Jak informuje Koalicja Klimatyczna w raporcie „Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski”, rolnictwo, bardziej niż jakakolwiek inna gałąź gospodarki, jest uzależnione od czynników klimatycznych. Na produkcję żywności wpływają: długość okresu wegetacyjnego, wielkość i rozkład opadów atmosferycznych. Czynniki te – coraz bardziej modyfikowane przez postępującą zmianę klimatu - wpływają na wysokość plonów, a więc na dochody producentów rolnych i nasze bezpieczeństwo żywnościowe.

- Zmiana klimatu oznacza dla polskiego rolnictwa przede wszystkim funkcjonowanie w mniej stabilnych warunkach. Zwiększa się liczba lat z falami upałów, susz, gwałtownych opadów atmosferycznych. Niekorzystne dla upraw są również niestabilne warunki zimowania - podczas łagodnych zim nieuniknione są gwałtowne spadki temperatury powodujące wymarznięcia. Wzrost temperatury i parowania zwiększy zagrożenie suszą. To wszystko negatywnie wpływa na dochody rodzin rolniczych i zmniejsza poziom bezpieczeństwa żywnościowego” – podkreśla współautor raportu Koalicji Klimatycznej „Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski”, dr hab. Jerzy Kozyra z Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.

- Rolnictwo jest sektorem szczególnie narażonym na skutki zmiany klimatu, czynniki klimatyczne są istotnymi determinantami decydującymi o powodzeniu produkcji rolnej. Ich zmiana już dziś negatywnie wpływa na ceny żywności. Jeśli dopuścimy do wzrostu średniej temperatury więcej niż o 2 st. C, to skutki będą katastrofalne. Produkcja rolna w wielu regionach świata nie będzie dłużej możliwa, co zwiększy już i tak ogromne, w skali globalnej, zagrożenie głodem. Jeśli chcemy utrzymać bezpieczeństwo żywnościowe musimy zapewnić, że do 2040 roku gospodarka stanie się neutralna klimatycznie - zaznacza dr hab. Zbigniew M. Karaczun, profesor SGGW w Warszawie, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Niestety, zamiast oszczędzać i szanować żywność, której produkcja przychodzi z coraz większym trudem, zwyczajnie ją marnujemy.

- Marnowanie żywności w Polsce to duży problem. Co roku wyrzucamy 5 mln ton artykułów spożywczych – mówi Sylwia Kowalska, ekolożka i współzałożycielka toruńskich Jadłodzielni oraz Ruchu Foodsharing Polska. - Oznacza to, że w łańcuchu żywnościowym, w każdej sekundzie przez cały rok, wyrzucanych jest do kosza prawie 160 kg jedzenia. Straty i marnotrawstwo żywności mają miejsce począwszy od produkcji, przez przetwórstwo, magazynowanie, transport, dystrybucję skończywszy na konsumpcji. Według Federacji Polskich Banków Żywności marnujemy w ten sposób rocznie na świecie również 250 bilionów litrów wody. Marnujemy także energię, co powoduje, że na każdy kilogram wyrzuconej żywności do atmosfery wydzielane jest 4,5 kg dwutlenku węgla.

Dlatego Koalicja Klimatyczna oraz Ruch Food Sharing Polska wzywa do zmiany nawyków. Apel ten zbiega się z dwoma ważnymi wydarzeniami: świętem Wielkiej Nocy i Pierwszym Międzynarodowym Dniem Zero Waste, który miał miejsce 30 marca tego roku.

- Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z powagi problemu, jaki stanowi marnowanie żywności – wyjaśnia Sylwia Kowalska. - A przecież każda i każdy z nas może podjąć działania zmniejszając indywidualne marnowanie poprzez: planowanie zakupów, wykorzystywanie resztek spożywczych, zadbanie o odpowiednie przechowywanie produktów, sprawdzanie dat przydatności do spożycia czy też dzielenie się nadwyżkami żywności. Zwłaszcza w kontekście świąt i większych uroczystości, warto podzielić się nadmiarem przygotowanej żywności z innymi - z rodziną, sąsiadami, przyjaciółmi. Można także przekazać jedzenie do jadłodzielni. Osoby z nich korzystające będą nam wdzięczne za posiłek.

- Przeciwdziałanie marnowaniu żywności powinno być traktowane przez decydentów politycznych jako jeden z elementów budowania bezpieczeństwa żywnościowego w kraju oraz ochrony klimatu – mówi Beata Borowiec, rzeczniczka polityczna Koalicji Klimatycznej. - Stworzenie rządowego programu przeciwdziałania marnowaniu żywności, w tym np. zwolnienie przedsiębiorców z obowiązku płacenia podatku VAT od żywności przekazywanej organizacjom charytatywnym wydają się być absolutną podstawą działań. W Polsce marnujemy ilość jedzenia, która pozwoliłaby na całoroczne wyżywienie ponad 1,5 miliona osób. W tym gorącym, przedświątecznym okresie zadbajmy o to, aby te święta były “zrównoważone” od samego początku – przyszykujmy stół świąteczny na miarę swoich potrzeb i możliwości, a w razie nadmiarów, podzielmy się z tymi, którzy cierpią na niedobór.

Raport „Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski”