Wapń w uprawie buraka cukrowego

Burak cukrowy ze względu na duży potencjał plonotwórczy ma bardzo wysokie wymagania pokarmowe. Makroelementy dostarcza się doglebowo i uzupełnia dolistnie, natomiast całość zapotrzebowania buraków na mikroelementy można zrealizować dokarmianiem dolistnym.

Warto wiedzieć, iż wysokie wymagania pokarmowe tej rośliny nie dotyczą wszystkich składowych nawożenia. Niedobór składników pokarmowych obniża plon korzeni, a ich nadmiar nie tylko nie powoduje wzrostu plonu, ale wręcz znacznie pogarsza jakość buraków. Celem działań agrotechnicznych w uprawie buraka cukrowego jest maksymalizacja plonu cukru (liczy się plon korzeni i zawartość w nich cukru, tzw. cukier na polu). Wartość technologiczną korzeni obniża zawartość azotu alfa-aminowego, który jest najważniejszym składnikiem melasotwórczym (melasotwory to składniki, które w cukrowni powodują straty w końcowym etapie produkcji utrudniając krystalizację cukru i powodując jego przechodzenie do melasy). Są nimi również jony potasu i sodu, ale ich wpływ na obniżenie wydajności cukru jest znacznie mniejszy. Prawidłowe i optymalne nawożenie buraków cukrowych, z uwzględnieniem dokarmiania dolistnego, w sposób istotny decyduje o wielkości plonu i kształtuje jego parametry jakościowe, co w konsekwencji decyduje o efekcie ekonomicznym uprawy. Aby wydobyć potencjał buraków, uprawę należy nawozić w sposób świadomy i zrównoważony.

Bardzo istotne jest odpowiednie uregulowanie odczynu gleby i dokarmianie wapniem plantacji. W uprawie buraka cukrowego obligatoryjne jest wykonanie analiz glebowych. Ich wyniki są niezbędne dla prawidłowego rozplanowania programu nawożenia i ustalenia potrzeb pokarmowych roślin. Są pomocnym narzędziem, dzięki któremu można poczynić spore oszczędności na nawożeniu.

Głównym czynnikiem decydującym o efektywności nawożenia jest odpowiednie pH gleby. Powinno ono być uregulowane w zakresie od 6 do 7. Tylko przy takim odczynie zagwarantujemy roślinom optymalne warunki wzrostu i odpowiednią dostępność składników pokarmowych. Przy takim pH rośliny buraka cukrowego mają  właściwe warunki do zbudowania długiego korzenia palowego, który umożliwia pobieranie składników odżywczych z głębszych warstw gleby i podwyższa odporność roślin na ewentualne okresy niedoborów wody. Przy niższym odczynie, nawet bardzo wysokie nawożenie mineralne uniemożliwia pokrycie potrzeb pokarmowych, gdyż rośliny nie są w stanie pobrać składników z gleby. Przy pH poniżej wartości 5,5 następuje ograniczenie pobierania i dostępności fosforu, magnezu, molibdenu, zmniejsza się tempo mineralizacji azotu glebowego i ogranicza wzrost korzenia, a przez to i całej rośliny. W kwaśnym środowisku zwiększa się także możliwość porażenia chorobami grzybowymi i bakteryjnymi, które nie tylko obniżają ogólną kondycję roślin, ale także na przykład powodują guzowatość korzenia, i mogą prowadzić do redukcji zawartości cukru nawet o kilka procent. Z kolei zbyt wysokie pH gleby zmniejsza dostępność magnezu, manganu, boru czy miedzi i cynku. Wapnowanie jest pierwszym i kluczowym narzędziem zapewniającym sukces w uprawie buraków cukrowych.

Należy jednak pamiętać, iż wapń musi być dostępny dla roślin przez cały okres wegetacji. Największe zapotrzebowanie występuje w okresie intensywnego wzrostu listowia. Objawami niedoboru wapnia są chlorozy młodych liści, których brzegi są silnie pofałdowane i zaginają się łyżkowato ku dołowi. Powierzchnia liścia może ulec znacznej redukcji, a od wierzchołka pojawia się nekroza. Następuje zakłócenie pobierania innych składników pokarmowych, zwłaszcza fosforu. Niezbędne jest zastosowanie dolistnego dokarmiania plantacji wapniem. Jedną ze skutecznych metod dokarmiania tym pierwiastkiem plantacji buraków cukrowych jest zastosowanie aktywatora wapniowego do stosowania dolistnego, poprawiającego wielkość, jakość i właściwości plonu. Z badań przeprowadzonych z produktem Optycal w 2017 roku wynika, iż zastosowanie aktywatora spowodowało istotny wzrost plonu korzeni oraz łącznego plonu korzeni i liści w stosunku do kontroli. Na podstawie doświadczeń można stwierdzić, że zastosowanie aktywatora wapniowego w dawce 1,5 kg/ha na początku zwarcia międzyrzędzi (BBCH 31) spowodowało wzrost plonu biologicznego cukru o 23,3%, a plonu technologicznego cukru o 22,7% w stosunku do wariantu kontrolnego.

Dostarczając roślinom dolistnie wapń oraz stymulując wzrost ich naturalnej odporności sprawiamy, że rośliny prawidłowo się rozwijają, są zdrowsze i bardziej odporne na stresy. Dobra kondycja roślin decyduje o wielkości plonu korzeni i ich dobrych parametrach technologicznych. Zdrowe rośliny to intensywna fotosynteza, niższe ryzyko chorób oraz wyższa zawartość cukru w korzeniach.

Anna Rogowska