W związku z listem otwartym Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych z dnia 19 czerwca 2017 r. skierowanym do Fundacji Greenpeace Polska dot. zapraw neonikotynoidowych przedstawiamy poniższe wyjaśnienia.
Dalece odmienne stanowiska organizacji rolniczych oraz pszczelarskich i ekologicznych dotyczące z jednej strony pojawiających się problemów w ochronie roślin związanych z ograniczeniem wykorzystania tych substancji, a z drugiej strony wskazujące na zagrożenia wynikające z ich użycia, są prezentowane w wielu krajach UE.
Na podjęcie decyzji w sprawie zastosowania zapraw neonikotynoidowych w uprawie rzepaku nie miały wpływu żadne działania lobbingowe prowadzone przez jakiekolwiek podmioty, w szczególności przez Fundację Greenpeace Polska. Negatywne decyzje dla zastosowania neonikotynoidowych zapraw nasiennych zostały również wydane dla Zrzeszenia w 2015 i 2016 r.
Wydając te decyzje (co zostało precyzyjnie wyjaśnione w ich uzasadnieniu) wzięto pod uwagę obowiązujące w UE zakazy wysiewu zaprawionych tymi substancjami nasion rzepaku oraz nadal trwającą ocenę danych naukowych dotyczących potencjalnie szkodliwego działania ww. substancji czynnych dla pszczół i innych zapylaczy przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności.
Jesienne zwalczanie szkodników rzepaku jest trudne, aczkolwiek nie jest niemożliwe. Do obrotu dopuszczonych jest bowiem 10 nalistnych środków ochrony roślin przeznaczonych do jesiennego zwalczania szkodników rzepaku. Ponadto w br Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi dopuścił jako pierwszy w UE do obrotu zaprawę nasienną Lumiposa 625 FS zawierają substancję czynną z innej niż neonikotynoidy grupy chemicznej, w celu zwalczania pchełki rzepakowej, pchełek ziemnych, śmietki kapuścianej i gnatarza rzepakowca w uprawie rzepaku ozimego. Wprawdzie z uwagi na dość późne wydanie zezwolenia producent nie był w stanie zapewnić odpowiedniej ilości tej zaprawy na rok 2017, jednak w przyszłym sezonie preparat ma być w pełni dostępny. Ostatnio rozszerzony został również zakres stosowania środka ochrony roślin Inazuma 130 WG o zwalczanie śmietki kapuścianej, mszyc i mączlików w tej uprawie.
Mając na względzie nierozerwalny związek między pszczołami, a jedną z głównych upraw miododajnych jaką jest rzepak, zapewnienie bezpiecznej dla tych zapylaczy ochrony chemicznej jest równie istotne jak produkcyjność i opłacalność jego uprawy. Należy jednak zwrócić uwagę, że zakazy i ograniczenia odnośnie substancji z grupy neonikotynoidów uwzględniają również zasadę ostrożności, która pozwala chronić ludzi i zwierzęta, a także zapewnić ochronę przed jakimkolwiek niedopuszczalnym wpływem na środowisko. Zasada ta jest nadrzędna w stosunku do dążenia poprawy produkcji roślinnej, czy też poprawy warunków ekonomicznych i ograniczenia kosztów ochrony roślin.
Warto przy tym zwrócić uwagę, że pomimo wydania w kilku krajach UE zezwoleń dla zapraw neonikotynoidowych dotyczących sytuacji nadzwyczajnych w ochronie roślin, państwa takie jak Francja, Niemcy, Austria, Włochy, Czechy, Słowacja, Holandia, Belgia, gdzie powszechnie uprawia się rzepak, zezwoleń dla takich zapraw nie udzielają.
MRiRW