Światowe Dziedzictwo UNESCO zagrożone – usycha hiszpańska Doñana

Jeden z najcenniejszych i największych obszarów przyrodniczych w Europie, objęty każdą istotną formą ochrony, jest zagrożony. Doñana wysycha, a co gorsza, planowana jest inwestycja, która dodatkowo pogorszy sytuację. Jeżeli nie zostaną podjęte natychmiastowe działania, obszar ten może zostać wpisany na listę obiektów zagrożonych Światowego Dziedzictwa UNESCO.

 Ten jeden z największych obszarów chronionych w Europie, który jest domem dla ponad 4000 gatunków organizmów, w tym zagrożonych wyginięciem ptaków i rzadkiego gatunku rysia iberyjskiego. Region Doñana jest chroniony przez niemal każdą możliwą formę ochrony, w tym jako Park Narodowy, obszar Natura 2000, rezerwat biosfery UNESCO oraz przyrodniczy obiekt Światowego Dziedzictwa UNESCO. Organizacja WWF jest zaangażowana w ochronę parku od ponad 50 lat. W 1963 roku zakupiła ponad 6700 hektarów (w porównaniu 0,7 obszar Gorczańskiego Parku Narodowego) Coto Doñana, aby zabezpieczyć ją przed zniszczeniem. Mimo to, Doñana ciągle jest zagrożona!

 Po latach złego zarządzania, a w szczególności nadmiernego wydobycia wody, obszarowi Doñana grozi całkowite wyschnięcie mokradeł stanowiących dużą część parku i będących jednym z najważniejszych ekosystemów na tym terenie. Każdego roku znajduje tam swoje siedlisko blisko 6 milionów ptaków wędrownych. Co więcej, zamieszkuje tam również zagrożony wyginięciem ryś iberyjski, obecnie występujący jedynie w dwóch miejscach w Europie.

 Szkodliwe działania, w tym intensywne rolnictwo i regulacje rzek, spowodowały spadek poziomu wody na terenach podmokłych o 80 procent. Szacuje się, że przeprowadzono tam 1000 nielegalnych odwiertów, a na 3000 ha znajdują się nielegalne farmy, które przyczyniają się do nadmiernego poboru wody. Doñana jest chroniona przez kilka międzynarodowych umów, w tym Konwencję Dziedzictwa Światowego. Pomimo tego, rząd hiszpański nie chroni terenów parku przed szkodliwą działalnością przemysłową, zagrażającą wyjątkowym wartościom przyrodniczym obszaru. Brakuje planu gospodarki wodnej, która zapewniałaby ochronę rzeki i mokradeł.

 „Albo hiszpański rząd zacznie przestrzegać międzynarodowe zobowiązania podjęte w celu ochrony tego ważnego obszaru, zapewniającego korzyści dla całego świata, albo Doñana zostanie wyeksploatowana do takiego stopnia, że nie będzie już odwrotu. Już teraz sytuacja jest krytyczna. Stajemy przed perspektywą wpisania najsłynniejszego w Hiszpanii Światowego Dziedzictwa na listę obiektów zagrożonych" - powiedział dyrektor generalny WWF Hiszpania Juan Carlos del Olmo.

 Od początku XX wieku, Doñana straciła ponad 80 procent swoich naturalnych bagien, które są ostoją miedzy innymi flamingów. W ostatnich latach nielegalne i rabunkowe zużycie wody poważnie wpłynęło na jej przyrodę. Obecna sytuacja ma wpływ również na zdolność regionu do zapewnienia miejsc pracy i generowania dochodów. Przychody z turystyki szacowane są na 74 mln. euro na rok, w sektorze tym pracuje prawie 50 tysięcy osób. Cierpi na tym także kluczowa na tym obszarze branża rolna, w tym produkcja owoców. Hiszpania jest piątym co do wielkości producentem truskawek na świecie, aż 70% zbiorów pochodzi z tego obszaru. Pomimo i tak złego stanu na terenie Doñana, pojawiła się propozycja, aby ponownie pogłębiać znajdującą się tam rzekę Gwadalkiwir. Dalsze pogłębianie zwiększy degradację przyrody obszaru i może spowodować wpisanie na listę obiektów zagrożonych Światowego Dziedzictwa UNESCO.

 „Doñana jest unikatowa wśród obszarów chronionych w Europie. Jest jednym z najważniejszych terenów podmokłych na świecie, dającym schronienie milionom ptaków i zagrożonych gatunków zwierząt. Ochrona obszaru Doñana jest nie tylko ważna w wymiarze lokalnym czy krajowym, ma ona również międzynarodowe znaczenie. Doñana to miejsce zimowania ptaków oraz odpoczynku podczas wędrówki z Afryki do Europy" - powiedział Dariusz Gatkowski z WWF Polska.

 WWF wzywa do rezygnacji z projektu pogłębiania rzeki Gwadalkiwir. Hiszpania powinna upewnić się, że woda na tym obszarze jest gospodarowana w zgodzie z wymaganiami człowieka i przyrody, w sposób, który mógłby przynieść trwałe korzyści społeczno-gospodarcze w tym regionie. Oprócz swych wartości przyrodniczych, Doñana zapewnia miejsca pracy 200 000 mieszkańcom regionu w zakresie rybołówstwa, rolnictwa, badań i ekoturystyki. Pogłębianie deficytu wody będzie miało niekorzystny wpływ nie tylko na przyrodę, ale również na gospodarkę tego regionu.

 „Zagrożona jest nie tylko bioróżnorodność, ale również miejsca pracy mieszkańców, a także uprawy truskawki, które generują 400 mln euro rocznie. Musimy odpowiednio zabezpieczyć ten wyjątkowy obszar, aby dalej zapewniał warunki do życia dla tysięcy ludzi" - dodał Dariusz Gatkowski.