System znakowania żywności na opakowaniach

W dniu 16. października 2020 r. Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o przedstawienie stanowiska resortu rolnictwa w sprawie systemów znakowania żywności FOP (Front-of-Pack) w Europie.

Fundamentalna zasada zdrowej lub niezdrowej diety, a nie złego lub dobrego jedzenia, powszechnie uznawana przez naukę o żywieniu, wyjaśnia, dlaczego podejmowanie walki z otyłością i chorobami niezakaźnymi poprzez prowadzenie wojny z pojedynczymi produktami żywnościowymi lub pojedynczymi składnikami odżywczymi jest niewłaściwa i przynosi skutki odwrotne do zamierzonych. Jedynym skutecznym podejściem do ograniczenia częstości występowania tych zaburzeń jest edukacja w zakresie zdrowej, zróżnicowanej i zbilansowanej diety codziennej, połączonej z odpowiednim poziomem aktywności fizycznej.

System znakowania żywności zwany „Nutriscore”, stosowany w niektórych krajach członkowskich UE wydaje się, że zmierza w przeciwnym kierunku, ponieważ:

• całkowicie pomija zasadę, że w żywieniu liczy się nie pojedynczy pokarm lub składnik odżywczy, ale ich połączenie w codziennej diecie;
• oznacza poszczególne produkty żywnościowe mylącymi ocenami, niezależnie od ilości i częstotliwości ich spożywania;
• opiera się na 100 g każdego produktu, a nie na pojedynczej porcji faktycznie spożytej (nikt nie zjada 100 g parmezanu lub oliwy w jednej porcji!);
• zwalnia konsumentów z odpowiedzialności, sugerując zakup, a nie pobudzając ich do lepszego zrozumienia zasad prawidłowego odżywiania;
• zapomina, że wykluczenie poszczególnej żywności wiąże się z utratą przydatnych składników odżywczych (jak wapń w serze żółtym i polifenole w oleju).

Ponadto „kryminalizacja” niektórych kategorii żywności prowadzi do niedogodności, które mają bardzo negatywne konsekwencje dla zdrowia konsumentów. Producenci żywności dotknięci negatywnymi symbolami „Nutriscore” (litery i kolory), aby spróbować poprawić swój wynik, zwykle używają sztucznych składników i innych niedrogich komponentów, aby zastąpić cukier, tłuszcze i sól.

Skuteczny system etykietowania Front-of-Pack (z przodu opakowania) musi dostarczać konsumentom wszystkich najistotniejszych informacji, tak aby mogli swobodnie dokonywać świadomych wyborów w celu spełnienia ich osobistych wymagań. Taki system powinien oferować informacje o ilości kalorii i głównych składnikach odżywczych zawartych w produktach, tak aby konsumenci mogli zrównoważyć różne produkty spożywcze, które będą jeść w ciągu dnia.

Należy również podkreślić, że „demonizacja” niektórych kategorii żywności poważnie osłabia tradycyjne i lokalne diety, ukształtowane wokół typowych produktów, takich jak sery, wędliny, słodycze i lokalne specjały, które często są częścią dziedzictwa kulturowego społeczności i są tym, czym wielu małych producentów żyje dalej. Produkty te, spożywane w odpowiednich ilościach i częstotliwościach, doskonale współgrają ze zdrową i zbilansowaną dietą i stanowią przyjemność, której totalne pozbawianie się nie ma sensu.

Ostatecznie Nutriscore nie edukuje konsumentów i może mieć negatywny wpływ na tradycyjną dietę i grozi zniszczeniem dziedzictwa żywieniowego wielu krajów. Co więcej, grozi zniszczeniem tysięcy średnich i małych firm oraz setek tysięcy miejsc pracy. Obywatele Europy na to nie zasługują.

Należy zaznaczyć, że petycja do Parlamentu Europejskiego wystosowana w maju 2019 roku w sprawie przyjęcia Nutriscore, jako zharmonizowanego systemu etykietowania UE, uzyskała w ciągu jednego roku tylko 111 475 podpisów z 1 miliona wymaganych, co odpowiada 0,02% populacji UE, i została w konsekwencji wycofana.