FDA ((ang. Food and Drug Administration/pl. Agencja Żywności i Leków/ – amerykańska instytucja rządowa utworzona 30 czerwca 1906 roku przez Harveya Washingtona Wileya) opublikowała roczne sprawozdanie podsumowujące stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych sprzedawanych lub dystrybuowanych w 2021 r, ktore były skierowanie do karmienia zwierząt służących do produkcji żywności.
Centrum Medycyny Weterynaryjnej Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków opublikowało w zeszłym tygodniu raport podsumowujący 2021, który dotyczył środków przeciwdrobnoustrojowych sprzedawanych lub dystrybuowanych do stosowania u zwierząt służących do produkcji żywności . Z tegorocznego raportu wynika, że krajowa sprzedaż i dystrybucja leków przeciwdrobnoustrojowych o znaczeniu medycznym dopuszczonych do stosowania u zwierząt służących do produkcji żywności spadła o mniej niż jeden procent w latach 2020-2021. Od znacznego spadku wielkości sprzedaży w 2017 r. roczna sprzedaż środków przeciwdrobnoustrojowych o znaczeniu medycznym spadła pozostał na obniżonym poziomie. W porównaniu do 2015 roku (szczytowy rok sprzedaży), sprzedaż w 2021 roku spadła o 38 proc.
FDA uznaje, że wahania wielkości sprzedaży mogą pojawiać się w czasie w odpowiedzi na różne czynniki, w tym zmieniające się potrzeby zdrowotne zwierząt lub zmiany w populacjach zwierząt. Biorąc pod uwagę istotną zmianę, jaka nastąpiła w związku z przejściem na początku 2017 r. dużej liczby produktów zawierających środki przeciwdrobnoustrojowe o znaczeniu medycznym ze statusu dostępnego bez recepty do statusu obrotu wymagającego nadzoru weterynaryjnego, pewne odbicie zgłaszanej wielkości sprzedaży w kolejnych latach nie było nieoczekiwane w miarę dostosowywania się zainteresowanych stron do nowych wymagań.
Chociaż dane dotyczące sprzedaży leków przeciwdrobnoustrojowych przeznaczonych dla zwierząt służących do produkcji żywności niekoniecznie odzwierciedlają rzeczywiste stosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych, obserwowana w czasie wielkość sprzedaży może być cennym wskaźnikiem trendów rynkowych związanych z tymi produktami. Oceniając postępy w trwających wysiłkach na rzecz wspierania rozsądnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych, należy jednak wziąć pod uwagę dodatkowe źródła informacji, w tym dane dotyczące faktycznego stosowania, dane demograficzne zwierząt, dane dotyczące zdrowia zwierząt oraz dane dotyczące oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.
Celem FDA jest spowolnienie rozwoju oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i zachowanie skuteczności środków przeciwdrobnoustrojowych w zwalczaniu chorób u zwierząt i ludzi. Celem agencji jest nie tylko zmniejszenie wielkości sprzedaży środków przeciwdrobnoustrojowych, ale także objęcie tych produktów nadzorem weterynaryjnym, wspieranie dobrych praktyk w zakresie zarządzania środkami przeciwdrobnoustrojowymi poprzez optymalizację wykorzystania tych produktów i ograniczenie ich stosowania tylko do przypadków, gdy jest to konieczne do leczenia, zwalczania, lub zapobiegać chorobom.
A JAKIE DZIAŁANIA PODEJMUJE UNIA EUROPEJSKA W OBLICZU ROZWOJU ODPORNOŚCI NA ŚRODKI PRZECIDROBNOUSTROJWE Z JEDNOCZESNYM ZACHOWANIEM SKUTECZNOŚCI ŚRODKÓW PRZWECIWDROBNOUSTROJOWYCH W ZWALCZANIU CHORÓB U ZWIERZĄT I LUDZI?
Czym są środki przeciwdrobnoustrojowe?
Zaliczają się do nich antybiotyki, leki przeciwwirusowe, leki przeciwgrzybiczne i środki przeciwpierwotniakowe. Są to substancje czynne pochodzenia syntetycznego lub naturalnego, które niszczą mikroorganizmy lub hamują ich rozwój.
25 000 osób umiera każdego roku w Unii Europejskiej w wyniku zakażeń spowodowanych superbakteriami.
W tym samym czasie odporność na antybiotyki rośnie. Oto w jaki sposób posłowie do PE chcą z nią walczyć.
Około 700 000 osób umiera każdego roku na świecie z powodu odporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (w tym 25 000 osób w UE) i istnieje obawa, że do 2050 r. odporność na te środki może powodować większą liczbę zgonów niż rak. Odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe oznacza odporność na leki stosowane przy infekcjach wywoływanych nie tyko przez bakterie, ale także przez inne drobnoustroje, takie jak pasożyty, wirusy i grzyby.
Co powoduje odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe?
Odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe pojawia się naturalnie z biegiem czasu, ale przyspiesza ją niewłaściwe nadmierne stosowanie antybiotyków w leczeniu ludzi i zwierząt, przenoszenie opornych bakterii ze zwierząt na ludzi przez bezpośredni kontakt lub przez łańcuch żywnościowy, uwalnianie substancji przeciwdrobnoustrojowych do środowiska, niewłaściwe usuwanie niezużytych leków do wód gruntowych oraz brak opracowywania nowych antybiotyków.
Od 1999 r. Unia Europejska zainwestowała ponad 1,3 mld euro w badania nad odpornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, ale przy coraz większej odporności na te środki posłowie do PE bez przerwy wzywają do czynienia dodatkowych wysiłków.
Do czego dążą posłowie do PE?
W sprawozdaniu INI w sprawie nowego Europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, opracowanego przez Karin Kadenbach (S&D, Austria) i przyjętego przez komisję ENVI dnia 20 czerwca 2018 roku, posłowie:
• podkreślają, że strategie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe powinny opierać się na zasadzie „Jedno zdrowie” (zdrowie ludzi/zwierząt i środowisko naturalne są wzajemnie połączone; choroby są przenoszone z ludzi na zwierzęta i odwrotnie);
• zwracają uwagę na znaczenie właściwego i ostrożnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych; wzywają do ograniczenia sprzedaży antybiotyków przez pracowników służby zdrowia ludzi i zwierząt oraz do zwalczania ich nielegalnej sprzedaży;
• zachęcają do stymulowania inwestycji w nowe substancje (opracowywanie i rozwijanie substancji przeciwdrobnoustrojowych zmalało w ostatnich 20 latach);
• wzywają do opracowania tańszych szybkich testów diagnostycznych, aby zrozumieć, czy przyczyną danego zakażenia jest wirus czy bakteria;
• wzywają do propagowania właściwej higieny oraz do podnoszenia świadomości na temat zagrożeń związanych z nadmiernym przepisywaniem leków i samoleczeniem (44% Europejczyków nie wie, że antybiotyki są nieskuteczne w przypadku przeziębienia i grypy).
Weterynaryjne produkty lecznicze
Istnieją również nowe unijne przepisy mające na celu ograniczenie stosowania antybiotyków w rolnictwie. Zgodnie z tymi przepisami, profilaktyczne i zbiorowe stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w hodowli zwierząt zostanie ograniczone, a importowane produkty żywnościowe będą musiały być zgodne z normami UE w zakresie stosowania antybiotyków.
Wytyczne Komisji Europejskiej z 2015r. dotyczące rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w medycynie weterynaryjnej zawierają praktyczne wskazówki dla Polski oraz innych krajów UE, do opracowania krajowych strategii w tym zakresie. Zastosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w celu ochrony zdrowia wymaga przestrzegania następujących zasad:
• przepisywanie i wydawanie środków przeciwdrobnoustrojowych muszą być uzasadnione diagnozą weterynaryjną, zgodnie z obecnym stanem wiedzy naukowej;
• w przypadku, gdy konieczne jest przepisanie środka przeciwdrobnoustrojowego, receptę należy wystawić w oparciu o diagnozę postawioną w wyniku badania fizykalnego przeprowadzonego przez lekarza weterynarii wystawiającego receptę. Gdy jest to możliwe, należy przeprowadzić oznaczanie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe w celu określenia rodzaju środka przeciwdrobnoustrojowego;
• metafilaktyczne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych należy zalecać jedynie wtedy, gdy istnieje prawdziwa potrzeba leczenia. W takich przypadkach lekarz weterynarii powinien uzasadnić i udokumentować leczenie w oparciu o wyniki kliniczne dotyczące rozwoju choroby w stadzie. Metafilaktyczne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych nie powinno nigdy zastępować dobrych praktyk w zakresie zarządzania;
• należy unikać rutynowej profilaktyki. Profilaktyka powinna być zastrzeżona do wyjątkowych zaleceń dla konkretnych przypadków;
• w miarę możliwości należy unikać podawania leku całemu stadu. Chore zwierzęta należy odizolować i poddać indywidualnemu leczeniu (np. podając im zastrzyki);
• przy podejmowaniu decyzji dotyczącej leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi należy uwzględnić wszystkie informacje dotyczące zwierząt, przyczyny i charakteru zakażenia oraz zakresu dostępnych produktów zawierających środki przeciwdrobnoustrojowe;
• w pierwszej kolejności zawsze należy wybierać środek przeciwdrobnoustrojowy o wąskim spektrum działania, chyba że wykonane wcześniej oznaczenie wrażliwości – w odpowiednich przypadkach poparte stosownymi danymi epidemiologicznymi – wskazuje, że środek taki byłby nieskuteczny. Należy unikać stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych o szerokim spektrum działania i jednoczesnego stosowania kilku środków przeciwdrobnoustrojowych (z wyjątkiem połączeń ustalonych, które należą do dopuszczonych do obrotu weterynaryjnych produktów leczniczych);
• jeżeli zwierzę lub grupa zwierząt cierpi z powodu nawracającej infekcji lub nawracających infekcji wymagających leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi, należy dążyć do wyeliminowania szczepu mikroorganizmów, ustalając przyczyny nawrotu zakażenia oraz zmieniając warunki produkcji, hodowli zwierząt lub zarządzania;
• należy minimalizować stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych skłonnych do rozprzestrzeniania przenoszonej oporności;
• szereg związków ujętych w wykazie środków przeciwdrobnoustrojowych o krytycznym znaczeniu sporządzonym przez Światową Organizację Zdrowia jest dopuszczonych wyłącznie w produktach leczniczych przeznaczonych dla ludzi. Zgodnie z przepisami UE składniki niedopuszczone do obrotu jako weterynaryjne produkty lecznicze stosowane u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, można zastosować u zwierząt poza wskazaniami rejestracyjnymi (według hierarchii wskazanej w przepisach), tylko jeżeli substancja taka jest wymieniona w tabeli 1 w załączniku do rozporządzenia Komisji (UE) nr 37/2010;
• należy unikać stosowania związków, o których mowa powyżej, poza wskazaniami rejestracyjnymi (według hierarchii wskazanej w przepisach) u zwierząt, od których lub z których nie pozyskuje się żywności, (np. zwierząt domowych i zwierząt służących do uprawiania sportu) i ograniczać takie stosowanie wyłącznie do wyjątkowych przypadków, np. gdy istnieją przyczyny etyczne, i jedynie po przeprowadzeniu laboratoryjnego oznaczania wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe, które potwierdziło, że jest to jedyny skuteczny środek przeciwdrobnoustrojowy;
• należy stosować leczenie środkami przeciwdrobnoustrojowymi ściśle według wskazań lekarza weterynarii podanych na recepcie;
• należy regularnie przeprowadzać ocenę konieczności stosowania leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi w celu uniknięcia niepotrzebnego stosowania leków;
• należy minimalizować okołooperacyjne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, przestrzegając zasad aseptyki;
• w miarę możliwości należy przedkładać alternatywne strategie zwalczania chorób, co do których udowodniono, że są równie skuteczne i bezpieczne (np. szczepionki), nad leczenie środkami przeciwdrobnoustrojowymi;
• należy stosować system nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w celu uzyskania informacji oraz informacji zwrotnych dotyczących nieskuteczności leczenia, tak aby móc zidentyfikować potencjalne kwestie związane z opornością w przypadku stosowania istniejących, nowych lub alternatywnych opcji leczenia;
• aby zapewnić dostępność oznaczania wrażliwości, w każdym państwie członkowskim należy ustanowić sieć laboratoriów mogących prowadzić oznaczanie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe mikroorganizmów odzwierzęcych i komensalnych oraz docelowych patogenów.
Szacuje się, że do roku 2030 nastąpi wzrost wykorzystania farmaceutyków w światowej produkcji zwierzęcej o 67 %!!! Jest to spowodowane wzrostem liczby utrzymywanych zwierząt gospodarskich oraz intensyfikacją produkcji zwierzęcej. W związku z tym w najbliższej przyszłości celem strategicznym będzie zapobieganie oraz kontrola rozwoju i rozprzestrzeniania się antybiotykoodporności w sektorze weterynaryjnym i rolnym. Wartym podkreślenia jest, iż ograniczenie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych oraz przemyślane i rozsądne ich użycie minimalizuje rozwój lekooporności.
Unijne rozporządzenie w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych (rozporządzenia 2019/6):
– określa zasady rozważnego i odpowiedzialnego stosowania przeciwdrobnoustrojowych produktów leczniczych u zwierząt;
– wprowadza wykaz środków przeciwdrobnoustrojowych, zarezerwowanych do leczenia niektórych zakażeń u ludzi, które nie mogą być stosowane u zwierząt.
Poniżej przedstawiamy najnowszy wykaz (2022r.) zakazanych w stosowaniu dla zwierząt substancji, które znajdują się w rozporządzeniu wykonawczym KE:
Antybiotyki: Carboxypenicillins, Ureidopenicillins, Ceftobiprole, Ceftaroline, Combinations of cephalosporins with beta-lactamase inhibitors, Siderophore cephalosporins, Carbapenems, Penems, Monobactams, Phosphonic acid derivates, Glycopeptides, Lipopeptides, Oxazolidinones, Macrocycles, Plazomicin, Glycylcyclines, Eravacycline, Omadacycline
Środki antywirusowe: Amantadine, Baloxavir marboxil, Celgosivir, Favipiravir, Galidesivir, Lactimidomycin, Laninamivir, Methisazone/metisazone, Molnupiravir, Nitazoxanide, Oseltamivir, Peramivir, Ribavirin, Rimantadine, Tizoxanide, Triazavirin, Umifenovir, Zanamivir
Środki przeciwpierwotniacze: Nitazoxanid
ppr.pl (oprac e-mk); źródła: FDA, CDR BRWINÓW, PARLAMENT EUROPEJSKI
.png)
Zaloguj przez Facebook
