W Trybunale Sprawiedliwości UE w Luksemburgu jest pięć spraw z pytaniami dotyczącymi niezawisłości sędziowskiej w związku z wprowadzonymi w ostatnim czasie zmianami w prawie w Polsce. Zakończenie jednej z nich nie będzie miało wpływu na pozostałe.
W weekend ZUS poinformował, że wycofał z Sądu Najwyższego zażalenie, na podstawie którego sąd ten postanowił skierować pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE i zawiesić stosowanie przepisów trzech artykułów ustawy o SN, dotyczących przechodzenia w stan spoczynku sędziów SN, którzy ukończyli 65. rok życia. TSUE czeka na notyfikację tej decyzji, po czym zakończy sprawę.
Jak poinformował PAP rzecznik tej instytucji Balazs Lehoczki, nie będzie to miało wpływu na inne pytania prejudycjalne skierowane do Trybunału przez polskich sędziów. Żadne z nich nie przewidywało jednak zawieszenia stosowania przepisów ustawy o SN. TSUE będzie musiał też wydać ewentualne nowe postanowienie, jeśli którąś z tych spraw będzie chciał rozpatrywać w trybie przyspieszonym, jak postanowił wcześniej wobec sprawy dotyczącej ZUS.
Jedno z pytań skierowanych do Luksemburga wysłał 3 września Sąd Okręgowy w Łodzi. Pyta w nim m.in. o niezawisłość sędziowską w związku z wprowadzeniem w Polsce systemu dyscyplinarnego wobec sędziów. Skład rozpoznający obawia się konsekwencji w razie wydania rozstrzygnięcia niekorzystnego dla Skarbu Państwa. W sprawie miasto Łowicz żąda bowiem od wojewody łódzkiego prawie 2,4 mln złotych z tytułu otrzymania w latach 2005-2015 zbyt niskich zdaniem samorządu dotacji celowych.
Rzeczniczka prasowa łódzkiego Sądu Okręgowego sędzia Monika Pawłowska-Radzimierska informowała, że sąd "podjął realną obawę", że w razie rozstrzygnięcia niekorzystnego dla Skarbu Państwa wobec składu orzekającego może być wszczęte postępowanie dyscyplinarne, które będzie motywowane politycznie, co - argumentowała - jest możliwe według nowych, obowiązujących przepisów.
Na początku września do TSUE wystąpił Sąd Okręgowy w Warszawie z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym interpretacji prawa unijnego w zakresie niezależności postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów w Polsce.
Sędzia tego sądu Igor Tuleya na kanwie sprawy kryminalnej zapytał TSUE, czy prawo unijne należy interpretować w ten sposób, że obowiązek państw członkowskich do ustanowienia środków zaskarżenia niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej sprzeciwia się przepisom "likwidującym gwarancje niezależnego postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów w Polsce”. Argumentował, że poprzez wpływ polityczny na prowadzenie postępowań dyscyplinarnych powstaje ryzyko wykorzystywania systemu środków dyscyplinarnych do politycznej kontroli treści orzeczeń sądowych.
Później z kolejnymi pytaniami dotyczącymi m.in. niezależności sędziów wystąpił też Sąd Najwyższy. Zapytał on TSUE, czy w przypadku wniesienia do SN pozwu, w którym zarzuca się naruszenie zakazu dyskryminacji ze względu na wiek wobec sędziego tego sądu, SN ma obowiązek odmówić zastosowania przepisów krajowych. Przepisy te bowiem zastrzegają właściwość w sprawie dla komórki organizacyjnej tego sądu, która nie działa ze względu na niepowołanie orzekających w niej sędziów.
SN pyta też TSUE, czy w rozumieniu prawa unijnego utworzona od podstaw Izba Dyscyplinarna SN jest sądem niezależnym i niezawisłym, jeśli sędziowie tej Izby zostali wybrani przez Krajową Radę Sądownictwa, która nie daje rękojmi niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej. W sprawie tej SN wystąpił o zastosowanie trybu przyspieszonego.
Pod koniec września Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim skierował do TSUE pytanie prejudycjalne, czy wprowadzenie zmian przepisów w sprawie postępowań dyscyplinarnych sędziów można uznać za naruszenie prawa europejskiego.
Niezależnie od pytań ze strony polskich sędziów własną skargę na przepisy ustawy o SN zapowiedziała też Komisja Europejska. Instytucja ta również domaga się trybu przyspieszonego, a także zawieszenia stosowania przepisów z mocą wsteczną (przywrócenia w SN stanu sprzed wejścia w życie reformy).
Krzysztof Strzępka (PAP)
.png)
Zaloguj przez Facebook
