Polskie Drobiarstwo 2/2007

 Wydawnictwo: Begepo
Rok wydania: 2007
ISSN: 1231 0387

W numerze

•  2.    Przypadek kanibalizmu w stadzie rodzicielskim brojlerów kurzych - postępowanie terapeutyczne -    Piotr Szeeszczuk, Beata Dolka, Magdalena Zaleska
• 7.    Wyniki badań nad zastosowaniem suszonych wywarów zbożowych w żywieniu kur nieśnych -    Sylwester Świątkiewicz, Jerzy Koreleski
• 12.    Mycie jaj spożywczych -    Tadeusz Grabowski
• 16.    Genom i wiek kur a jakość jaj -    Mgr inż. Lidia Lewko, dr inż. Ewa Gornowicz
• 20.    Piętno gametyczne u ptaków -   Tomasz Szwaczkowski, Alicja Borowska, Elżbieta Szulc
• 22.    Karmienie kurcząt brojlerów: paszą sypką -  czy granulowaną? cz. II -    Jean-Jacques Trevidy
• 27.    Prowadzenie fermy. Produkcja brojlerów - obsługa codzienna - J. Sobczak, T. Waligóra, N. F. Johansen, H.P. Soeberg
• 32.    Żywieniowe strategie zapobiegania problemom jelitowym  u drobiu - cz. I -    Krzysztof Lipiński
• 40.    Wybrane przepisy prawne Unii Europejskiej dotyczące  sektora jaj i drobiu -    Elżbieta Anders
• 42.    Wybrane aspekty toksykologiczne, zdrowotne i ekonomiczne    fitotoksyn szkodliwych dla drobiu oraz zwierząt gospodarskich -    Henryk Maciołek, Ewelina Kacperczyk
• 49.    Problemy z chorobami kurcząt brojlerów w Unii Europejskiej -  Andrzej Konarkowski
• 53.    Kompetencja w żywieniu zwierząt - Seminarium BASF Polska
• 56.    Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz -  Barbara Ulatowska

Szczególnie polecamy:
Piotr Szeleszczuk, Beta Dolka, Magdalena Zaleska - Oddział Chorób Ptaków, Katedra Nauk Klinicznych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Przypadek kanibalizmu w stadzie rodzicielskim brojlerów kurzych – postępowanie terapeutyczne
Wstęp
Kanibalizm to nawyk, który jest niekiedy powodem poważnych strat ekonomicznych w wielkotowarowej produkcji drobiarskiej (11).
Przyczyn prowadzących do wystąpienia tego nawyku jest wiele, w praktyce są jednak zazwyczaj trudne do jednoznacznego ustalenia(1,2,3,4,5,6,7,8,9,10). Najczęściej przyjmuje się, że za wystąpienie kanibalizmu odpowiedzialne są czynniki:
Środowiskowe - wychów kurcząt w bateriach, zbyt duże zagęszczenie, przegrzewanie, mała wilgotność, intensywne oświetlenie (podrażnienie);
Żywieniowe - niedobór białka, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego, niedobór witaminy B12, niedobór składników mineralnych (zwłaszcza wapnia), zmniejszona ilość błonnika, żywienie dużymi dawkami kukurydzy, pragnienie, pasza granulowana (wskutek szybkiego pobierania paszy granulowanej i napełniania wola, ptaki „nudząc się” dziobią się wzajemnie, co prowadzi do skaleczeń a następnie do kanibalizmu);
Skłonność ptaków do dziobania- ptaki dziobią nogi, rany, okolice kloaki, zwłaszcza, gdy jest obrzękła (puloroza) i gdy błona śluzowa steku nie została wciągnięta po zniesieniu jaja, lub zabrudzona kałem z krwią (kokcydioza). Smak krwi pobudza ptaki do energicznego dziobania, które przeradza się w kanibalizm. Dlatego też kanibalizm jest w stadzie częsty, gdy jednocześnie występuje wypadanie jajowodu.
Przyczyną szerzenia się kanibalizmu mogą być także pasożyty zewnętrzne.
Kanibalizm występuje u wszystkich gatunków drobiu, szczególnie u kur i indyków. Nawyk ten występuje u ptaków kilkutygodniowych, rzadziej u dorosłych. W zależności od wieku i przyczyny objawy kliniczne są bardzo zróżnicowane: u piskląt może występować dziobanie palców, zaś u dorosłych niosek kanibalizm rozpoczyna się od uszkadzania kloaki.
PIŚMIENNICTWO
1.Borzemska W.: Kanibalizm i pterofagia. Drobiarstwo 10, 1962, str. 15.
2.Borzemska W., Szeleszczuk P., Kosowska G., Karpińska E., Kluciński W., Suchecki S., Kruszewicz A., Fiałkowski K.: Kompendium terapii chorób ptaków. Wyd. Polfa, Warszawa 1989.
3.Borzemska W.: Kanibalizm. Magazyn Drob. 1998, str. 18.
4.Giebel O.: Kanibalizm w chowie klatkowym. Drobiarstwo 26, 1978, str. 9.
5.Giebel O.: Przyczyny kanibalizmu kur. Drobiarstwo 28, 1980, str. 16.
6.Herenda D.C., Franco D.A.: Poultry Diseases and Meat Hygiene. A Color Atlas. Iowa State University Press Ames, 1996, str. 210.
7.Jordan F., Pattison M., Alexander D., Farager T.: Poultry Diseases W.B. Saunders London, 2001, str. 89.
8.McMullin P.: A pocket Guide to Poultry Health and Disease. 5M Enterprises Limited, Sheffield, str. 94.
9.Peckham M.C.: Vices and miscellaneous diseases and conditions. [W] Howstad M.S., Barnes H.J., Calnek B.W., Reid W.M., Yoder H.W. Jr. (Wyd.) Diseases of Poultry 8th ed. Iowa State University Press. Ames IA, 1984, s.741.
10.Rzedzicki J., Kolasa A.: Kanibalizm. W Mazurkiewicz M. (Red): Choroby drobiu. Wydawnictwo AR we Wrocławiu , Wrocław, 2005, str. 551.
11.Szeleszczuk P.: Profilaktyka i terapia chorób drobiu i gołębi. - Poradnik firmy Intervet –Broker, Warszawa, 1998, str. 172.

ŻYWIENIOWE STRATEGIE ZAPOBIEGANIA PROBLEMOM JELITOWYM  U DROBIU – cz. I
 
Krzysztof Lipiński - Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Warunkiem wysokiej produkcyjności zwierząt jest dobry stan zdrowia.  Jest on wynikiem działania wielu czynników genetycznych i środowiskowych. W produkcji drobiarskiej często występują problemy zdrowotne, które można podzielić na  trzy główne grupy: związane z układem oddechowym, układem lokomocyjnym oraz  schorzenia jelitowe. Wśród problemów zdrowotnych wiele związanych jest  funkcjonowaniem przewodu pokarmowego, a wśród nich część ma podłoże żywieniowe.
Przyczyną schorzeń jelitowych u drobiu mogą być infekcje bakteryjne i wirusowe, pasożyty, robaki, pierwotniaki oraz błędy żywieniowe. Konsekwencją  biegunki, zaburzeń wchłaniania składników pokarmowych  i pojawiającej się mokrej ściółki są straty ekonomiczne związane z  pogorszeniem wyników produkcyjnych, różnicowaniem się ptaków, zwiększoną ilością schorzeń układu oddechowego i nóg, pogorszeniem jakości tuszy, jak i z większym zużyciem ściółki. W przypadku dłuższego utrzymywania się biegunki zwiększają się również nakłady na stosowanie antybiotyków leczniczych. Ponadto z taką sytuacją może wiązać się wiele problemów zdrowotnych, takich jak wzrost ryzyka wystąpienia kokcydiozy i innych chorób wywoływanych przez pierwotniaki, rozwoju bakterii chorobotwórczych.

Prof. dr hab. Henryk Maciołek
mgr Ewelina Kacperczyk - Akademia Świętokrzyska, Filia w Piotrkowie Tryb.

WYBRANE ASPEKTY TOKSYKOLOGICZNE, ZDROWOTNE I EKONOMICZNE FITOTOKSYN SZKODLIWYCH DLA DROBIU I ZWIERZĄT GOSPODARSKICH

Współczesne piśmiennictwo naukowe wskazuje na wzrastające zainteresowanie problemami skażenia roślin, pasz oraz produktów pochodzenia zwierzęcego mikotoksynami. Ostatnie lata potwierdzają ten wzrost wiedzy na temat grzybów toksynotwórczych występujących w środowisku przyrodniczym (1,2,3,5,6,7,8,15,16,18,20). Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że mikroorganizmy występujące w środowisku przyrodniczym są reprezentowane przez różne grupy gatunkowe: wirusy, bakterie, glony, pierwotniaki, pleśnie
i inne. Występują one w glebie, w wodzie i w powietrzu. Uczestniczą bezpośrednio
w procesach życiowych mikroorganizmów roślin, ludzi i zwierząt. Jedną z grup należących do mikroorganizmów stanowią grzyby pleśniowe, których, wg systematyki mikrobiologicznej, występowanie ocenia się na około 25 tysięcy gatunków. Są one heterotrofami a w klasyfikacji ekologicznej zaliczane są do destonentów (16,17).

Literatura:
1)Baryłko – Piekielna N., Tyszkiewicz L.: Chemiczne skażenia żywności. Stan i źródła. Ekspertyza Wydziału Nauk Rolniczych i Leśnych PAN, Komitet Technologii i Chemii Żywności, Warszawa 1999.
2)Czerwicki L.: Mikotoksyny – wpływ na jakość płodów rolnych i żywności. Materiały Sympozjum w Kielcach 1996.
3)Council for Agricultural Science and Technology: Mycotoxins Economie and Health Rish. Task force raport No 16, 1989.
4)Maciołek H.: Bezpieczna żywność – podstawą zdrowia człowieka. Wyd. Nauki A.Ś., Piotrków 2001.
5)Maciołek H.: Epidemiologia chorób odzwierzęcych w zarysie. Naukowe Wyd. Piotrkowskie A.Ś. 2001.
6)Nikonorow M., Urbanek – Karłowska B.: Toksykologia żywności, Wyd. P. ZWL. Warszawa 1987.
7)Pohland A.E. Mycotoxins in reviev. International Sympizium and workshop on Food Contomination, Mycotoxins and Phycotoxins Food Acd. Contom, 10, 1993.
8)Smith J.E., Lewis C., Anderson J.G, Solomons G.L.: Mycotoxins in Human Nutrition and Health (European Commission), Brusseles, 1994.
9)Szponar L., Rucińska E., Turlejska H.: Zapobieganie chorobom na tle wadliwego żywienia. Żywienie a zdrowie, 3, 1996.
10)Zarządzenie Min. Zdrowia i Opieki Społecznej nr 233 z dn. 31.03.1993 w sprawie wykazu substancji dodatkowych dozwolonych i zanieczyszczeń technicznych w środkach spożywczych i używkach. Monitor Polski nr 22, 1993.
11) Zarządzenie Min. Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 08. 10.1993 w sprawie najwyższych dopuszczalnych pozostałości w środkach spożywczych środków chemicznych stosowanych przy uprawie, ochronie, przechowywaniu i transporcie roślin. Dziennik Ustaw nr 104, 1993.
12)Polaka Norma PN – 90/A – 86003 na obecność mikotoksyn w paszach.
13)Polaka Norma PN-R-64757 z 1994 dopuszczalne stężenie aflatoksyny B1 w paszy.
14)Jana B, Skwarski R.: wpływ zearalenonu na funkcje rozrodcze zwierząt. Med. Wet. Nr 10, 1998.
15)Foremska E.: Zanieczyszczenia żywności i pasz toksycznymi metabolitami wtórnymi grzybów mikroskopowych. Mat. Konferencji Naukowej, Warszawa, 1995.
16) Olczyk B.: Wpływ mikotoksyn na zdrowie i produkcyjność bydła mlecznego. Mat Sympozjum 2001.
17)Fink – Gremmels J.: Mycotoxins: charakterissation and classification. Konferencja Nauk Warszawa 1995.
18)Piontek M.: Grzyby pleśniowe. Zielona góra, 1999.
19)Szteke B.: Problemy mikotoksyn w pracach organizacji międzynarodowych. Konferencja Nauk Warszawa 1995.
20)Kubiński T.: Wpływ mikotoksyn na zdrowie i produkcyjność zwierząt. Konferencja Nauk Warszawa 1995.
21)Maciołek H, Stelmaszczyk A.: Wybrane mikotoksyny występujące w żywności i produktach rolnych. Środowisko i rozwój. W.S.E. i A. w Bytomiu, nr 5-6/2002.
22)Gawrońska – Kulesza A, Lenart S.: Czyste środowisko – lepsze produkty roślinne. A.Ś. Mat. Sympozjum Piotrków Tryb. 2004.
23)Jeleń H.: Lotne metabolity wybranych grzybów z rodzaju Aspergillus I Penicillium, jako wskaźnik ich obecności I biosyntezy toksyn. Rocz. Akademii Rolniczej w Poznaniu. Zeszyt 322. 2001r.
24)Schaller E, Bosset O, Escher F.” Electonic Noses and Thier Application to Food. Lebens – Wiss u Technical. Nr 31, 305-316, Switzerland 1998 r
25)Olsson J., Borjesson T., Lundstedt T., Schnurer J.: Delection and quantification of ochratoxina A und deoxynivalenol in barley grains by gc – ms end electronic nose. Jut Journal of Food Microbiology.  72, 203-214, 2002r.
26)Chmielewski J., Krzymińska A., Perkowski J., Tyrakowska B.: Innowacyjność i kształtowanie jakości wyrobów i usług. Mat. Sympozjum politechnika Radomska str.204, 2004r

Adres redakcji:
61-372 Poznań, ul. R. Maya 1
tel. (061) 650 29 25,
tel./fax (061) 650 29 24
e-mail: begepo@polbox.com
www: www.polskie-drobiarstwo.pl