fot. Marek Kozak,ppr.pl
W minioną niedzielę, 9 marca 2025 roku, Warszawa stała się areną uroczystych obchodów 44. rocznicy powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”.
Wydarzenie to przypomina o Zjeździe Zjednoczeniowym polskich ruchów chłopskich, który odbył się 8 i 9 marca 1981 roku w Poznaniu, dając początek rolniczej „Solidarności”.
Uroczystości rozpoczęły się o godz. 12.30 uroczystą Mszą Świętą w Bazylice Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela celebrowaną przez bp. Piotra Jareckiego , gdzie zgromadzili się przedstawiciele rolników z całego kraju, reprezentanci władz państwowych, świata nauki oraz organizacji branżowych.
Obchody 44. rocznicy pierwszego zjazdu rolniczej Solidarności to nie tylko okazja do wspomnień, ale także do refleksji nad tym, co możemy zrobić dziś, aby kontynuować dziedzictwo tamtych czasów. Warto pamiętać, że walka o prawa, godność i sprawiedliwość nigdy się nie kończy. Zmieniają się tylko jej formy i konteksty.
Te wszystkie najważniejsze zagadnienia, dotyczące powstania NSZZ RI Solidarność poruszył w swoim liście skierowanym do zgromadzonych w Bazylice Archikatedralnej, Tomasz Obszański (nieobecny z przyczyn zdrowtnych) Przewodniczący Rolniczej Solidarności, który został odczytany przez Aleksandra Tadycha, wiceprzewodniczącego NSZZ RI Solidarność
Czcigodni Goście,
Drodzy Przyjaciele!
Spotykamy się dziś, by wspólnie obchodzić 44. rocznicę powstania naszego Związku. Jest to wyjątkowe święto, ponieważ właśnie teraz podejmujemy starania, aby to Jego Eminencja Błogosławiony Kardynał Stefan Wyszyński został oficjalnym patronem naszego Związku – za pośrednictwem Stolicy Apostolskiej. To dla nas wielki zaszczyt i krok naprzód w umacnianiu wartości, które od początku przyświecały NSZZ RI „Solidarność”: wspólnoty, jedności i troski o dobro polskiej wsi- zwrócił się w początkowych słowach swojego specjalnego listu Przewodniczący NSZZ RI Tomasz Obszański (pełna treść w materiale wideo)
W kontekście współczesnych przemian społeczno-gospodarczych, rola takich organizacji jak NSZZ RI „Solidarność” pozostaje nieoceniona. Ich działalność przypomina o znaczeniu dialogu, współpracy i wspólnego działania na rzecz zachowania tożsamości oraz rozwoju polskiej wsi.
- Rolnicy z 1981 roku pokazali, że nawet w najtrudniejszych czasach można znaleźć siłę, by walczyć o lepsze jutro. Ich determinacja, odwaga i wiara w sens wspólnego działania to wartości, które powinny inspirować nas wszystkich – niezależnie od tego, czy mieszkamy na wsi, czy w mieście. Dziś, gdy świat staje się coraz bardziej skomplikowany, a wyzwania coraz bardziej złożone, warto wrócić do tej prostej prawdy: razem możemy więcej. I to właśnie jest najważniejsze dziedzictwo rolniczej Solidarności, a my jako spadkobiercy tamtych wydarzeń które doprowadziły do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych Solidarność jesteśmy zobowiązani do tego, aby o tych wszystkich wydarzeniach przypominać i pielęgnować wartości, które od samego początku są najważniejsze, czyli: BÓG, HONOR, OJCZYZNA!-powiedział nam Adrian Wawrzyniak, rzecznik prasowy rolniczej Solidarności.
W archikatedrze warszawskiej zaprezentowano wystawę elementarną IPN poświęconą kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu.
Po Eucharystii uczestnicy udali się do Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi na sympozjum historyczno-społeczne, podczas którego podkreślano kluczową rolę NSZZ RI „Solidarność” w demokratyzacji życia społecznego na polskiej wsi oraz w walce o prawa rolników .
W spotkaniu głos zabrał m.innymi dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
– 8-9 marca 1981 roku, to jedna z kilku najważniejszych dat w historii Rolniczego Związku, powstał wówczas Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”. To data, którą możemy na równi wskazywać z datami strajków w Ustrzykach Dolnych, w Rzeszowie, w Bydgoszczy, czy z datą Zarejestrowania Rolniczego Związku, 12 maja 1981 roku. Przy tych wszystkich wydarzeniach duchem obecny był ksiądz kardynał Stefan Wyszyński. Nie znalazłem takiego drugiego hierarchy, takiego drugiego prymasa, który by tak często, z taką wielką miłością mówił o rolnictwie, o wsi i o związkowcach – powiedział dr Mateusz Szpytma, podkreślając zaangażowanie kardynała w powstanie Rolniczej „Solidarności”.
W panelu eksperckim wzięli udział historycy z Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej: dr hab. Rafał Łatka i dr Jan Olaszek. Spotkanie prowadził dr Grzegorz Wołk (Biuro Badań Historycznych IPN). W kolejnej dyskusji uczestniczyli świadkowie historii: Gabriel Janowski i Józef Broniszewski. Rozmowę prowadził dr Grzegorz Wołk (Biuro Badań Historycznych IPN).
Uczestnicy obchodów mogli obejrzeć wystawę IPN „Tu rodziła się Solidarność Rolników”.
Uroczystości odbyły się pod patronatem Metropolity Warszawskiego abp. Adriana Galbasa. Opiekę merytoryczną nad wydarzeniem sprawowali: Instytut Pamięci Narodowej oraz Narodowy Bank Polski.
Tegoroczne uroczystości miały symboliczny charakter, gdyż zostały połączone z rozpoczęciem starań o nadanie NSZZ RI „Solidarność” patronatu Stolicy Apostolskiej w osobie błogosławionego kardynała Stefana Wyszyńskiego – Prymasa Tysiąclecia, duchowego opiekuna polskiej wsi i rolników, a zarazem wielkiego obrońcy ludzi pracy i godności człowieka.
Szczególnym akcentem tegorocznych obchodów było rozpoczęcie starań o nadanie błogosławionemu kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu, Prymasowi Tysiąclecia, patronatu nad rolniczą „Solidarnością”. Kardynał Wyszyński przez lata wspierał polskich rolników oraz ludzi pracy, stanowiąc duchowy fundament działań ruchu solidarnościowego. Przewodniczący NSZZ RI „Solidarność”, Tomasz Obszański, podkreślił w swoim liście do zgromadzonych, że "Prymas dążył do budowania jedności i pokoju wśród rolników, co miało istotny wpływ na powstanie i działalność rolniczej „Solidarności” .
Kardynał Stefan Wyszyński – duchowy patron rolniczej Solidarności
Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia, to postać, która na zawsze zapisała się w historii Polski nie tylko jako duchowy przywódca narodu, ale także jako orędownik sprawiedliwości społecznej i obrońca praw człowieka. Jego nauczanie i postawa w trudnych czasach komunizmu stały się inspiracją dla wielu ruchów społecznych, w tym dla rolniczej Solidarności. Dziś, gdy wspominamy jego dziedzictwo, warto podkreślić, jak bardzo jego idee wpłynęły na walkę rolników o swoje prawa i godność.
Prymas, który rozumiał wieś
Kardynał Wyszyński pochodził z rodziny o korzeniach wiejskich. Urodził się w Zuzeli, małej miejscowości na Mazowszu, gdzie od dzieciństwa zetknął się z trudami życia na wsi. Ta bliskość z rolniczą społecznością sprawiła, że przez całe życie rozumiał problemy i aspiracje polskich rolników. W swoich kazaniach i przemówieniach często podkreślał, że wieś jest fundamentem narodu, a rolnicy – strażnikami tradycji i wartości, które kształtują polską tożsamość.
W czasach, gdy władze komunistyczne próbowały podporządkować sobie rolnictwo, Kardynał Wyszyński stał się głosem tych, którzy nie mieli prawa głosu. Bronił prawa rolników do ziemi, do wolności gospodarczej i do zachowania swojej niezależności. Jego słowa dodawały otuchy i mobilizowały do działania.
Rolnicy i Kościół: sojusz w walce o godność
W latach 80., gdy rodziła się rolnicza Solidarność, Kościół pod przewodnictwem Kardynała Wyszyńskiego stał się ważnym sojusznikiem rolników. W kościołach organizowano msze w intencji rolników, a księża otwarcie wspierali ich postulaty. Kardynał Wyszyński wielokrotnie podkreślał, że walka o prawa rolników to nie tylko kwestia ekonomiczna, ale także moralna. W swoich kazaniach przypominał, że ziemia to nie tylko źródło utrzymania, ale także dar od Boga, który należy szanować i chronić.
Podczas pierwszego zjazdu rolniczej Solidarności w marcu 1981 roku duchowe wsparcie Kardynała Wyszyńskiego było odczuwalne. Jego nauczanie o godności pracy, sprawiedliwości społecznej i solidarności między ludźmi stało się fundamentem, na którym rolnicy budowali swoje postulaty. To właśnie dzięki takim postaciom jak Prymas Tysiąclecia rolnicza Solidarność zyskała nie tylko siłę polityczną, ale także moralną.
Dziedzictwo Kardynała Wyszyńskiego dziś
Dziś, gdy obchodzimy rocznice związane z rolniczą Solidarnością, warto przypomnieć sobie, jak ważną rolę w tych wydarzeniach odegrał Kardynał Stefan Wyszyński. Jego nauczanie o godności człowieka, prawie do wolności i konieczności solidarności między ludźmi pozostaje aktualne także w dzisiejszych czasach.
Współczesne rolnictwo stoi przed nowymi wyzwaniami: globalizacją, zmianami klimatycznymi, presją na zwiększenie wydajności. W tym kontekście warto wrócić do korzeni – do idei, które głosił Kardynał Wyszyński. Jego przekonanie, że wieś jest sercem narodu, a rolnicy – strażnikami tradycji i wartości, powinno inspirować nas do działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i sprawiedliwości społecznej.
Patron dla przyszłych pokoleń
Kardynał Stefan Wyszyński został ogłoszony błogosławionym w 2021 roku, a jego beatyfikacja była okazją do przypomnienia sobie jego dziedzictwa. Dla rolniczej Solidarności pozostaje on nie tylko duchowym patronem, ale także symbolem walki o godność i prawa człowieka. Jego życie i nauczanie pokazują, że nawet w najtrudniejszych czasach można znaleźć siłę, by walczyć o to, co słuszne.
Dziś, gdy wspominamy 44. rocznicę pierwszego zjazdu rolniczej Solidarności, warto oddać hołd Kardynałowi Wyszyńskiemu – człowiekowi, który swoją wiarą, mądrością i odwagą inspirował miliony Polaków. Jego dziedzictwo to nie tylko przeszłość, ale także drogowskaz na przyszłość. Warto pamiętać, że walka o prawa, godność i sprawiedliwość nigdy się nie kończy – zmieniają się tylko jej formy i konteksty. A wartości, które głosił Kardynał Wyszyński, pozostają wiecznie żywe.
Obchody 44. rocznicy powstania NSZZ RI „Solidarność” były nie tylko okazją do refleksji nad historią, ale także do podkreślenia ciągłości tradycji i wartości, które legły u podstaw ruchu. Współczesne wyzwania stojące przed polską wsią wymagają jedności i solidarności, a dziedzictwo rolniczej „Solidarności” stanowi inspirację do dalszych działań na rzecz dobra wspólnego.
Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń końca XX w. na świecie. Od samego początku wspierali ją polscy rolnicy. Rejestrując NSZZ „Solidarność”, komuniści nie zgodzili się na rejestrację podobnego związku rolników. Jego statut został złożony w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie już 24 września 1980 r.
Wśród najważniejszych postulatów ludności wiejskiej znalazły się:
prawo do swobodnego zrzeszania się w niezależnych związkach zawodowych
poszanowanie przez komunistyczne władze prawa do własności ziemi
swobodny obrót własnością ziemską
zrównanie w prawach gospodarstw rolników indywidualnych z uprzywilejowanymi dotąd państwowymi gospodarstwami rolnymi (PGR)
ujednolicenie praw socjalnych na wsi i w mieście
reforma szkolnictwa wiejskiego
poszanowanie wolności religijnej
29 grudnia 1980 r. w Ustrzykach Dolnych rozpoczął się chłopski protest, a 5 stycznia 1981 r. w Rzeszowie rozpoczęła się okupacja siedziby Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych. Na przełomie stycznia i lutego kilkanaście osób podjęło głodówkę w kościele św. Józefa w Świdnicy. Jednym z postulatów protestujących była rejestracja niezależnego związku zawodowego rolników.
Co prawda 10 lutego komunistyczny Sąd Najwyższy odrzucił wniosek o rejestrację „Solidarności” rolników, jednak wkrótce (18/20 lutego) protesty doprowadziły do podpisania tzw. porozumień rzeszowsko-ustrzyckich. Były one ostatnim – po Gdańsku, Szczecinie, Jastrzębiu-Zdroju, Dąbrowie Górniczej – porozumieniem społecznym zawartym w latach 1980-81. W reakcji na stały sprzeciw reżimu w sprawie rejestracji związku zawodowego rolników w marcu w Poznaniu doszło do zjednoczenia istniejących już niezależnych organizacji chłopskich, które przyjęły wspólną nazwę NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Działania rolników były systematycznie wspierane przez NSZZ „Solidarność” oraz hierarchię kościelną. Prymas Stefan Wyszyński wielokrotnie spotykał się z liderami „chłopskimi” oraz osobiście interweniował u komunistycznych władz, popierając dążenia ludności wiejskiej.
W walce przeciwko powstaniu rolniczego związku zawodowego komunistyczna władza doprowadziła do słynnego kryzysu bydgoskiego. Jako protest wobec brutalnych działań reżimu 27 marca 1981 r. miał miejsce największy strajk w Polsce. Uczestniczyło w nim ok. 11 mln osób, a więc nawet więcej niż wynosiła liczba członków „Solidarności”. Dopiero ten zdecydowany protest wszystkich środowisk patriotycznych w całej Polsce wymusił rejestrację 12 maja 1981 r. Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Wielu specjalistów ocenia ten sukces także jako ostatnie społeczne dzieło prymasa Wyszyńskiego. Swojego oburzenia nie kryli natomiast komuniści moskiewscy. „Kania obiecał, że się nie poddacie, że nie zarejestrujecie »Solidarności wiejskiej«. [...] A jednak skapitulowano. W jakiej postawiliście nas sytuacji?” – huczał członek sowieckiego Politbiura Michaił Susłow.
Polska „Solidarność” była iskrą, która dała początek upadkowi sowieckiego imperium oraz uzależnionych państw komunistycznych na czterech kontynentach.
Przebudowie uległ świat ukształtowany przez „zimną wojnę” po 1945 r. Efektem było wyzwolenie się wielu państw spod zależności i okupacji Związku Sowieckiego od Litwy, Łotwy i Estonii po Gruzję. Dzięki przełomowi zapoczątkowanemu przez „Solidarność” stało się także możliwe zjednoczenie Niemiec. Polska „Solidarność” to triumf pokojowej siły ducha nad materialistycznym komunistycznym imperium zła.
oprac, autor Marek Kozak, ppr.pl
.png)
Zaloguj przez Facebook
