Państwa UE muszą co roku redukować swoje nadmierne zadłużenie

Posłowie do PE z Komisji Gospodarczej i Monetarnej przyjęli trzy teksty (zob. kontekst poniżej), z których jeden zawiera istotne zmiany w stosunku do pierwotnego wniosku Komisji, pod auspicjami współsprawozdawczyń Esther De Lange (EPP, NL) i Margaridy Marques (S&D, PT). Zmienione przepisy będą stanowić podstawę nowego unijnego systemu zarządzania gospodarczego.

Najważniejszy z tych aktów zastąpi rozporządzenie w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego, tzw. "część zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu".

 Większa wiarygodność

Tekst przyjęty przez eurodeputowanych wprowadza minimalne wartości liczbowe określające, o ile państwo członkowskie musi co roku redukować swoje nadmierne zadłużenie i o ile może przekroczyć w planowaniu wydatków.

W przypadku krajów, w których stosunek zadłużenia do PKB wynosi od 60 % do 90 proc., stosunek ten musi zmniejszać się średnio o co najmniej 0,5 proc. rocznie w prognozowanym okresie (okres, w którym następuje korekta fiskalna + 10 lat) lub o 1 proc. w przypadku krajów, w których stosunek długu do PKB przekracza 90 proc. Wniosek Komisji przewiduje jedynie, że wskaźnik ten musi być niższy na koniec okresu niż na jego początku. W latach dodatniego wzrostu PKB w tekście komisji ustanowiono również maksymalne dopuszczalne odchylenie o 1% PKB od ścieżki wydatków netto.

W tekście zobowiązuje się również Komisję do określenia, w drodze odrębnego aktu, sposobu oceny zdolności do obsługi zadłużenia, oraz określa ramy tego, co musi zawierać ten odrębny akt. Dzięki temu oceny Komisji miałyby solidniejszą i bardziej przewidywalną podstawę oraz umożliwiłyby skuteczniejszą kontrolę ze strony przedstawicieli państw członkowskich i posłów do Parlamentu Europejskiego.

Większa swoboda

Różne przepisy w przyjętym tekście dałyby państwom członkowskim większą swobodę we wdrażaniu przepisów. Więcej kategorii wydatków niż zaproponowane przez Komisję zostałoby wyłączonych z obliczania wydatków netto rządu, które będą zmienną, która będzie podstawą do podjęcia decyzji, czy dług danego kraju jest zrównoważony, czy też nie.

Okres, w którym państwa członkowskie muszą dokonać korekt, by przywrócić zdrową sytuację budżetową, zostaje przedłużony o 10 lat, co w praktyce daje im co najmniej 14, a potencjalnie nawet 17 lat na poprawę sytuacji, co wzmocni wymiar społeczny i inwestycyjny systemu.

Posłowie wprowadzili również nowy wyjątek, zgodnie z którym Komisja może wyjątkowo zezwolić państwu członkowskiemu na odstępstwo od swoich wydatków na okres maksymalnie pięciu lat, jeśli wydatki te są przeznaczone na strategiczne inwestycje odpowiadające wspólnym priorytetom UE.

Wreszcie, w przypadku zmiany rządu, państwo członkowskie może przedłożyć Komisji nowy lub zmieniony plan budżetowy. 

Priorytetowo traktowane są odpowiedzialność krajowa, inwestycje oraz wymiar społeczny i regionalny 

Posłowie uwzględnili również liczne przepisy mające na celu wzmocnienie krajowej odpowiedzialności za plany redukcji długu, zwiększenie zakresu inwestycji bez wpływu na ocenę zdolności obsługi zadłużenia kraju oraz uwzględnienie kwestii społecznych i regionalnych.

Przyjęty tekst wzmacnia również rolę Europejskiej Rady Budżetowej i krajowych niezależnych organów ds. odpowiedzialności budżetowej.

Esther De Lange (EPL, Holandia) powiedziała: "W związku z tym, że obecna ogólna klauzula korekcyjna wygasa 31 grudnia, ważne jest, aby szybko zapewnić jasność co do naszych nowych reguł fiskalnych. Cieszę się, że Parlament Europejski bierze teraz na siebie odpowiedzialność w tej sprawie. Potrzebujemy wiarygodnych ram zarządzania gospodarczego opartych na solidnych zasadach, ich przestrzeganiu i egzekwowaniu. Zadbaliśmy o to, by nowe zarządzanie gospodarcze było w większym stopniu dostosowane do poszczególnych krajów, przy jednoczesnym zachowaniu unijnych ram. Aby zapewnić państwom członkowskim określoną ilościowo minimalną redukcję długu, podaliśmy konkretną wartość wymaganej rocznej redukcji długu. Ustalamy też wyraźne maksymalne odchylenie, jakie państwa członkowskie mogą odbiegać od ścieżki wydatków netto. "

Margarida Marques (S&D, PT) powiedziała: "To porozumienie jest kluczowym krokiem naprzód w kierunku bardziej wiarygodnych i elastycznych reguł fiskalnych, które wspierają europejskich obywateli i przedsiębiorstwa. Proponujemy wzmocnienie inwestycyjnego, demokratycznego i społecznego wymiaru tych ram. Nowe przepisy powinny też zwiększyć przestrzeń fiskalną i elastyczność państw członkowskich, by mogły realizować priorytety społeczne, klimatyczne, cyfrowe i obronne UE oraz reagować na nieprzewidziane wydarzenia, a jednocześnie promować długoterminowy zrównoważony wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu.

Wyniki głosowania

Rozporządzenie PE i Rady w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i wielostronnego nadzoru budżetowego (część zapobiegawcza paktu stabilności i wzrostu): 34 głosy za, 22 przeciw, 3 wstrzymujące się.

W odniesieniu do następujących dwóch sprawozdań posłowie do PE wprowadzili zmiany mające na celu dostosowanie tekstów do przyjętego przez nich sprawozdania w sprawie części zapobiegawczej paktu stabilności i wzrostu:

Rozporządzenie Rady zmieniające rozporządzenie w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu (część naprawcza paktu stabilności i wzrostu): 36 głosów za, 22 przeciw, 1 wstrzymuje się

Dyrektywa Rady zmieniająca dyrektywę w sprawie wymogów dotyczących ram budżetowych w państwach członkowskich: 47 głosów za, 12 przeciw, 0 wstrzymujących się

 geneza...

 Część zapobiegawcza paktu stabilności i wzrostu ma zapewnić zrównoważoną politykę budżetową w średnim okresie poprzez określenie parametrów planowania fiskalnego i polityki fiskalnej państw członkowskich w normalnych okresach gospodarczych.

Część naprawcza paktu stabilności i wzrostu gwarantuje, że państwa członkowskie przyjmą odpowiednie reakcje polityczne w celu skorygowania nadmiernego deficytu (lub długu) poprzez wdrożenie procedury nadmiernego deficytu.

Dyrektywa w sprawie ram budżetowych ustanawia szczegółowe zasady dotyczące budżetów krajowych. Są one konieczne, aby rządy UE przestrzegały wymogów unii gospodarczej i walutowej oraz nie odnotowywały nadmiernego deficytu.