Ziemniaczane święto w Radomiu

Pokazy zbioru i pieczenia ziemniaków, degustacja kartoflanych potraw i występy ludowych zespołów były atrakcją IV Festiwalu Ziemniaka, który odbył się w niedzielę w Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu.

Festiwal rozpoczął pokaz wykopków w wykonaniu grupy obrzędowej ze Strykowic. Cztery kobiety i dwóch mężczyzn w tradycyjnych chłopskich strojach kopało motykami kartofle na polu znajdującym się na terenie skansenu. Ich pracy towarzyszyły żarty, śpiewy i tradycyjne dogadywanie.

Rolnicy zwieźli furmanką zebrane ziemniaki pod scenę, gdzie pokazano „Okrężną powykopkową”, czyli zabawę u gospodarza po zakończonych pracach polowych. Ludową gwiazdą festiwalu była kapela Wiesławy Gromadzkiej z Kamienia koło Wieniawy.

W skansenowych chałupach serwowano ziemniaczane potrawy, przygotowane przez członkinie zespołów obrzędowych ze Strykowic i Chomętowa. Były placki z sosem mięsnym lub śmietaną i cukrem, pyzy, kopytka, porka – danie z gotowanych, tłuczonych ziemniaków wymieszanych z mąką, zupy, sałatki, ziemniaki gotowane i pieczone w ognisku.

– Ziemniaki wracają do łask i zaczyna się moda na ziemniaczane potrawy. Kiedyś polska kuchnia była bardzo prosta, oparta na kilku składnikach; chłop jadał mięso tylko od święta, zazwyczaj na Wielkanoc. Menu składało się z kombinacji ziemniaków, kasz, mąki i kapusty – powiedziała dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej Małgorzata Jurecka.

Według informacji z wydawnictw Muzeum Wsi Radomskiej, ziemniak pochodzi z wyżyn Peru. Do Europy przybył ok. XVI wieku, przywieziony przez hiszpańskie okręty przybywające zza oceanu. W ciągu następnych lat bardzo szybko rozprzestrzenił się na Starym Kontynencie.

Początkowo ziemniaki uchodziły za egzotyczną roślinę ozdobną. Były hodowane w królewskich i magnackich ogrodach. Królowa Maria Antonina była tak zachwycona ładnymi kwiatami tej rośliny, że przyozdabiała nimi swe kunsztowne peruki.

Do Polski ziemniaki sprowadził król Jan III Sobieski. Ofiarował je swojej żonie, królowej Marysieńce. Początkowo przyjęto je z dużą rezerwą, lecz wkrótce zięć nadwornego ogrodnika Łaby zaczął je uprawiać na większą skalę w swych ogrodach w Nowolipkach. Zaopatrywał w nie domy magnackie, dorabiając się niemałej fortuny.

Przekonawszy się do ziemniaków, magnaci polscy zaczęli je masowo sprowadzać z terenów Rzeszy Niemieckiej. Kartofle najszybciej rozpowszechniły się w Wielkopolsce, na Żuławach i ziemiach litewskich. Masowym pożywieniem stały się w XIX wieku.