Organizacje pozarządowe apelują do premiera

Ponad 40 organizacji pozarządowych apeluje do premiera o poprawę koordynacji 12 ministerstw w przygotowaniu Krajowego Planu Energii i Klimatu oraz realizacji transformacji energetyczno-klimatycznej Polski. 

W liście otwartym do premiera, ponad 40 organizacji pozarządowych wyraziło swoje stanowisko wobec przedstawionego do konsultacji projektu aktualizacji Krajowego Planu Energii i Klimatu (KPEiK) do 2030 roku. Podkreślają, że dokument, choć kluczowy dla transformacji energetyczno-klimatycznej Polski, wciąż nie w pełni wykorzystuje krajowy potencjał do osiągania ambitnych celów klimatycznych. 

Autorzy listu podkreślają, że transformacja energetyczno-klimatyczna wymaga zaangażowania nie tylko Ministerstwa Klimatu i Środowiska, ale także 11 innych resortów, takich jak Ministerstwo Przemysłu, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Infrastruktury, Zdrowia czy Edukacji. Jako główny postulat proponują powołanie międzyresortowego zespołu koordynacyjnego pod kierunkiem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, który usprawniłby wdrażanie polityki klimatycznej oraz innych strategicznych dokumentów związanych z transformacją energetyczno-klimatyczną.

Każdy dobrze przygotowany plan powinien jasno określać zadania i odpowiedzialność instytucji za jego wdrażanie. W przypadku Krajowego Planu Energii i Klimatu nie ma możliwości, aby jedynym odpowiedzialnym za realizację było Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Ono może koordynować działania, ale za znaczną ich część muszą wziąć odpowiedzialność także inne ministerstwa. Nie widzimy wystarczającego zaangażowania w proces transformacji ze strony wielu ministerstw, co skłoniło nas do wystąpienia z tym apelem. - mówi dr Wojciech Szymalski, prezes Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju.

Mimo nadziei związanych z procesem aktualizacji i poprawieniem niektórych aspektów Planu, sygnatariusze listu zwracają uwagę na brak wizji i ambicji projektu. Zostały pominięte istotne możliwości, które dawałyby szansę na wyjście ponad prognozowany poziom redukcji emisji gazów cieplarnianych, produkcji energii z odnawialnych źródeł oraz redukcji zużycia energii. Według autorów listu Plan nie został nakreślony z uwzględnieniem realnych możliwości i istniejących szans takich jak rozwój zielonej gospodarki, redukcja ubóstwa czy bardziej zdecydowane działania na rzecz efektywności energetycznej budynków.

Brak odpowiedzi w KPEiK na pytania i kwestie poruszone przez sygnatariuszy prowadzi do konkluzji o zdecydowanie niewystarczającym i nierównomiernym zaangażowaniu się wielu ministerstw w tworzenie dokumentu.

Dlatego Autorzy listu skierowali pytania nie tylko do Premiera, ale też Ministerstwa Przemysłu, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Aktywów Państwowych, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Edukacji. Ministerstwa Nauki, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Pomocy Społecznej, Ministerstwa Finansów

Wśród pytań i postulatów do rządu znalazły się: 

• Rola węgla – organizacje krytykują utrzymanie znaczącej roli węgla po 2040 roku, wskazując na potrzebę przyspieszenia sprawiedliwej transformacji. 
• Potencjał przemysłu – apelują o uwzględnienie, jak polski przemysł może skorzystać z transformacji energetycznej i wzmocnić swoją konkurencyjność. 
• Rolnictwo i bioróżnorodność – zwracają uwagę na konieczność rozwoju rolnictwa ekologicznego i działań na rzecz odbudowy zasobów przyrody. 
• Planowanie przestrzenne i transport – podkreślają brak kompleksowego podejścia do emisji z budownictwa i transportu, oraz zabezpieczenia infrastruktury przed zmianami klimatu. 
• Zdrowie publiczne – postulują większy nacisk na ochronę zdrowia w obliczu rosnących zagrożeń klimatycznych. 
 
Zgodnie z Ramami ogólnymi dotyczącymi zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, będącymi załącznikiem nr 1 do Rozporządzenia nr 2018/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu powinien zawierać opis struktury administracyjnej wdrażania krajowych polityk klimatyczno-energetycznych. Takiego opisu, jasno formułującego zakresy odpowiedzialności i cele poszczególnych ministerstw w trakcie wdrażania Planu w przedstawionym do konsultacji projekcie nie ma. W apelu wzywamy, aby utworzony został - pod kierunkiem Ministerstwa Klimatu i Środowiska - międzyresortowy zespół koordynacyjny, mający na celu integrowanie zamierzeń i działań różnych ministerstw w zakresie transformacji energetycznej - dodaje Jan Twardowski z Fundacji Efektywnego Wykorzystania Energii.

Organizacje liczą na konstruktywne odniesienie się rządu do przedstawionych uwag i propozycji, wierząc, że ich wdrożenie umożliwi Polsce pełne wykorzystanie potencjału transformacji oraz realizację ambitnych celów klimatycznych.

oprac, e-mk, ppr.pl na podst źródło: Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju