść, aby wykonać zobowiązanie. W takiej sytuacji pozostaje renegocjowanie postanowień umowy, a w razie braku porozumienia niezbędne będzie rozstrzygnięcie w sądzie.
Sąd może określić sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet rozwiązać umowę, uwzględniając wzajemne rozliczenia, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym (art. 3571 § 1 k.c.). 
Przykład: Została zawarta umowa na pomalowanie ścian w mieszkaniu (dwa pokoje, kuchnia, przedpokój), materiał miał zapewnić wykonawca świadczenia (malarz), określony został termin rozpoczęcia prac oraz wynagrodzenie ryczałtowe. Przed rozpoczęciem wykonywania prac, nastąpiła powódź, która do wysokości 1,5 m zalała mieszkanie. Malowanie mieszkania jest możliwe, ale wymaga uprzedniego osuszenia, odkażenia i zabezpieczania ścian specjalistycznymi preparatami. Takie działania nie były przewidywane podczas zawarcia umowy, a istotnie wpłynęły na rozmiar prac i ich koszt.
 
[1] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2002 r., sygn. akt III CKN 1015/99, LEX nr 55497; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2013 r., sygn. akt V CSK 500/12, LEX nr 1425057
[2] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2021 r., sygn. akt  V CSKP 21/21, LEX nr 3219748

Autor: Radca Prawny Zbigniew Cieślak, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy

oprac, e-mk, ppr.pl


POWIĄZANE

Rada Europy przyjmuje ulepszone przepisy o ochronie przed agrofagami roślin Rada...

Główny Inspektor Sanitarny dr n. med. Paweł Grzesiowski przekazał 18.11.2024 pod...

Kwasy tłuszczowe z grupy omega-3 są niezbędne dla naszego zdrowia, a ich supleme...


Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę