NSZZ RI Solidarność składa skargę na KOWR!

Na ręce Czesława Siekierskiego, członkowie NSZZ RI Solidarność z Tomaszem Obszańskim na czele, w dniu 4 września złożyła skargę na KOWR. Sprawa dotyczy bulwersujących zachowań KOWR wobec zagranicznych korporacji które są w posiadaniu olbrzymiej ilości gruntów rolnych, budynków gospodarskich i pozastałych nieruchomości znajdujących się w gestii KOWR.

Sprawa nie była by podnoszona, gdyby nie fakt, że KOWR akceptuje stan bezumownego posiadania i wykorzystywania gruntów przez korporacje, którym skończyły się umowy dzierżawy.

Do kuriozalnej sytuacji dochodzi m.innymi w województwie opolskim, gdzie TOP FARMS nie zwraca do KOWR gruntów i i gospodarstw rolnych którym umowa dzierżawy się skończyła.

Jak czytamy na stronach internetowych grupy, TOP FARMS  to jedna z największych grup producentów rolnych w Europie, działająca na ponad 30 tys. hektarów w Polsce. Założenie grupy brytyjskiej Farmwealth Ltd wraz ze spółką Top Farms Sp. z.o.o.

Działania KOWR wobec tej grupy wydają się nie tylko niezrozumiałe, ale wręcz kuriozalne.

Otóż, KOWR który reprezentuje skarb państwa jest właścicelem gospodarstwa rolnego na opolszczyźnie.

Gospodarstwo to zostało wydzierżawione dzierżawcy (TOP FARMS) na określony okres czasu.

Umowa dzierżawy się skończyła.

Dzierżawca prosi o rok zwłoki w wydaniu nieruchomości. Oznacza to, że dzierżawca sam deklaruje, że zwróci nieruchomość do właściciela czyli KOWR czyli skarbu państwa za rok. Zostaje sporządzony i podpisany na tę okoliczność stosowny dokument, i strony na taki stan rzeczy wyrażają zgodę.

I powinno być wszystko zrozumiałe, jasne i oczywiste.

Powinno! Ale niestety tak nie jest. Tutaj rozpoczyna się "TOP FARSA"! Zbliża się okres wydania nieruchomości a właściciel, czyli KOWR, czyli skarb państwa ogłasza, że były już dzierżawca może sobie na tej nieruchomości "siedzieć" przez kolejny rok. "TOP FARSA"

Czyli, wydanie nieruchomości w umówionym terminie nie zostanie przez właściciela, czyli KOWR, czyli skarb państwa PRZYJĘTE, a ten sam właściciel wyraża zgodę na bezumowne korzystanie z nieruchomości przez byłego już dzierżawcę przez kolejny rok. "TOP FARSA".

Właściciel, czyli KOWR, czyli skarb państwa nie chce przejąć swojej własności i nie chce swojego gospodarstwa rolnego poddać ponownej procedurze dzierżawy do której mogli by stanąć rolnicy, czy sprzedaży czy pozostawić we władaniu własnych spółek, które posiada."TOP FARSA"

Dlaczego tak robi? "TOP FARSA".

Właściel, czyli KOWR, czyli skarb państwa ponosi straty, bo "czynsz dzierżawny, który był w poprzedniej umowie dzierżawy to jest na dzisiaj tyle samo, co by w Warszawie w centrum, za apartament o powierzchni 100 metrów kwadratowych płacić 200 złotych miesięcznie" - mówi Tomasz Ognisty z rolniczej Solidarności. "TOP FARSA".

NSZZ RI Solidarność twierdzi, że przykład Opolszczyzny to tylko wierzchołek góry lodowej. Bardzo dużo podobnych zdarzeń ma miejsce na terenie całej Polski, a właściciel, czyli KOWR, czyli skarba państwa, nie bacząc na straty jakie ponosi postępuje podobnie i nie odbiera swoje własności pomimo że wygasły umowy dzierżawy. "TOP FARSA".

Poniżej prezentujemy wspominaną na wstępie pełną treść skargi NSZZ RI Solidarność na KOWR złożoną na ręce Czesława Siekierskiego, ministra rolnictwa i rozwoju wsi, zastanawiając się jednocześnie jakie będą dalsze losy tych kuriozalnych zdarzeń.

Kto będzie miał więcej sił i determinacji aby te sprawy uporządkować. Wydaje się, że właściciel, czyli KOWR, czyli skarba państwa ma wszystkie argumenty aby podjąć decyzje zgodne z obowiązującycm prawem i to prawo, które sam ustanowił skutecznie egzekwować w pełnej dbałości o swoją własność.

Czas pokaże Kto będzie silniejszy?  Konstytucyjny minister rolnictwa czy gra wielkich interesów czyli "TOP FARSA". 

"

Warszawa, dnia 0 4  września 2024 r.

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy

Rolników Indywidualnych „Solidarność”

ul. Hoża 66/68 lok. 207
00-682 Warszawa

                                                                       Szanowny Pan

                                                                       Czesław Siekierski

                                                                       Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

                                                                       ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa

SKARGA

Z WNIOSKIEM O PODJĘCIE CZYNNOŚCI NADZORCZYCH

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”, powołując się na przepis art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 700) w zw. z art. 227 kodeksu postępowania administracyjnego, wnosi skargę na działania Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa pana  Henryka Smolarza   oraz Dyrektora Oddziału Terenowego KOWR w Opolu pana Ryszarda Grünera związanych z obchodzeniem i naruszaniem przepisów ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 589 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 233 poz. 1382)

            W pierwszej kolejności wnosimy o uchylenie niezgodnych z prawem zapisów Zarządzenia nr 18/2024/Z Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z dnia 24 kwietnia 2024 r. zmieniającego Zarządzenie w sprawie wprowadzenia „Wytycznych w sprawie wykonywania umowy dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa”.

            W konsekwencji, zachodzi potrzeba podjęcia działań mających na celu unieważnienie porozumień zawieranych przez Dyrektorów oddziałów terenowych KOWR w sprawie ustalenia warunków wydania i przejęcia nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, na mocy których niezgodnie z prawem dochodzi do przesunięcia terminów wydania nieruchomości o kolejne okresy, z podmiotami wobec których nie jest prawnie możliwe przedłużanie umów dzierżawy nieruchomości rolnych. W szczególności chodzi o przedłużenie wydania gruntów, które nastąpiło na podstawie porozumienia zawartego przez Dyrektora Oddziału Terenowego KOWR w Opolu a Top Farms Głubczyce sp. z o.o. o dalsze 12 miesięcy, tzn. do 30 listopada 2025 r.

            W przypadku stwierdzenia przez Pana Ministra - w toku działań nadzorczych, że istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. (zgodnie z którym karze podlega funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego), wnosimy o niezwłoczne powiadomienie właściwej miejscowo i rzeczowo jednostki organizacyjnej Prokuratury. W ocenie skarżącego, istnieje wysokie prawdopodobieństwo popełnienia wyżej opisanego przestępstwa nadużycia władzy przez funkcjonariuszy publicznych, względnie również realizacji ustawowych znamion innych przestępstw stypizowanych w ustawie karnej.

Uzasadnienie

            Na wstępie należy zaznaczyć, że ustawodawca krajowy przewiduje tożsame konsekwencje prawne w zakresie czynności prawnych wprost sprzecznych z ustawą, jak i mających na celu obejście ustawy, tzn. czynność taka jest nieważna (por. art. 58 § 1 kodeksu cywilnego).

           Zgodnie z art. 4 ust. 11 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1382, zwanej dalej „ustawą zmieniającą”), nie jest możliwe przedłużenie w trybie bezprzetargowym umowy dzierżawy podmiotom, które złożyły oświadczenie w formie pisemnej o odrzuceniu zaproponowanych zmian umowy dzierżawy w zakresie wyłączenia z dzierżawy 30% powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy, zaproponowanych w projekcie, o którym mowa w art. 4 ust. 2 lub nie złożyły w/w oświadczenia w terminie określonym w art. 4 ust. 3 ustawy zmieniającej. Takim podmiotem, który nie spełnił powyższego formalnoprawnego wymogu dokonania tzw. wyłączenia 30%” jest m.in. firma Top Farms „Głubczyce spółka z o.o. z siedzibą w Głubczycach przy ul. B. Chrobrego 23 (KRS nr 0000006318). Pomimo powyższego, Dyrektor Oddziału Terenowego KOWR w Opolu, po raz kolejny, z naruszeniem prawa zawarł z przedmiotową firmą porozumienie w sprawie ustalania warunków wydania i przejęcia nieruchomości wchodzącej w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objętej umową dzierżawy, przedłużając termin wydania nieruchomości do 30 listopada 2025 r. W treści porozumienia stwierdza się, że przesunięcie terminu wydania nieruchomości nie stanowi zmiany ani przedłużenia umowy dzierżawy, w rozumieniu art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ani nie powoduje ustalenia nowych warunków jakiegokolwiek stosunku dzierżawy.

            Bazą do zawierania tego typu porozumień, stanowiących czynności podejmowane in fraudem legis, jest Zarządzenie nr 18/2024/Z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z dnia 24 kwietnia 2024 r. zmieniające Zarządzenie w sprawie wprowadzenia „Wytycznych w sprawie wykonywania umowy dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa”. W punkcie V Zarządzenia zmieniającego z dnia 24 kwietnia 2024 r. wprowadzono zapisy umożliwiające obchodzenie podstawowej zasady statuującej obowiązek dzierżawcy wydania Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa nieruchomości po zakończeniu umowy dzierżawy bez zbędnej zwłoki. Mianowicie, w punkcie V zarządzenia zmieniającego z 24 kwietnia 2024 r., wprowadzono zapis, zgodnie z którym „W uzasadnionych sytuacjach, możliwe jest zawarcie z dotychczasowym dzierżawcą stosownego porozumienia zawierającego ustalenia co do terminu wydania nieruchomości. Jednakże regulacja ta nie może być stosowana jako zasada. Dotyczy ona umów, które nie mogą zostać wydłużone ze względów formalnoprawnych (nie tylko ze względu na brak tzw. „wyłączeń 30%” na podstawie ustawy z dnia 16.09.2011 r.).

 (…) Czynność polegająca na przesunięciu przez KOWR terminu wydania nieruchomości Zasobu przez jej byłego dzierżawcę, nie stanowi przedłużenia umowy dzierżawy w rozumieniu art. 39 ust. 2 pkt 1 ugnrSP i nie powoduje ustalenia nowych warunków dzierżawy”.

(…) OT na uzasadniony wniosek dotychczasowego dzierżawcy, może umożliwić korzystanie z nieruchomości do zakończenia zbiorów albo wygaszenia produkcji, jednak nie dłużej niż przez okres do 12 miesięcy.

 Zbliżone zapisy, w nieco zmienionej redakcyjnie postaci, znajdują się w rozdziale 4.10 Zarządzenia z 30 listopada 2023 r. (str. 28). Rozwiązanie takie uzasadnione było możliwościami organizacyjnymi Oddziałów Terenowych KOWR oraz potrzebą utrzymania dobrej kultury gruntów zasobowych, zabezpieczenia majątku trwałego oraz utrzymania odpowiedniego poziomu produkcji na gruntach Zasobu WRSP. W przypadku dużych dzierżaw wygasających w różnych okresach roku gospodarczego było to rozwiązanie racjonalne i ekonomicznie uzasadnione.

Jednak zarządzenie zmieniające z 24 kwietnia 2024 r., idzie dalej i umożliwia przesunięcie perz OT terminu wydania nieruchomości na kolejny okres nie dłuższy niż do 12 miesięcy (łącznie okres, na jaki możliwe jest przedłużenie wydania nieruchomości nie może przekraczać 24 miesiące).

             W ocenie skarżącego takie rozwiązanie nie znajduje żadnego uzasadnienia prawnego ale również organizacyjnego i ekonomicznego. Okres 12 miesięcy od wygaśnięcia umowy dzierżawy to dostatecznie długi okres na wygaszenie produkcji i  przeprowadzenie procesu restrukturyzacji nieruchomości. Przedłużenie terminu wydania o 24 miesiące nie jest podyktowane potrzebą zbioru zasiewów dokonanych w trakcie trwania umowy dzierżawy ale umożliwia dokonanie nowych zasiewów co jest w praktyce bezprzetargowym przedłużeniem umowy dzierżawy.

            Powyższe zarządzenie stanowi instrukcję, jak obchodzić obowiązujące prawo i przedłużać umowy dzierżawy podmiotom, które nie spełniają warunków pozwalających na przedłużenie tychże umów zgodnie z ustawą o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Na bazie tych zapisów, dochodzi de facto i de iure, do przesuwania obowiązywania umów dzierżawy o kolejny rok pomimo pozornego zastrzeżenia w ich treści, że tego rodzaju porozumienia nie powinny być zasadą. Z naruszeniem interesów Skarbu Państwa pozostawia się wysokość czynszu dzierżawnego na dotychczasowym poziomie, pomimo że stawki czynszu, np. płaconego przez Top Farms Głubczyce spółkę z o.o. są około czterokrotnie niższe od stawek rynkowych. Natomiast zgodnie z art.39b. ust.1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 589 z późn. zm.) Osoba władająca nieruchomością wchodzącą w skład Zasobu bez tytułu prawnego jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Krajowego Ośrodka wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości w wysokości stanowiącej 30- krotność wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Tak więc przedłużanie terminu wydania nieruchomości o 24 miesiące podmiotom które nie posiadają tytułu prawnego narażają Skarb Państwa na znaczne straty.

 Prowadzi to również do rażącego naruszenia wyżej opisanych przepisów ustawy zmieniającej, statuujących zakaz przedłużania umów dzierżawy dla takich podmiotów jak Top Farms Głubczyce spółkę z o.o., które nie spełniły wymogu wyłączenia 30 procent areałów rolnych. Wszelkie przesłanki wskazują na to, że opisana bezprawna i godząca w interesy majątkowe Skarbu Państwa praktyka będzie nadal kontynuowana, jeżeli nie dojdzie do zdecydowanych działań nadzorczych ze strony Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

              Powyższe działania kierownictwa KOWR rażąco naruszają również zasadę ustrojową określoną w treści przepisu art. 23 Konstytucji RP, zgodnie z którym podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne. Na tle tego przepisu podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie, że „Norma zawarta w art. 23 przesądza kierunki polityki RP w zakresie ustroju rolnego. Norma ta ma charakter ochronny w tym znaczeniu, że oznacza niedopuszczalność stanowienia aktów prawnych, których skutkiem, choćby pośrednim, mogłyby być ograniczenie i osłabienie gospodarstw rodzinnych” [tak: P. Tuleja [w:] P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2023, art. 23, por. też wyrok NSA z 22.06.2017 r., II OSK 2695/15, LEX nr 2325157.] Tymczasem kwestionowane zarządzenie Dyrektora Głównego KOWR właśnie ogranicza i osłabia rodzinne gospodarstwa, gdyż rolnicy nie mogą wydzierżawić gruntów składając uprzednio oferty w sprawiedliwym i transparentnym trybie przetargowym.

                Kolejne przedłużenie wydania gruntów, które nastąpiło na podstawie porozumienia zawartego przez Dyrektora Oddziału Terenowego KOWR w Opolu a Top Farms Głubczyce sp. z o.o. o dalsze 12 miesięcy, tzn. do 30 listopada 2025 r. powinno zostać unieważnione wskutek działań nadzorczych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako czynność prawna nieważna w rozumieniu przytoczonego już art. 58 § 1 kodeksu cywilnego. Przedmiotowe grunty powinny zostać w konsekwencji skierowane na przetargi  w celu powiększenia rodzinnych gospodarstw rolnych lub zagospodarowane przez Spółki Skarbu Państwa.

              Następnym przypadkiem naruszania prawa przez kierownictwo KOWR na szczeblu centralnym i regionalnym jest permanentne naruszanie przepisu art. 24 ust. 3 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, który stanowi, że: „Grunty rolne wchodzące w skład Zasobu mogą być w uzasadnionych gospodarczo przypadkach odłogowane”. Tymczasem wiele tysięcy hektarów gruntów rolnych będących w zarządzie KOWR pozostaje odłogowana bez jakiegokolwiek gospodarczego uzasadnienia. Przeciwnie, dzieje się to z naruszeniem interesów finansowych Skarbu Państwa. W gminie Opole i Racibórz odłogiem leżą nieruchomości rolne o powierzchni po około 2000 ha. Nie podjęto żadnych kroków, aby grunty te podzielić na działki i wydzierżawić rolnikom indywidualnym, czy Spółkom Skarbu Państwa. Świadczy o tym fakt, że do tej pory nawet nie rozpisano przetargu na podziały geodezyjne tych gruntów, pomimo niezgodnych z rzeczywistością zapewnień kierownictwa oddziału terenowego KOWR w Opolu. Oznacza to, że brak jest zamiaru przeznaczenia tych obszarów do wykorzystania rolniczego. Nie sposób dopatrzyć się jakiegokolwiek uzasadnienia dla odłogowania tych gruntów, gdzie powinny one być wykorzystywane rolniczo.

                 W zakresie postulowanego w petitum skargi zawiadomienia Prokuratury o uzasadnionym prawdopodobieństwie popełnienia przestępstwa (lub szeregu przestępstw) ściganego w trybie publicznoskargowym, skarżący pragnie zwrócić uwagę na treść art. 304 § 2 kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którym instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

  Mając powyższe na uwadze, wnosimy o potraktowanie sprawy jako niezmiernie pilnej i wdrożenie stosownych działań nadzorczych.

                                                                           Z wyrazami szacunku

                                                                              Tomasz Obszański

                                                                         Przewodniczący NSZZ RI Solidarność

oprac, e-mk, ppr.pl