Nasz wieniec ma duszę

Urodzaj decydujący o dobrobycie był od wieków najważniejszym pragnieniem rolników. Mający go "zaczarować" obrzęd dożynek, jako jeden z ludowych obyczajów, przetrwał do dnia dzisiejszego w całej krasie, w przepychu barwnych strojów, muzyce, pieśni, w uroku żniwnych wieńców, wiech ozdobnych i wstęg. W wykonaniu wieńca dożynkowego nie ma żadnej przypadkowości. Wszystkie kłosy, kwiaty i zioła mają w nim swoje miejsce i symbolikę – powiedziała nam podczas dożynek prezydenckich w Spale Alina Majger, dyrektor Wydziału Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.

Wieniec wykonany z ostatnich kłosów symbolizujących cały plon wręczają gospodarzowi ubrane w ludowe stroje kobiety. Niesiemy wieniec z kłosów pleciony, braci od pługa i kosy, kwiatami naszych pól ozdobiony, przetykany perłami rosy... – śpiewają przy dźwiękach wiejskiej kapeli. Całe bogactwo tradycji ludowej związanej z pleceniem dożynkowych wieńców wszystkich niemalże regionów Polski zaprezentowali rolnicy na dożynkach prezydenckich w Spale. Najpiękniejsze wieńce, zgodnie z tradycją, otrzymali gospodarze dożynek. Wyróżniony w konkursie wieniec wykonany przez gospodynie z gminy Kotla na Dolnym Śląsku wręczony został ze specjalną intencją prezydentowej Jolancie Kwaśniewskiej. Opiekująca się zespołem "Wrzos" dyrektor Alina Majger powiedziała, że dolnośląski wieniec, ciepły, mający duszę, gdzie każdy kłos, kwiat i ziele mają swoje miejsce i znaczenie powinien był trafić do pani prezydentowej.

Wieniec z Kotli jest tradycyjny, wykonany przez rolniczki – amatorki. Nie pracowały nad nim grupy artystów plastyków, dlatego też być może nie wyróżniał się wyrachowanym pięknem, a przykuwał wzrok ciepłem i autentycznie ludowym charakterem. Z tajnikami wyplatania wieńca zapoznała nas Czesława Kozłowska, wójt gminy Kotla. Jak powiedziała, sama jest dzieckiem rolników i osobiście brała udział w żniwach, kiedy nie było kombajnu, a zboże żęto kosą i sierpem. Dlatego, być może, mocno jesteśmy z tradycją związani i chcemy by nie została zapomniana – powiedziała. Szanujemy bardzo tradycje ludowe wsi polskiej. Dlatego też w naszym wieńcu mamy wstążki. które symbolizują folklor. Na górze znajduje się korona symbolizująca Polskę. Wieniec z jednej strony przypomina koronę, ale jednocześnie kopę zbożową. Poruszony szumi jak łan zboża.

Górna część wieńca jest zbudowana z pszenicy – królowej zbóż. Na koronie umieszczone są cztery kopeczki skierowane na cztery strony świata, (...) bo zboże przychodzi do nas z czterech stron świata. Poniżej, w koszu pszenicznym znajduje się upieczony z tegorocznego zboża chleb, który znakiem krzyża także podzielony jest na cztery strony. W środku położyłyśmy liść jarzębiny, sól i winogrona. Ten podział na cztery strony świata jest symbolicznym pokazaniem , iż chleb ma nakarmić cały lud. Bochenek musi leżeć na lnianej serwecie – to oznaka szacunku ludu polskiego dla chleba. 

Niższa część wieńca jest koroną z wszystkich zbóż, umajona kwieciem polnym. Żniwiarki wracając z pól zbierały kwiaty i zioła. Dlatego też w  wieńcu jest kocanka piaskowa, wrotycz polny, krwawnik i dzika marchew. W podszyciu łanu zbożowego były chwasty, dlatego zostały wplecione w wieniec u spodu. Bardzo ważną rolę pełniły jabłka – symbol urodzaju. Jarzębina i jarząb wplecione w wieniec nie tylko stroją go, ale mają jeszcze sprawiać, by zboże na przyszły rok urodziło się dostatnie i jędrne. Mamy tu też wplecione, zgodnie z tradycją, gałązkę leszczyny i pęki chmielu. Kosze górny i dolny połączone są misternie wyplecionym lnem. A więc są tu wszystkie płody rolne. Nasz wieniec jest ludowy, nie "cepeliowski". Pszeniczny w górnej części, wielozbożowy w dolnej. Wielobarwne wstążki symbolizują barwy narodowe, gminne i te czysto ludowe – powiedziała nam pani wójt.

Wieniec gospodynie plotły 7 dni. Plotłyśmy dosyć długo, bo rolniczki na co dzień tym się nie zajmują. Wykonałyśmy go tradycyjną metodą nie używając kleju – jest na prawdę wypleciony. Powstawał przy okazji nauki pieśni dożynkowej do ośpiewania wieńca. Specjalnie na spalskie dożynki napisane zostały słowa pieśni i to nasz zespół ośpiewał wieniec wręczany prezydentowi Aleksandrowi Kwaśniewskiemu – dodała