Aby „dostosować się do zmieniających się realiów”, jak stwierdziła przewodnicząca Ursula von der Leyen, konieczne było przeprowadzenie szybkiej analizy sytuacji i zaproponowanie konkretnych dostosowań, które sprawią, że wdrażanie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) będzie skuteczniejsze. Komisja Europejska szybko to zrobiła. Copa i Cogeca podzielają analizę Komisji i popierają te środki upraszczające, które nie utrudniają transformacji rolnictwa.
Po przedstawieniu w lutym ubiegłego roku swojego dokumentu roboczego jako reakcji nadzwyczajnej Komisja Europejska przedstawiła dziś drugi zestaw dostosowań WPR w celu uproszczenia, aby rozwiązać problemy średnioterminowe. Chaotyczne wdrażanie nowej, bardzo złożonej WPR w styczniu 2023 r. zderzyło się ze zdarzeniami klimatycznymi, geopolitycznymi i gospodarczymi, które utrudniły, jeśli nie uniemożliwiły, dopełnienie niektórych obowiązków technicznych lub harmonogramowych. Rolnictwo to działalność na świeżym powietrzu, która nie toleruje zbyt sztywnych harmonogramów administracyjnych. Komisja zareagowała na niektóre obawy wyrażane w całej Europie, uznając, że „(…) konieczne są dostosowania, aby zapewnić skuteczną realizację planów i ograniczyć biurokrację”. Komisja przyznała również, że elementy te stanowią jedną z przyczyn powszechnego protestu rolników w państwach członkowskich.
Cel ten został zatem jasno określony przez Komisję i wszyscy powinni go wspierać; dokonać przeglądu elementów, które są zbyt sztywne, złożone i nadmiernie administracyjne, bez kwestionowania kierunku przemian w rolnictwie przewidzianych w WPR. Wyjaśnia to również, dlaczego Komisja nie planowała żadnego badania wpływu tych dostosowań. Można zatem jedynie żałować kampanii polaryzacyjnej, która rozpoczęła się jeszcze przed publikacją projektowanego rozporządzenia, tworząc rozdźwięk pomiędzy treścią faktycznego tekstu a jego prezentacją w europejskiej debacie publicznej. Ważne jest, aby zrozumieć, co naprawdę zaproponowała Komisja:
Zmiany norm GAEC 5, 6 i 7 nie znoszą obowiązków związanych z przestrzeganiem tych norm, ale oferują państwom członkowskim i rolnikom bardziej elastyczny sposób ich osiągnięcia, biorąc pod uwagę lokalne ekstremalne zjawiska pogodowe i warunki glebowe. W odniesieniu do normy GAEC 7 uważamy, że taka elastyczność nie jest wystarczająca.
Propozycje dotyczące normy GAEC 8 umożliwiają obecnie osiągnięcie tych celów za pomocą dobrowolnych środków w ramach filaru 1 (ekoprogramy). Komisja Europejska powinna jednak zezwolić na wykorzystanie w tym samym celu zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych.
Wierzymy, że propozycja zwolnienia rolników poniżej 10 hektarów z kontroli warunkowych i kar w ramach WPR znacznie zmniejszy stojące przed nimi obciążenia administracyjne.
W zakresie propozycji mających wpływ na funkcjonowanie łańcucha dostaw żywności wspieramy działania mające na celu poprawę i wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu, zwłaszcza poprzez organizacje producentów, w celu zapewnienia godziwego wynagrodzenia. Należy je jednak uzupełnić zwiększoną przejrzystością funkcjonowania łańcucha żywnościowego i zmniejszeniem związanych z tym obciążeń administracyjnych. Mamy nadzieję, że zarówno Rada, jak i Parlament Europejski będą mogły szybko przystąpić do analizy propozycji w tym obszarze.
Nadal można wyciągnąć wiele wniosków z wdrażania WPR. Na przykład zasadnicze znaczenie ma, aby Komisja dostosowała swój proces analizy i zatwierdzania krajowych planów strategicznych, aby zapewnić jego szybsze i lepsze reagowanie na potrzeby państw członkowskich i rolników. Ostatecznie to rolnicy, leśnicy i ich spółdzielnie faktycznie wdrożą wymagane zmiany, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo żywnościowe UE, dlatego należy ich wysłuchać i opracować skuteczne rozwiązania, które sprawdzą się w terenie. Wzywamy Radę i Parlament Europejski do szybkiego wdrożenia tych wniosków, aby umożliwić ich wdrożenie przez wszystkie państwa członkowskie już w 2025 r., zapewniając przewidywalność i stabilność europejskiej społeczności rolniczej do 2027 r.
***
Copa i Cogeca to zjednoczony głos rolników i spółdzielni rolniczych w UE. Razem zapewniamy, że rolnictwo UE będzie zrównoważone, innowacyjne i konkurencyjne, gwarantując jednocześnie bezpieczeństwo żywnościowe 500 milionom ludzi w całej Europie. >>> Więcej informacji na www.copa-cogeca.eu
oprac, e-mk, ppr.pl