Polska poza zakłóceniami makroekonomicznymi w UE

Rada Europejska przyjęła 14 lipca 2023r. konkluzje w sprawie szczegółowej oceny sytuacji na 2023 r. w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ:

1. PRZYPOMINA, że gospodarka UE nadal wykazuje odporność pomimo trudnego otoczenia naznaczonego niesprowokowaną inwazją Rosji na Ukrainę, przy czym wysokie ceny energii i inflacja wpływają na siłę nabywczą gospodarstw domowych i konkurencyjność poprzez rosnący protekcjonizm i konkurencję geopolityczną. UZNAJE solidne ożywienie po pandemii, korzystając z szybkich działań politycznych na szczeblu unijnym i krajowym oraz kluczową rolę polityk UE we wspieraniu solidnych wyników w zakresie inwestycji i postępów w reformach strukturalnych w wielu różnych obszarach polityki.

2. PODKREŚLA, że kluczowe znaczenie ma pełne, terminowe i skuteczne wdrożenie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności poprzez reformy i inwestycje zaplanowane w krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności, umożliwiające wykorzystanie dostępnych funduszy. Wspierałoby to ekspansję gospodarczą, zwiększało odporność, inkluzywność i zrównoważony charakter gospodarek UE oraz zmniejszało podatność na zagrożenia makroekonomiczne.

3. PODKREŚLA znaczenie dalszej ścisłej koordynacji polityki gospodarczej UE oraz wykrywania, zapobiegania i korygowania zakłóceń równowagi makroekonomicznej, które utrudniają prawidłowe funkcjonowanie gospodarek państw członkowskich, unii gospodarczej i walutowej lub całej gospodarki Unii Europejskiej. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE publikację szczegółowych ocen sytuacji na 2023 r. w kontekście procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej.

4. UZNAJE, że w większości państw członkowskich objętych dogłębną oceną sytuacja gospodarcza jest ogólnie korzystna, jednak kilka państw członkowskich nadal stoi przed poważnymi wyzwaniami. UZNAJE, że konkurencyjność kosztowa mogłaby zostać osłabiona w państwach członkowskich o wysokiej inflacji, gdyby rozbieżna dynamika inflacji miała się utrzymywać. ODNOTOWUJE, że utrzymująca się od dawna nierównowaga związana z wysokim długiem publicznym, prywatnym i zagranicznym powróciła do tendencji spadkowej w kontekście wysokiego wzrostu nominalnego. ODNOTOWUJE, że zaostrzenie warunków finansowania zwiększa ryzyko i że konieczne są dalsze wysiłki w celu zapewnienia trwałej tendencji spadkowej poziomów zadłużenia. ODNOTOWUJE, że pozycje zewnętrzne były zazwyczaj osłabiane przez szok cen importowych energii, przy czym w niektórych przypadkach jeszcze bardziej przyczyniał się wzrost popytu krajowego.ODNOTOWUJE, że w 2023 r. oczekuje się wzmocnienia sald na rachunku obrotów bieżących dzięki obniżeniu kosztów energii.

5. UZNAJE, że ceny nieruchomości mieszkaniowych znacznie wzrosły w kilku państwach członkowskich w 2022 r.; zaostrzenie warunków finansowania wraz ze spadkiem realnych dochodów gospodarstw domowych osłabiło popyt na mieszkania i zapoczątkowało korektę cen mieszkań. ZGADZA SIĘ, że sektor bankowy dobrze przetrwał pandemię i że liczba kredytów zagrożonych nadal spada, ZWRACA jednak UWAGĘ, że do zapewnienia dalszej stabilności makrofinansowej potrzebna jest ciągła czujność.

6. WZYWA do zachowania czujności i podjęcia w odpowiednim czasie działań politycznych, aby zapobiec pogłębianiu się i pojawianiu się zakłóceń równowagi makroekonomicznej związanych z dużymi różnicami w inflacji. PODKREŚLA pilną potrzebę zajęcia się wyzwaniami strukturalnymi związanymi ze starzeniem się społeczeństwa i zmianą klimatu, wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego UE, wzmocnienia odporności łańcuchów dostaw, rozwiązania problemu niskiego wzrostu wydajności, promowania uczestnictwa w rynku pracy, ograniczenia istniejących nierównowag i zapobieganiu pojawianiu się nowych nierównowag.

7. ZGADZA SIĘ z analizą Komisji zawartą w szczegółowej ocenie sytuacji z 2023 r., że zakłócenia równowagi na Cyprze nie są już nadmierne. UZNAJE, że zadłużenie publiczne, prywatne i zagraniczne zmniejszyło się w czasie iw ciągu ostatnich dwóch lat na Cyprze i znajduje się na ścieżce spadkowej. ZGADZA SIĘ, że na Węgrzech występują obecnie zakłócenia równowagi związane z bardzo silną presją cenową oraz potrzebami w zakresie finansowania zewnętrznego i rządowego, co wymaga pilnych działań politycznych. Terminowa wypłata środków z RRF i innych funduszy UE, po osiągnięciu uzgodnionych etapów i celów związanych z inwestycjami i reformami, pomogłaby zmniejszyć ryzyko pogłębienia się nierównowag. ODNOTOWUJE, że Komisja pozostawiła większość klasyfikacji bez zmian. ZGADZA SIĘ, że Grecja i Włochy nadal doświadczają nadmiernych zakłóceń równowagi, chociaż wydaje się, że ich podatność na zagrożenia maleje,w tym dzięki postępom politycznym. ZGADZA SIĘ, że w Niemczech, Hiszpanii, Francji, Niderlandach, Portugalii, Rumunii i Szwecji nadal występują zakłócenia równowagi, chociaż w przypadku niektórych państw członkowskich zakłócenia te zmniejszają się. UZNAJE, że Niemcy, Hiszpania, Francja i Portugalia mogłyby zostać złagodzone w przyszłym roku, jeżeli utrzymają się obecne pozytywne tendencje. ZGADZA SIĘ, że w Rumunii ryzyko jest bardziej niekorzystne, co wymaga pilnych działań politycznych. UZNAJE, że szczegółowe oceny sytuacji z 2023 r. wykazały, że w Czechach, Estonii, Łotwie, Litwie, Luksemburgu i Słowacji nie występują zakłócenia równowagi, ponieważ wydaje się, że podatności na zagrożenia zostały opanowane.Francja i Portugalia mogą zostać zdeeskalowane w przyszłym roku, jeśli utrzymają się obecne pozytywne tendencje. ZGADZA SIĘ, że w Rumunii ryzyko jest bardziej niekorzystne, co wymaga pilnych działań politycznych. UZNAJE, że szczegółowe oceny sytuacji z 2023 r. wykazały, że w Czechach, Estonii, Łotwie, Litwie, Luksemburgu i Słowacji nie występują zakłócenia równowagi, ponieważ wydaje się, że podatności na zagrożenia zostały opanowane.Francja i Portugalia mogą zostać zdeeskalowane w przyszłym roku, jeśli utrzymają się obecne pozytywne tendencje. ZGADZA SIĘ, że w Rumunii ryzyko jest bardziej niekorzystne, co wymaga pilnych działań politycznych. UZNAJE, że szczegółowe oceny sytuacji z 2023 r. wykazały, że w Czechach, Estonii, Łotwie, Litwie, Luksemburgu i Słowacji nie występują zakłócenia równowagi, ponieważ wydaje się, że podatności na zagrożenia zostały opanowane.

8. UWAŻA, że szczegółowe oceny sytuacji z 2023 r. przedstawiają wysokiej jakości i wszechstronną analizę sytuacji w każdym analizowanym państwie członkowskim. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE wczesne wielostronne notatki tematyczne dotyczące różnic w inflacji, cen nieruchomości i stabilności zewnętrznej przed oceną dotyczącą poszczególnych krajów. ODNOTOWUJE, że Komisja zastosowała odpowiednie narzędzia analityczne, uzupełnione merytoryczną analizą jakościową, mając na uwadze szczególne wyzwania każdej gospodarki. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE zwiększone znaczenie perspektywicznej analizy i oceny odpowiednich strategii politycznych. PODKREŚLA, że nadal duże znaczenie ma ocena skutków ubocznych między krajami.

9. PODKREŚLA, że procedura dotycząca zakłóceń równowagi makroekonomicznej jest główną procedurą w ramach europejskiego semestru. PODKREŚLA znaczenie procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej w trwającym przeglądzie zarządzania gospodarczego. WZYWA do dalszego wdrażania procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, w tym do ścisłego monitorowania istniejących i ewentualnych nowych zakłóceń równowagi, z wykorzystaniem perspektywicznego podejścia, oraz postępów i potrzeb w zakresie polityki. UZNAJE, że analizę w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej należy opracować w celu wzmocnienia wymiaru tej procedury w strefie euro. PODKREŚLA znaczenie terminowych i regularnych kompleksowych wielostronnych przeglądów zakłóceń równowagi makroekonomicznej oraz potrzebę dalszego uwzględniania analiz wrażliwości w celu uwzględnienia stale szybko zmieniającego się, nieprzewidywalnego i stanowiącego wyzwanie środowiska globalnego.

10. PODKREŚLA pilną potrzebę wznowienia tradycyjnego kalendarza europejskiego semestru, w szczególności publikacji szczegółowych ocen w pierwszym kwartale roku. Jest to niezbędne do zapewnienia rzeczowego dialogu politycznego i wielostronnych dyskusji na temat zidentyfikowanych wyzwań politycznych. PODKREŚLA, że kluczowe znaczenie ma zwiększenie widoczności procedury i jasne informowanie o jej wyniku.

11. PRZYPOMINA, że należy w pełni wykorzystać potencjał procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, w tym w stosownych przypadkach uruchomić procedurę dotyczącą nadmiernych zakłóceń, oraz że należy zwiększyć odpowiedzialność, przewidywalność, przejrzystość, równe traktowanie i egzekwowanie. ODNOTOWUJE, że w obecnych okolicznościach Komisja nie uznała za właściwe wszczęcia procedury dotyczącej nadmiernego zakłócenia równowagi. PODTRZYMUJE, że ilekroć Komisja stwierdza, że w państwie członkowskim występują nadmierne zakłócenia równowagi, ale nie proponuje Radzie wszczęcia procedury dotyczącej nadmiernych zakłóceń równowagi, powinna jasno i publicznie wyjaśnić swoje powody. W kontekście zapewnienia narodowej odpowiedzialności i odpowiedniego poziomu wielostronnego nadzoru,PODKREŚLA potrzebę przeznaczenia niezbędnej ilości czasu na wczesne przygotowanie odpowiednich dokumentów oraz na niezbędny dialog polityczny w ramach europejskiego semestru. WZYWA do dalszych działań politycznych na rzecz zmniejszania zakłóceń równowagi i eliminowania słabych punktów. PODKREŚLA znaczenie silnego i wyraźnego związku między stwierdzonymi zakłóceniami równowagi makroekonomicznej a zaleceniami dla poszczególnych krajów.

***

Kontekst:

Wprowadzony w 2011 r. europejski semestr umożliwia państwom członkowskim UE koordynowanie ich polityki gospodarczej, fiskalnej i zatrudnienia przez cały rok oraz stawianie czoła wyzwaniom gospodarczym, przed którymi stoi UE.

Zakłócenia równowagi makroekonomicznej w jednym kraju UE, takie jak duży deficyt obrotów bieżących lub bańka na rynku nieruchomości, mogą mieć szkodliwe skutki dla innych krajów UE. Z tego powodu w 2011 r. wprowadzono procedurę dotyczącą zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Procedura dotycząca zakłóceń równowagi makroekonomicznej ma na celu identyfikację, zapobieganie i przeciwdziałanie powstawaniu potencjalnie szkodliwych zakłóceń równowagi makroekonomicznej, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na stabilność gospodarczą w danym państwie członkowskim, strefie euro lub UE jako całość.

Co roku Komisja publikuje szczegółowe analizy krajów, w których występują potencjalne zakłócenia równowagi makroekonomicznej. Pogłębione oceny są dokumentami analitycznymi, których celem jest identyfikacja i ocena dotkliwości zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Od 2015 r. szczegółowe oceny są włączane do sprawozdań krajowych w ramach europejskiego semestru.

Komunikat Komisji towarzyszący sprawozdaniom krajowym zawiera wyniki szczegółowej oceny sytuacji, które mogą wyglądać następująco: brak zakłóceń równowagi; nierównowaga; nadmierne zaburzenia równowagi; nadmiernych zakłóceń równowagi działaniami naprawczymi.

W odniesieniu do państw członkowskich, w których występują zakłócenia równowagi lub nadmierne zakłócenia równowagi, stosuje się proces „szczególnego monitorowania”, który jest dostosowany do stopnia i charakteru tych zakłóceń równowagi i obejmuje zintensyfikowany dialog z organami krajowymi, a także sprawozdania z postępów i zalecenia dotyczące polityki w ich corocznych -Konkretne zalecenia. Kraje, w których stwierdzono „nadmierne zakłócenia równowagi wymagające działań naprawczych”, podlegają procedurze dotyczącej nadmiernych zakłóceń równowagi.

oprac. e-mk, fot. ppr.pl; źródło: consilium europa