Ruszył projekt dot. powietrza w przygranicznych regionach Czech, Polski i Słowacji

Międzynarodowy system zarządzania jakością powietrza ma być jednym z efektów projektu Air Tritia, przy którym współpracę rozpoczęły instytucje przygranicznych regionów Czech, Polski i Słowacji. Powstać ma też propozycja strategii poprawy jakości powietrza.

Projekt „Ujednolicone podejście do systemu zarządzania zanieczyszczeniem powietrza w funkcjonalnych obszarach miejskich (Air Tritia)” zainaugurowała we wtorek konferencja w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach.

Jak powiedział PAP koordynator przedsięwzięcia prof. Petr Jančík z VŠB - uniwersytetu technicznego w Ostrawie, celem jest stworzenie narzędzi i całego systemu wsparcia poprawy jakości powietrza – na dużym terenie, obejmującym cztery przygraniczne regiony: kraj śląsko-morawski, woj. opolskie i śląskie oraz kraj żyliński.

"To obszar mający wspólne cechy związane z zanieczyszczeniem powietrza: wysokie zagęszczenie obszarów zabudowanych, ciężkiego przemysłu i transportu. Przygotujemy rozwiązania do zastosowania na całym tym obszarze, jak i lokalnie, odnoszące się do specyficznych, miejscowych uwarunkowań. Chcemy wesprzeć proces decyzji w tym zakresie informacjami, jak podnieść jakość powietrza i prognozami co się stanie, jeżeli wprowadzimy konkretne rozwiązania" - wyjaśnił Jančík.

W projekcie powstanie np. model emisji zanieczyszczeń z różnych źródeł (niska emisja, wysoka emisja, emisja drogowa) wraz z mapą do wizualizacji przemieszczeń i wskazywania kierunków podejmowanych działań w oparciu o różne dane (m.in. geograficzne czy demograficzne).

Zostaną przy tym wykorzystane doświadczenia i narzędzia z wcześniejszych badań i projektów poszczególnych partnerów przedsięwzięcia. „Mamy wyposażenie i wiedzę m.in. w zakresie modelowania matematycznego i sposobów mierzenia zanieczyszczeń powietrza“ - zaznaczył Jančík.

Istnieje też już duży zbiór danych z bardziej ograniczonych tematycznie projektów związanych z pomiarami zanieczyszczeń powietrza. Teraz dane te zostaną szerzej zestawione i opracowane – m.in. pod kątem wpływu na środowisko, zdrowie czy koszty ekonomiczne.

Na tej podstawie powstaną postulowane narzędzia do zastosowania w perspektywie strategicznej – długoterminowej, jak i krótkoterminowej, np. w odniesieniu do nagłych zdarzeń czy wypadków mających wpływ na zanieczyszczenie powietrza.

Projekt nie jest przygotowany wyłącznie pod kątem trzech współpracujących przy nim regionów. Wypracowane narzędzia będą mogły zostać zaadaptowane też w innych miejscach w Europie. Będą to np. modelowe rozwiązania typu AQMS (Air Quality Managment System – systemu zarządzania jakością powietrza) czy PWS (Prediction Warning System – systemu prognostyczno-ostrzegawczego).

W projekcie uczestniczą: VŠB - uniwersytet techniczny w Ostrawie, Uniwersytet w Žilinie, Główny Instytut Górnictwa, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, instytut naukowo-badawczy ACCENDO, pięć współpracujących miast: Rybnik, Ostrawa, Žilina, Opole i Opawa, a także Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TRITIA.

Uczestniczące w projekcie miasta otrzymają sugestie zmierzające do rozwiązania specyficznych, dotykających je problemów związanych z jakością powietrza. W przypadku Ostrawy jest to ciężki przemysł, Žiliny – transport, Rybnika – nagromadzenie indywidualnych źródeł niskiej emisji, a Opawy – wpływ zanieczyszczeń z niskiej emisji napływających z sąsiedniej Polski.

Projekt o wartości 2,56 mln euro będzie realizowany do końca maja 2020 r. przy wsparciu programu Interreg Central Europe (2,19 mln euro) na obszarze Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej Tritia. Organizacja ta istnieje od czterech lat, zrzeszając kraj śląsko-morawski, woj. opolskie i śląskie oraz kraj żyliński.

Przez ponad trzy lata Tritia zrealizowała kilka przedsięwzięć angażujących podmioty z przygranicznych regionów. Np. projekt „Jesteś tym co jesz” promował produkty gastronomiczne rolników z pogranicza. W projekcie „Green transport service” opracowano mapę całego obszaru z uwzględnieniem alternatywnego transportu – m.in. rowerowego i wodnego.

Obecnie organizacja prowadzi także m.in. projekt Trans Tritia – zakładający poprawę planowania i koordynacji transportu towarowego na pograniczu trzech państw. Realizuje również przedsięwzięcie digitalizacji w formie trójwymiarowej wybranych historycznych obiektów pogranicza polsko-słowackiego.

Mateusz Babak, Marek Michałowski (PAP)