Zgodnie z danymi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wartość polskiego eksportu artykułu rolno-spożywczych zwiększyła się w II kw. 2020 r. o 3,7% r/r wobec wzrostu o 10,6% w I kw. Tym samym w okresie styczeń-czerwiec 2020 r. wyniosła ona 16,4 mld EUR (+7,2% r/r), osiągając najwyższy poziom w historii. Bardzo dobre wyniki polskich eksporterów artykułów rolno-spożywczych stanowią pewne zaskoczenie w świetle pozrywanych międzynarodowych łańcuchów dostaw na rynku żywności ze względu na pandemię COVID-19. Jednocześnie doniesienia medialne wskazują, że sytuacja polskich eksporterów artykułów rolno-spożywczych jest bardzo zróżnicowana w zależności od reprezentowanej branży. Przedmiotem poniższej analizy jest ocena odporności eksportu w poszczególnych działach polskiego sektora rolno-spożywczego na skutki pandemii.
W celu oceny odporności eksportu w poszczególnych działach polskiego sektora rolno-spożywczego na skutki pandemii posłużono się następującą metodyką. W pierwszym kroku analizy obliczona została zmiana udziału poszczególnych działów w strukturze towarowej polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych w latach 2014-2019. Tak zdefiniowany wskaźnik odzwierciedla długoterminowe zmiany zachodzące w strukturze polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych. Działy, których udział w strukturze polskiego eksportu zwiększył/zmniejszył się rozwijały się szybciej/wolniej na tle całego sektora. Z kolei gdy ich udział był stały w czasie oznacza to, że rosły one w takim samym tempie jak wartość całego polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych.
W drugim kroku analizy obliczona została zmiana udziału poszczególnych działów w strukturze towarowej polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych dla okresu styczeń-maj 2020 r. względem analogicznego okresu 2019 r. Tak dobrany przedział czasowy wynika z dużych opóźnień w raportowaniu szczegółowych danych dotyczących handlu zagranicznego, gdzie ostatnie dostępne dane dotyczą maja br. Celem tak zdefiniowanego wskaźnika jest ocena krótkookresowych tendencji zachodzących w strukturze towarowej polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych w warunkach pandemii. Jego interpretacja jest taka sama jak w przypadku pierwszego wskaźnika. Działy, których udział w strukturze polskiego eksportu zwiększył/zmniejszył się rozwijały się szybciej/wolniej na tle całego sektora w warunkach pandemii. Z kolei gdy ich udział był stały w czasie oznacza to, że rosły one w takim samym tempie jak wartość całego polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych w tym okresie.
W trzecim kroku analizy zestawiono uzyskane wskaźniki dla poszczególnych działów, co umożliwiło wyodrębnienie czterech grup, które zostały przedstawione w poniższej tabeli. Wykres bąbelkowy stanowi graficzną prezentację danych z tabeli. Dla czytelności wyników analiza przedstawia jedynie działy, w których wartość eksportu w 2019 r. była wyższa niż 25 mln EUR. Stąd z analizy wyłączone zostały działy „materiały roślinne do wyplatania” oraz „szelak, gumy, soki i ekstrakty roślinne”.
Zaprezentowane wyniki wskazują, że 4 z 22 analizowanych działów w czasie pandemii radziło sobie wyraźnie lepiej na tle całego sektora, podczas gdy w ostatnich latach traciły one znaczenie w strukturze polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych: „zboża”, „nasiona i owoce oleiste, rośliny przemysłowe”, „tłuszcze roślinne i zwierzęce, produkty ich rozkładu, woski” oraz „owoce i orzechy jadalne” (por. tabela poniżej). Na szczególną uwagę zasługuje tutaj rekordowy eksport zbóż, który był jednocześnie głównym źródłem wzrostu wartości polskiego eksportu żywności w okresie styczeń-maj 2020 r. Jego zwiększenie wynikało z podwyższonego światowego popytu na zboże w początkowej fazie pandemii, a także wyraźnego osłabienia złotego względem euro, które zwiększyło konkurencyjność cenową polskiego eksportu. Wspomniana wyżej grupa działów odpowiadała w 2019 r. za 9,1% wartości polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych.
Co więcej, zgodnie z uzyskanymi wynikami 5 z 22 analizowanych działów radziło sobie wyraźnie lepiej na tle całego sektora zarówno w czasie pandemii jak i w poprzednich latach. Warto odnotować tutaj utrzymujące się dobre wyniki polskiego eksportu w kategorii „tytoń i namiastki tytoniu”, która w ostatnich latach odnotowała największy wzrost udziału w strukturze polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych. Utrzymująca się wysoka na tle całego sektora dynamika eksportu w tej kategorii najprawdopodobniej wynika ze sztywnego popytu na wyroby tytoniowe, który pozostał odporny na skutki pandemii. Wspomniana wyżej grupa działów odpowiadała w 2019 r. za 33,8% wartości polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych.
Uzyskane wyniki wskazują, że 7 z 22 analizowanych działów przed pandemią radziło sobie lepiej na tle całego sektora, podczas gdy w czasie pandemii odnotowywały one słabsze wyniki eksportowe na tle całej branży. Na uwagę zasługuje tutaj w szczególności kategoria „mięso i podroby jadalne”, która była głównym czynnikiem oddziałującym w kierunku spadku wartości polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych w okresie styczeń-maj 2020 r. Spadek eksportu był szczególnie silny w przypadku wołowiny oraz drobiu. W naszej ocenie wynika to w znacznym stopniu z dużego udziału kanału HoReCa (hotele, restauracje, kawiarnie) w sprzedaży eksportowej w tych kategoriach, który szczególnie silnie odczuł skutki pandemii. Wspomniana wyżej grupa działów odpowiadała w 2019 r. za 31,0% wartości polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych.
Z kolei 6 z 22 analizowanych działów radziło sobie słabiej na tle sektora zarówno przed jak i w czasie pandemii. W przypadku tych działów najsilniejszy spadek w okresie pandemii odnotowano w kategorii „produkty mleczarskie, jaja i miód”, co jest spójne z tendencjami obserwowanymi w ostatnich latach. Niższa na tle całego sektora dynamika eksportu w okresie pandemii była najprawdopodobniej związana z dużymi nadwyżkami eksportowymi osiąganymi przez UE w tej kategorii, które w warunkach słabszego eksportu poza UE nie zostały zagospodarowane prowadząc do nadpodaży na rynku wewnętrznym. Wspomniana wyżej grupa działów odpowiadała w 2019 r. za 26,0% wartości polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych.
Uwzględniając dane za I poł. br. prognozujemy, że w całym 2020 r. wartość polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych zwiększy się o ponad 6% r/r, a jego wartość przekroczy 33 mld EUR, co będzie najwyższym wynikiem w historii. Niemniej oczekujemy, że w II poł. br. zmieni się struktura polskiego eksportu żywności, która stopniowo zbiegać będzie do tej obserwowanej przed wybuchem pandemii. W konsekwencji w II poł. br. oczekujemy wzrostu udziału eksportu mięsa i podrobów kosztem eksportu zbóż i innych grup produktowych, które wyraźnie skorzystały na zwiększonym popycie w początkowej fazie pandemii.
Credit Agricole Bank Polska S.A.