Francja, Niemcy, Wielka Brytania - różne wizje, różne podejścia

W poniedziałek 27 października 2014 roku  w siedzibie Polskiej Agencji Prasowej  przy ulicy Brackiej w Warszawie miała miejsce  prezentacja najnowszego raportu Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej  pt. „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej (Francja, Niemcy, Wielka Brytania)”.



Prezentację raportu połączoną była  debatą na temat  kierunku w zmierza polityka europejska państw-liderów UE?  Moderatorem dyskusji był   Jerzy Buzek , przewodniczący Rady Programowej Fundacji EFRWP, a wzięli  w niej udział autorzy raportu - prof. dr. hab. Aleksander Hall,  dr. hab. Waldemar Czachur i  dr. Przemysław Biskup.
Raport „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej” ukazuje, jaki wpływ na kształt Wspólnoty miała, ma i jaki może mieć Francja, Niemcy i Wielka Brytania.
W każdym z trzech kluczowych krajów UE widoczne są różnice w nastawieniu do Wspólnoty. Dotyczy to nie tylko rządów, kreujących politykę, ale także społeczeństw.

Dotychczas, różnice w postrzeganiu roli UE były czynnikiem stymulującym jej rozwój. Kryzys gospodarczy spowodował jednak wzrost nastrojów antyunijnych, przejawiający się między innymi
w bardzo dobrych wynikach wyborczych formacji eurosceptycznych w krajach członkowskich. Ten narastający sceptycyzm wobec Unii stanowi dla autorów raportu „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej (Francja, Niemcy, Wielka Brytania)” punkt wyjścia do prezentacji kierunków i celów polityki europejskiej państw-liderów UE oraz ukazania jej korzeni na tle ich powojennej historii.

W rozdziale poświęconym Francji, jego autor, Aleksander Hall wskazuje na fakt, że kraj ten zachowuje największą ostrożność w sprawie dalszego rozszerzania UE. Wynika to nie tylko z niechęci francuskiego społeczeństwa, ale także obawy o pozycję Francji we Wspólnocie. Zdaniem A. Halla Francja, która marzy o Europie – mocarstwie, obawa się, że UE, złożona z państw o zróżnicowanym poziomie rozwoju, a także o odmiennych interesach narodowych, stanie się zupełnie niesterowna.

– Francja nie chce uwikłać siebie, ani UE w konflikty na Bliskim Wschodzie – w przypadku akcesji Turcji – oraz z Rosją – w przypadku wyjścia naprzeciwko aspiracjom Ukrainy i innych państw, których terytoria wchodziły w przeszłości w skład Związku Radzieckiego. Dodatkowo francuskie władze obawiają się utraty przez UE jej tożsamości cywilizacyjnej. Jest to związane głównie ze wzmocnieniem pozycji islamu w Europie w przypadku przyjęcia Turcji do UE – dodaje prof. dr hab. Aleksander Hall, współautor raportu.

Inny stosunek do UE ma natomiast zachodni sąsiad Polski. Jak podkreśla Waldemar Czachur,
w Niemczech panuje mocne przekonanie, że Wspólnota jest dla nich najlepszym otoczeniem międzynarodowym. Jednocześnie, w kraju trwa dyskusja na temat roli Niemiec w zjednoczonej Europie.

– Elity niemieckie, świadome siły gospodarczej i politycznej swojego kraju, wyrażają gotowość
do wzięcia na siebie większej odpowiedzialności międzynarodowej. Niemcy nie zrezygnują z zasad multilateralizmu i budowania silnej UE, ale jednocześnie dalej będą umacniać w Unii swoje wpływy. Ograniczą jednak przenoszenie kolejnych prerogatyw państwa narodowego na szczebel unijny – tłumaczy dr. hab. Waldemar Czachur, jeden z autorów raportu.

Najwięcej pytań dotyczy jednak polityki zagranicznej i wizji UE, jaką ma Wielka Brytania. Przemysław Biskup w rozdziale poświęconym Zjednoczonemu Królestwu skłania się ku opinii, że w WB panuje konsensus co do hamowania procesu przekazywania kolejnych kompetencji na rzecz Wspólnoty.

– Brytyjski premier otwarcie mówi o wyzwaniach i zagrożeniach, jakie stoją przed UE i dalszym procesem integracji. Chodzi m.in. o kryzys strefy euro, kryzys konkurencyjności gospodarczej UE –
w szczególności wobec państw azjatyckich oraz kryzys legitymizacji procesu integracji europejskiej. Dodatkowo, w wyniku obecnego kryzysu systemu partyjnego i wchodzenia skrajnie antyunijnej partii UKIP (United Kingdom Independence Party – Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa)
do głównego nurtu polityki Wielkiej Brytanii, szybko wzrasta poziom eurosceptycyzmu wyrażanego przez brytyjskie partie. Dlatego też, możliwość opuszczenia Wspólnoty przez Wielką Brytanię wydaje się coraz bardziej realna – podsumowuje dr Przemysław Biskup.

Autorzy raportu „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej” jednogłośnie podkreślają, że należy bacznie obserwować zmiany jakie zachodzą w polityce zagranicznej liderów UE. To, w jaki sposób i jak szybko będą uwidaczniały się rozbieżne interesy państw członkowskich, może wpłynąć na kształt Unii w przyszłości.