Reforma struktury rynku energii elektrycznej

Rada Europejska osiągnęła porozumienie (podejście ogólne) w sprawie wniosku dotyczącego zmiany struktury rynku energii elektrycznej UE (EMD). Umożliwi to prezydencji Rady rozpoczęcie negocjacji z Parlamentem Europejskim w celu osiągnięcia ostatecznego porozumienia.
„Z dumą mogę powiedzieć, że dzisiaj zrobiliśmy strategiczny krok naprzód dla przyszłości UE. Osiągnęliśmy porozumienie, które jeszcze kilka lat temu byłoby niewyobrażalne. Dzięki temu porozumieniu konsumenci w całej UE będą będziemy mogli czerpać korzyści ze znacznie stabilniejszych cen energii, mniejszej zależności od cen paliw kopalnych i lepszej ochrony przed przyszłymi kryzysami. Przyspieszymy także wdrażanie odnawialnych źródeł energii, które stanowią tańsze i czystsze źródło energii dla naszych obywateli” - Teresa Ribera Rodríguez, pełniąca obowiązki trzeciej wiceprezydent Hiszpanii i minister ds. transformacji ekologicznej i wyzwań demograficznych

Reforma ma na celu zmniejszenie uzależnienia cen energii elektrycznej od zmiennych cen paliw kopalnych, ochronę konsumentów przed skokami cen, przyspieszenie wdrażania energii odnawialnej i poprawę ochrony konsumentów.

Wniosek stanowi część szerszej reformy struktury rynku energii elektrycznej w UE, która obejmuje również rozporządzenie skupiające się na poprawie ochrony Unii przed manipulacją na rynku poprzez lepsze monitorowanie i przejrzystość (REMIT). Ogólne podejście do REMIT uzgodniono na posiedzeniu Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii (energia) w dniu 19 czerwca 2023 r.

Długoterminowe rynki energii elektrycznej
Reforma ma na celu ustabilizowanie długoterminowych rynków energii elektrycznej poprzez pobudzenie rynku umów zakupu energii (PPA), uogólniając dwustronne kontrakty na różnice kursowe (CfD) i poprawiając płynność rynku terminowego.
Rada zgodziła się, że państwa członkowskie będą promować korzystanie z umów zakupu energii poprzez usuwanie nieuzasadnionych barier oraz nieproporcjonalnych lub dyskryminujących procedur lub opłat. Środki mogą obejmować między innymi programy gwarancji wspieranych przez państwo po cenach rynkowych, gwarancje prywatne lub instrumenty łączenia popytu na umowy PPA.
Rada zgodziła się, że dwustronne kontrakty na różnice kursowe (długoterminowe umowy zawierane przez podmioty publiczne w celu wsparcia inwestycji, które uzupełniają cenę rynkową, gdy jest ona niska, i zwracają się do wytwórcy o zwrot kwoty, gdy cena rynkowa jest wyższa od określonego limitu, aby zapobiec nadmiernym nieoczekiwanym zyskom) byłby obowiązkowym modelem stosowanym w przypadku finansowania publicznego w ramach umów długoterminowych, z pewnymi wyjątkami.
Dwustronne kontrakty różnicowe dotyczyłyby inwestycji w nowe elektrownie wykorzystujące energię wiatrową, słoneczną, geotermalną, wodną bezzbiornikową oraz energię jądrową. Zapewniłoby to przewidywalność i pewność.
Zasady dotyczące dwustronnych KTR miałyby zastosowanie dopiero po trzyletnim okresie przejściowym (pięć lat w przypadku projektów morskich aktywów hybrydowych połączonych z co najmniej dwoma obszarami rynkowymi) po wejściu w życie rozporządzenia, aby zachować pewność prawa w przypadku bieżących projektowanie.
Rada dodała elastyczność w zakresie redystrybucji dochodów generowanych przez państwo w ramach dwukierunkowych KTR. Przychody zostaną przekazane odbiorcom końcowym i mogą zostać również wykorzystane do sfinansowania kosztów programów bezpośredniego wspierania cen lub inwestycji mających na celu zmniejszenie kosztów energii elektrycznej dla odbiorców końcowych.

Mechanizm pojemnościowy
Mechanizmy mocowe to środki wsparcia, które państwa członkowskie mogą wprowadzić, aby wynagradzać elektrownie, aby zagwarantować średnio- i długoterminowe bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. Rada zgodziła się usunąć tymczasowy charakter takich środków.
Rada wprowadziła odstępstwo od dotychczasowych wymogów dotyczących limitów emisji CO2 dla wytwórców, aby mogli otrzymać wsparcie z mechanizmów mocowych, na rygorystycznych warunkach i do 31 grudnia 2028 r.
Państwa członkowskie zgodziły się również, że należy uprościć procedury zatwierdzania mechanizmów zdolności wytwórczych. Rada zaproponowała zmiany skupiające się na usprawnieniu procedury w obecnych ramach mechanizmu mocowego. Zwróciła się także do Komisji o przedłożenie szczegółowego sprawozdania oceniającego dalsze możliwe sposoby uproszczenia procesu stosowania mechanizmów wytwórczych. Po raporcie zostaną przedstawione propozycje uproszczenia procesu trzy miesiące po wejściu w życie rozporządzenia.

Ochrona konsumenta
Rada wprowadziła doprecyzowania przepisów dotyczących ochrony konsumentów. Zgodziła się wzmocnić ochronę konsumentów poprzez wprowadzenie swobodnego wyboru dostawcy i możliwości dostępu do dynamicznych cen energii elektrycznej, umów na czas określony i umów o stałej cenie, chyba że dostawcy nie oferują umów na czas określony i pod warunkiem, że nie zmniejsza to ogólnej dostępności umów stałych.

Rada zgodziła się na bardziej rygorystyczne niż poprzednio zasady dotyczące dostawców w ramach ich strategii zabezpieczania cen, aby chronić klientów przed wahaniami na rynkach hurtowych. Zgodziła się chronić odbiorców wrażliwych przed rozłączeniami w drodze sprzedaży 

wprowadzenie systemów „dostawcy ostatniej instancji”, aby zapewnić ciągłość dostaw przynajmniej dla odbiorców będących gospodarstwami domowymi, jeżeli takie systemy jeszcze nie istnieją.
Uzgodniono również, że wszyscy odbiorcy będą mieli prawo do programów współdzielenia energii (wykorzystywanie, udostępnianie i magazynowanie wytworzonej samodzielnie energii) oraz że wszystkie prawa konsumentów zostaną rozszerzone na odbiorców końcowych uczestniczących w systemach współdzielenia energii.
Przystępne ceny energii w czasie kryzysu
Zgodnie z obecnymi przepisami państwa członkowskie mogą stosować ceny regulowane w przypadku gospodarstw domowych ubogich energetycznie i podatnych na zagrożenia oraz jako środek przejściowy dla gospodarstw domowych i mikroprzedsiębiorstw niezależnie od tego, czy występuje kryzys cen energii elektrycznej. Reforma dodaje tymczasową opcję stosowania cen regulowanych, nawet poniżej kosztów, w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w czasach kryzysu.

Państwa członkowskie wzmocniły rolę Rady w ogłaszaniu tymczasowego regionalnego lub ogólnounijnego kryzysu cen energii elektrycznej. Zmienili także warunki ogłaszania kryzysu cen energii elektrycznej, tak aby można było ogłosić kryzys w przypadku, gdy oczekuje się, że bardzo wysokie średnie hurtowe ceny energii elektrycznej utrzymają się przez co najmniej sześć miesięcy, a gwałtowne wzrosty detalicznych cen energii elektrycznej będą się utrzymywać przez co najmniej trzy miesiące miesiące.

Rada zgodziła się, że państwa członkowskie mogą do dnia 30 czerwca 2024 r. stosować górny limit nadmiernych przychodów rynkowych z energii elektrycznej wytwarzanej przez generatory o niższych kosztach krańcowych, takie jak odnawialne źródła energii, energia jądrowa i węgiel brunatny („wytwórcy inframarginalni”), z zastrzeżeniem tych samych warunków, co w przypadku stanu nadzwyczajnego środek dotyczący dochodów marginalnych przyjęty w dniu 6 października 2022 r.

oprac, e-mk ppr.pl na podst źródło- UE Rada EUropejska