Gwałtowny wzrost niepewności w zakresie handlu i polityki gospodarczej, słabszy popyt zewnętrzny oraz bezpośrednie i pośrednie skutki zapowiedzianych podwyżek ceł importowych negatywnie wpływają na perspektywy rozwoju regionów EBOR – czytamy w najnowszej edycji sztandarowego raportu gospodarczego Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR).
Raport zawiera analizę obecnej sytuacji gospodarczej oraz prognozę na drugą połowę 2025 i 2026 r. w krajach Partnerstwa Wschodniego, w tym w Armenii, Azerbejdżanie, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i na Ukrainie.
Średni wzrost w regionach EBOR spowolnił z 3,4 proc. w 2022 r. do 2,8 proc. w 2023 i 2024 r. Wynik w 2024 r. był zgodny z prognozą z września 2024 r., choć ze słabszymi niż oczekiwano wynikami w większości gospodarek UE-EBOR (odzwierciedlającymi powolny wzrost w rozwiniętej Europie) i silniejszym niż oczekiwano wzrostem w Turcji, Azji Środkowej i na Kaukazie. Niepewność w zakresie polityki handlowej i gospodarczej gwałtownie wzrosła w 2025 r. W tym kontekście prognoza wzrostu dla regionów EBOR na 2025 r. została zrewidowana w dół o 0,2 punktu procentowego w stosunku do prognozy z lutego 2025 r. (po rewizji w dół o 0,3 punktu procentowego w lutym 2025 r. w stosunku do września 2024 r.). Oczekuje się, że wzrost wyniesie średnio 3 procent w 2025 r., z korektami w dół w większości gospodarek w związku ze zwiększoną niepewnością polityki globalnej, słabszym popytem zewnętrznym oraz bezpośrednimi i pośrednimi skutkami ogłoszonych podwyżek taryf importowych. Oczekuje się, że wzrost wzrośnie do 3,4 procent w 2026 r., bez zmian w stosunku do lutego 2025 r. Nasze prognozy odzwierciedlają zwiększoną niepewność związaną z polityką gospodarczą i handlową, a także wpływ trwającej wojny na Ukrainie, wojny w Strefie Gazy i niestabilnej sytuacji na Bliskim Wschodzie.
Szacuje się, że podwyżki taryf importowych USA, które weszły w życie w 2025 r. (do połowy kwietnia) — 25-procentowe taryfy na stal, aluminium i samochody oraz 10-procentowe podwyżki taryf ogólnych — spowodują wzrost oczekiwanej średniej efektywnej taryfy USA na import z regionów EBOR z 1,8 procent w 2024 r. do 10,5 procent (na podstawie składu importu w 2024 r.). W regionach EBOR największy bezpośredni negatywny wpływ wzrostu taryf na produkcję szacuje się na Słowację (0,8 proc. PKB), Jordanię (0,6 proc.) i Węgry (0,4 proc.). Taryfy na samochody stanowią 83 proc. całkowitego wpływu w Słowacji i 41 proc. na Węgrzech.
Skutki wyższych taryf USA i zwiększonej niepewności polityki handlowej mogą być dalej rozprzestrzeniane poprzez globalne powiązania łańcucha wartości, w tym na gospodarki o ograniczonym bezpośrednim eksporcie do USA. Podczas gdy Stany Zjednoczone są kluczowym rynkiem eksportowym na świecie, dla gospodarek w regionach EBOR głównymi kierunkami eksportu są zazwyczaj Niemcy, inne duże gospodarki UE, a w niektórych przypadkach Chiny. Pomimo malejącego udziału Niemiec i rosnącego udziału Chin w handlu transgranicznym gospodarek w regionach EBOR, Niemcy pozostają największym partnerem handlowym dla dziesięciu gospodarek w regionach EBOR, podczas gdy eksport do Chin stanowi znacznie mniejszy udział w całkowitym eksporcie większości gospodarek w regionach EBOR (z godnym uwagi wyjątkiem Mongolii) i jest bardziej skoncentrowany na towarach.
Z drugiej strony, wpływ wyższych taryf celnych USA mógłby zostać nieco złagodzony przez przekierowanie handlu z powodu względnych zmian stawek celnych, dzięki czemu gospodarki borykające się z niższymi względnymi stawkami celnymi niż ich konkurenci na rynku amerykańskim mogłyby zyskać udziały w rynku.
Obecnie Chiny podlegają znacznie wyższym taryfom importowym USA niż inne gospodarki.
Średnia inflacja w regionach EBOR osiągnęła szczyt na poziomie 17,5 procent w październiku 2022 r. i osiągnęła najniższy poziom 5,3 procent we wrześniu 2024 r., po czym wzrosła do 6,1 procent w lutym 2025 r. Mediana (typowa) inflacji wskazuje na jeszcze silniejszy wzrost od września 2024 r. Presja inflacyjna jest coraz bardziej napędzana popytem, odzwierciedlając luźną politykę fiskalną i wysoki wzrost płac nominalnych.
Pomimo znacznej presji fiskalnej MFW spodziewa się, że średnie zadłużenie w regionach EBOR pozostanie zasadniczo stabilne, na poziomie około 52 procent PKB w okresie 2025–2029. Prognozy te wydają się zakładać znaczące środki fiskalne ze strony rządów, ponieważ łączą ambitne prognozy dochodów z wydatkami pozostającymi w zgodzie z trendami historycznymi. Oczekuje się zatem, że wyższe wydatki na obronę, politykę przemysłową i płatności odsetek zostaną sfinansowane poprzez cięcie wydatków w innych miejscach. Ponadto emisja obligacji stała się ważniejsza w porównaniu z dwustronnym i wielostronnym długiem rządowym, zarówno jako udziały całkowitego długu zewnętrznego, jak i całkowitego zewnętrznego długu rządowego gospodarek w regionach EBOR i ogólniej na rynkach wschodzących. W rezultacie rachunki fiskalne gospodarek o niższych dochodach mogą być bardziej narażone na presję wynikającą z niepewności politycznej i zmienności rynku niż wcześniej.
Wzrost w Europie Środkowej i państwach bałtyckich wzrósł z 0,4 proc. w 2023 r. do 2,1 proc. w 2024 r., ponieważ gospodarki stopniowo dostosowywały się do mniejszej podaży rosyjskiego gazu i wyższych cen energii po inwazji Rosji na Ukrainę. Wzrost jest przewidywany na poziomie 2,4 proc. w 2025 r. i 2,7 proc. w 2026 r. Prognozy na oba lata zostały skorygowane w dół w stosunku do lutego 2025 r. ze względu na bezpośredni i pośredni wpływ nowych taryf, zwiększoną niepewność polityki globalnej i słabszy popyt zewnętrzny, w szczególności ze strony Niemiec, pomimo przejścia Niemiec na bardziej ekspansywną politykę fiskalną. Wzrost w południowo-wschodniej UE spowolnił z 2,3 proc. w 2023 r. do 1,6 proc. w 2024 r. z powodu słabego popytu zewnętrznego, spowolnienia inwestycji i skromniejszego bodźca fiskalnego. Oczekuje się, że wzrost wzrośnie do 2 proc. w 2025 r. (mniej niż wcześniej oczekiwano, pomimo wzrostu popytu krajowego w Bułgarii) i 2,4 proc. w 2026 r.
Oczekuje się, że wzrost na Bałkanach Zachodnich spowolni z 3,6 proc. w 2024 r. do 3,2 proc. w 2025 r. i 3,4 proc. w 2026 r. Korekty w dół odzwierciedlają skutki uboczne wolniejszego wzrostu w rozwiniętej Europie, a także niestabilność polityczną w Serbii. Wzrost w Azji Środkowej spadł z 5,7 proc. w 2023 r. i 5,6 proc. w 2024 r. i oczekuje się, że wyniesie 5,5 proc. w 2025 r. i 5,2 proc. w 2026 r. Obniżki prognoz na 2025 r. dla Kazachstanu i Mongolii w dużej mierze odzwierciedlają niższe oczekiwane ceny surowców.
W Europie Wschodniej i na Kaukazie wzrost spowolnił z 4,5 proc. w 2023 r. do 3,9 proc. w 2024 r., ponieważ osłabł impuls z pośrednictwa handlowego i napływu siły roboczej i kapitału do gospodarek Kaukazu. Oczekuje się, że wzrost ulegnie dalszemu spowolnieniu do 3,5 proc. w 2025 r., a następnie wzrośnie do 4,3 proc. w 2026 r. Prognozy wzrostu na 2025 r. dla Mołdawii i Ukrainy zostały obniżone ze względu na słabszy popyt zewnętrzny ze strony UE, podczas gdy ataki Rosji na infrastrukturę energetyczną Ukrainy nadal obciążały aktywność gospodarczą. W Turcji wzrost gospodarczy zmniejszył się z 5,1 proc. w 2023 r. do 3,2 proc. w 2024 r. w wyniku bardziej rygorystycznej polityki pieniężnej mającej na celu obniżenie stale wysokiej inflacji. Oczekuje się, że wzrost gospodarczy ulegnie dalszemu spowolnieniu do 2,8 proc. w 2025 r., a następnie wzrośnie do 3,5 proc. w 2026 r. Korekta w dół na 2025 r. odzwierciedla niższy popyt krajowy i zewnętrzny oraz bardziej rygorystyczną niż oczekiwano politykę pieniężną.
Oczekuje się, że wzrost gospodarczy w południowej i wschodniej części Morza Śródziemnego wzrośnie z 2,7 proc. w 2023 i 2024 r. do 3,6 proc. w 2025 r. i 3,9 proc. w 2026 r. Prognozy na oba lata zostały jednak skorygowane w dół w stosunku do lutego 2025 r., odzwierciedlając wpływ konfliktów (poprzez kanały handlowe i zaufania) oraz zwiększoną niepewność polityki globalnej.
pełna treść raportu znajduje sie TUTAJ
oprac, e-red, ppr.pl
.png)
Zaloguj przez Facebook
