Z dniem 6 czerwca 2023 roku wesz?o w ?ycie rozporz?dzenie Komisji Europejskiej, maj?ce na celu przed?u?enie Ukrainie mo?liwo?ci nieograniczonego eksportu produktów rolno-spo?ywczych do UE przez kolejny rok. Co to oznacza dla przemys?u cukrowniczego w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej?
W nast?pstwie tymczasowej liberalizacji handlu ukrai?skimi produktami rolnymi unijny sektor rolno-spo?ywczy odnotowa? jeden z najwi?kszych wzrostów importu cukru spo?ród wszystkich produktów, przy czym Polska by?a drugim po Rumunii pa?stwem, pod wzgl?dem ilo?ci odebranego cukru z Ukrainy. Wed?ug statystyk Komisji Europejskiej, import cukru z Ukrainy do UE wzrós? do 390 tys. ton od pa?dziernika 2022 r. do sierpnia 2023 r., w porównaniu do 40 tys. ton w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Tendencja wzrostowa w tym obszarze mo?e zosta? zachowana, z racji kontynuacji praktyki nieograniczonego handlu mi?dzy Ukrain? a UE do 5 czerwca 2024 roku oraz prognoz na obecny rok, wed?ug których eksport cukru z Ukrainy mo?e wynie?? nawet 800 tys. ton - jest to ilo?? o po?ow? wi?ksza ni? rok wcze?niej.
- Nieograniczony dost?p do rynku Unii Europejskiej dla cukru ukrai?skiego stanowi ogromne zagro?enie, w szczególno?ci dla Polski, i mo?e powa?nie zak?óci? równowag? rynkow?. Polscy plantatorzy, przy bardzo wysokich kosztach produkcji, potrzebuj? stabilnych cen buraków cukrowych. Perspektywy rynku ?wiatowego s? niepewne. Produkcja cukru w ca?ej UE b?dzie wi?ksza. W Polsce burakami obsiano ponad 40 tys. ha wi?cej ni? przed rokiem. Tak wi?c poda? cukru na rynku UE b?dzie zapewniona przez unijnych producentów, nie istnieje ?adne uzasadnienie do zwi?kszania importu cukru z Ukrainy – komentuje Krzysztof Nykiel, Prezes Krajowego Zwi?zku Plantatorów Buraka Cukrowego.
W obliczu inwazji Rosji na Ukrain? wsparcie w zakresie eksportu ukrai?skiego cukru jest zrozumia?e. Natomiast jego niekontrolowany import do krajów UE w d?u?szej perspektywie mo?e zaburzy? obecn? dynamik? produktow? i prowadzi? do destabilizacji rynku, skutkuj?c obni?eniem ceny surowca oraz ograniczeniem uprawy buraków cukrowych w krajach cz?onkowskich.
Gorzkie perspektywy dla przemys?u cukrowniczego w Polsce i UE
Uprawa buraka cukrowego jest obecnie zwi?zana w Polsce z gwarancj? dochodowo?ci dla plantatorów. Przeszkod? w osi?ganiu podobnych wyników op?acalno?ci w przysz?o?ci mo?e by? szeroki dost?p do unijnego rynku dla ukrai?skiego cukru, mog?cy zaspokoi? znaczn? cz??? potrzeb rynku europejskiego, ograniczaj?c przy tym szanse na sprzeda? surowca przez lokalnych producentów. Nale?y zwróci? tak?e uwag? na kwestie zwi?zane z legislacj? i ewentualne ró?nice w zakresie norm jakie obowi?zuj? rolników w krajach UE i Ukrainie.
- Podstawy regulacji prawnych zwi?zanych z jako?ci? i bezpiecze?stwem ?ywno?ci stanowi? wymogi krajowe i Unii Europejskiej. Okre?laj? zakres dzia?ania sektora cukrowniczego w UE od uprawy buraka cukrowego, przez przetwórstwo, opakowania, materia?y pomocnicze ko?cz?c na dystrybucji cukru, obejmuj? tym samym ?a?cuch ?ywno?ciowy „od pola do sto?u”. Ukraina nie jest cz?onkiem UE i nie jest zobowi?zana do stosowania norm okre?lonych dla rolnictwa w krajach unijnych, w tym w Polsce, gdzie wiele ?rodków ochrony ro?lin jest wycofywanych i nie mo?na ich stosowa? – mówi Marek Zagórski, Prezes Zarz?du Zwi?zku Producentów Cukru w Polsce.
- Potencjalne ró?nice legislacyjne pomi?dzy Ukrain? a Uni? Europejsk?, przy jednoczesnym szerokim dost?pie do unijnego rynku, mog? by? poczytywane jako czynnik wp?ywaj?cy na ró?ne warunki konkurencji dla producentów cukru w ca?ej Unii Europejskiej w porównaniu do zak?adów produkcyjnych na Ukrainie. Ma to zwi?zek z warunkami prowadzenia upraw przez plantatorów buraka cukrowego i przek?ada si? cho?by na ich op?acalno?? – zauwa?a Prezes Zagórski.
Nap?yw du?ych ilo?ci cukru z Ukrainy na rynek unijny mo?e w ?atwy sposób wykluczy? krajowych producentów, proponuj?c ni?sze ceny. W takiej sytuacji rentowno?? cen buraków cukrowych w Polsce stanie pod znakiem zapytania. Tymczasem dla polskich rolników rentowno?? surowca jest kluczowa do tego, aby zniwelowa? wy?sze koszty produkcji i kurcz?cy si? zestaw narz?dzi fitosanitarnych, a przy tym dokona? koniecznych inwestycji w ramach dekarbonizacji i zachowa? konkurencyjno??.
Wsparcie lokalnych produktów ma znaczenie
Cukrownie w Unii Europejskiej zapewniaj? oko?o 24.000 bezpo?rednich miejsc pracy i wspieraj? kolejne 250.000 dodatkowych miejsc pracy wzd?u? ?a?cucha dostaw. Tylko w Polsce ponad 26.000 plantatorów dostarcza buraki cukrowe do zak?adów, w których zatrudnienie znajduje tysi?ce kolejnych osób.
Wzrost popytu na buraki cukrowe uprawiane w Polsce, stymuluje rozwój sektora rolnictwa i przemys?u cukrowniczego. W rezultacie, mo?liwe staje si? zwi?kszenie inwestycji w modernizacj? i rozwój polskich cukrowni oraz poprawa jako?ci i konkurencyjno?ci polskiego cukru na rynkach krajowym i zagranicznym.
Brak odpowiednich mechanizmów ograniczaj?cych nap?yw cukru z Ukrainy mo?e mie? nieodwracalny wp?yw na op?acalno?? prowadzenia upraw buraka cukrowego przez plantatorów na terenie Europy, w tym na terenie Polski. Mo?e to skutkowa? odej?ciem rolników od jego uprawy i w konsekwencji obni?y? krajow? produkcj? cukru, co z kolei mo?e wymaga? redukcji zatrudnienia w zak?adach.
W tym kontek?cie nale?y podkre?li? istotny wp?yw wyboru produktów produkowanych w Polsce na lokalny rynek przez konsumentów i partnerów biznesowych polskich producentów. Stawianie na rodzime produkty w du?ym stopniu przyczyni si? do utrzymania miejsc pracy i stabilno?ci gospodarczej w sektorze cukrowniczym. Wsparcie lokalnych producentów oznacza zwi?kszanie dochodów w lokalnych spo?eczno?ciach – szczególnie dotyczy to regionów, gdzie uprawa buraka cukrowego ma du?e znaczenie gospodarcze.
Oczekiwania bran?y cukrowniczej
W kontek?cie obecnej sytuacji w bran?y cukrowniczej, istnieje nadzieja, ?e polski rz?d podejmie dzia?ania maj?ce na celu znalezienie odpowiedniego kompromisu, który uwzgl?dni interesy obu stron. Wprowadzenie adekwatnego limitu na eksport cukru z Ukrainy jest kluczowe dla zapewnienia stabilnej przysz?o?ci producentów cukru i plantatorów buraków cukrowych w Polsce. Takie rozwi?zanie pozwoli utrzyma? konkurencyjno?? polskiego sektora cukrowniczego, jednocze?nie wspieraj?c ukrai?skich producentów cukru. Ograniczenie eksportu z Ukrainy nie oznacza wy??czenia tego kraju z rynku. Wr?cz przeciwnie, ma na celu zapewnienie równowagi na rynku krajowym i europejskim.
oprac, e-mk, ppr.pl na podst ?r�d?o- Biuro prasowe Zwi?zku Producent�w Cukru