Rządowy projekt zmian w ustawie o bezrobociu

Propozycje rządu są  zapisane w projekcie nowelizacji ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Mają one zmienić charakter tzw. aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu realizowanych przez urzędy pracy, m. in. poprzez ograniczenie raczej nieefektywnych robót publicznych i prac interwencyjnych, upowszechnienie szkoleń, zwiększenie dochodów Funduszu Pracy (z niego są finansowane zasiłki dla bezrobotnych, świadczenia przedemerytalne oraz aktywne formy walki z bezrobociem) oraz podniesienie kar za zatrudnianie na czarno. Projekt ma być w najbliższym czasie skierowany do Sejmu.

Rząd proponuje m.in.: przyznanie gminom dodatkowych kompetencji w prowadzeniu polityki zatrudnieniowej i zdecentralizowanie organizacji szkoleń dla bezrobotnych;

• wyłączenie z kompetencji urzędów pracy przyznawania pożyczek pracodawcom na tworzenie nowych miejsc pracy i bezrobotnym na zakładanie własnych firm (te formy miałyby realizować banki);
• umożliwienie urzędom pracy pokrywania bezrobotnym kosztów egzaminów, dzięki którym można zdobyć dyplom bądź certyfikat poświadczający zdobyte kwalifikacje zawodowe (dziś refundować można wyłącznie same szkolenia i kursy);
• umożliwienie bezrobotnym absolwentom na stażu podejmowania krótkotrwałej pracy (np. rachmistrza spisowego) bez groźby utraty stypendium;
• ograniczenie refundacji za zatrudnianie młodocianych – mogliby na nie liczyć tylko pracodawcy zatrudniający młodych na stanowiskach przyszłościowych na rynku pracy;
• wprowadzenie zasady, że bezrobotny odmawiający udziału w stażu albo szkoleniu traci swój status i prawo do zasiłku (dziś jest zobligowany tylko do przyjęcia pracy proponowanej przez urząd pracy);
• ograniczenie wysokości refundacji za roboty publiczne;
• zaliczenie okresu wykonywania pracy interwencyjnej albo robót publicznych do okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych (dziś bezrobotnemu, który przepracował w ten sposób np. trzy miesiące, przedłuża się prawo pobierania zasiłku o ten okres);
• rezygnacja ze sztywnej waloryzacji zasiłków dla bezrobotnych i świadczeń przedemerytalnych;
• wprowadzenie stypendiów dla młodzieży wiejskiej kształcącej się w zawodach wykonywanych na wsi;
• wprowadzenie minimalnej stawki grzywny za zatrudnianie na czarno - 3 tys. zł dla pracodawców i 500 zł dla pracowników (dziś sądy mają dowolność i orzekają często symboliczne kary);
• zniesienie obowiązku dla pracodawców zgłaszania wolnych miejsc pracy w urzędach pracy (i tak zaledwie 20 proc. ofert przechodzi przez urzędy).

Michał Boni, b. minister pracy w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego, oceniając projekt powiedział m.in.: Kierunek jest dobry. Efektywność robót publicznych jest niewielka, bo tylko kilkanaście procent zatrudnionych w nich bezrobotnych aktywizuje się zawodowo, a reszta wraca na zasiłek. Prace interwencyjne są tylko niewiele skuteczniejsze. Wzmocnienie szkoleń i pośrednictwa pracy jest natomiast w duchu programów UE. To dobre rozwiązania, choć otwarta pozostaje kwestia ich finansowania.

Jego zdaniem propozycje rządu tworzą pewną całość, a wyżej wymienione zmiany towarzyszą nowej ustawie wprowadzającej tzw. zatrudnienie socjalne oraz uchwalonej już nowelizacji kodeksu pracy. To zaś pomaga przeżyć wysokie bezrobocie w warunkach słabego tempa wzrostu gospodarczego.

Boni ma natomiast wątpliwości co do propozycji ograniczenie pracy na czarno, gdyż – jego zdaniem – jest to możliwe tylko na drodze ekonomicznej – lepsza koniunktura, niższe podatki itd. Nakładaniem kar problemu się nie rozwiąże. Obawiam się również, że pracownicy urzędów pracy, zaangażowani w ściganie nielegalnego zatrudnienia, będą zaniedbywać pośrednictwo pracy i zwiększanie zatrudnienia. Tym samym powstanie błędne koło – dodał Boni.