Niemcy mają ponad 84 miliony najbogatszych konsumentów na świecie

Tak, to prawda. Wg amerykańskiego Foreign Agricultural Service (FAS), Niemcy mają ponad 84 miliony najbogatszych konsumentów na świecie i są zdecydowanie największym rynkiem w Unii Europejskiej. Rynek niemiecki oferuje dobre możliwości amerykańskim eksporterom produktów rolnych zorientowanych na konsumenta. W 2023 r. całkowity eksport produktów rolnych i pokrewnych z USA do Niemiec wyniósł 2,9 mld dolarów, co oznacza wzrost o 3,5% w porównaniu z 2022 r. Największymi segmentami były – oprócz soi – orzechy z drzew orzechowych, produkty z owoców morza, whisky, wina i przyprawy. 

FAS oprcował raport, który dostarcza eksporterom z USA ogólnych informacji i sugestii dotyczących wejścia na rynek niemiecki.

Gospodarka Niemiec jest nie tylko jedną z największych na świecie, ale także największą w Europie i przewiduje się, że do roku 2030 znajdzie się wśród krajów o największym PKB. Niemcy są głównym producentem żywności i produktów rolnych oraz wiodącym graczem na rynku rynek światowy. To także atrakcyjna i ekonomiczna lokalizacja w centrum UE. Następnie odnotowuje również jedną z najwyższych nadwyżek handlowych na świecie i jedną z najniższych stóp bezrobocia w Unii Europejskiej. Kluczowymi cechami rynku detalicznego są konsolidacja, nasycenie rynku, silna konkurencja i niskie ceny. W 2023 r. Niemcy zaimportowały produkty rolne skierowane do konsumentów o wartości 69 miliardów dolarów. Większość tego importu pochodziła z innych państw członkowskich UE.

Istnieje jednak tendencja do importu spoza UE. W 2023 r. import konsumenckich produktów rolnych ze Stanów Zjednoczonych wyniósł 1,7 miliarda dolarów i obejmował głównie soję, orzechy z drzew orzechowych, ryby i owoce morza, przetwory spożywcze, wino, alkohole wysokoprocentowe, przyprawy, sosy i wołowinę. Głównymi partnerami handlowymi Niemiec w zakresie produktów rolnych zorientowanych na konsumenta są inne kraje UE, a następnie Brazylia, Szwajcaria, Stany Zjednoczone, Chiny, Turcja i Wielka Brytania. W ciągu ostatnich dziesięciu lat import żywności stale rósł, co wynikało z rosnącego popytu na żywność zagraniczną i „egzotyczną”.

Od 2022 roku ciągłe podwyżki cen surowców i energii, wynikające z rosyjskiej wojny na Ukrainie, powodują trudności niemieckiej gospodarki. Producenci żywności we wszystkich podsektorach stoją przed wyzwaniami, koniecznością ciągłego poszukiwania odpowiednich rozwiązań, szczególnie w eksporcie. Po krótkiej stabilizacji klimat konsumencki w Niemczech osiągnął w 2022 r. rekordowo niski poziom. Rosnąca inflacja i gwałtownie rosnące ceny energii znacząco zmniejszyły siłę nabywczą niemieckich konsumentów.

Od kwietnia 2022 r. do kwietnia 2023 r. ceny żywności we wszystkich kategoriach żywności wzrosły o 17,2 proc. (dla porównania w latach 2000–2019 wskaźnik ten kształtował się poniżej 1,5 proc.). W rezultacie wielu niemieckich konsumentów ograniczyło wydatki nawet na podstawowe produkty. Jednakże ogólne wydatki związane z żywnością wzrosły ze względu na rosnące ceny. W 2023 r. obywatele Niemiec wydali 15 proc. swoich dochodów na żywność i napoje, czyli o około 4 proc. więcej niż w 2022 r.

Według niemieckiego Federalnego Urzędu Statystycznego (Destatis) PKB Niemiec w 2023 r. był o 0,3 proc. niższy niż w roku poprzednim, po dostosowanie się do cen. Ten skorygowany kalendarzowo spadek produkcji gospodarczej wyniósł 0,1%. Pomimo spadku PKB Niemiec w 2023 r. był o 0,7% wyższy niż w 2019 r., czyli rok przed wybuchem pandemii Covid-19. Niemcy są nadal trzecią co do wielkości gospodarką świata, po Stanach Zjednoczonych i Chinach. Chociaż wielu konsumentów jest bardzo wrażliwych na cenę, na rynku wciąż jest wielu zamożnych konsumentów, którzy kierują się koncepcją stosunku jakości do ceny. Konsumenci ci poszukują produktów najwyższej jakości i są skłonni zapłacić wyższą cenę.

Dostęp do rynku Jeżeli potencjalny eksporter rozważa współpracę za pośrednictwem dystrybutora w innym kraju (powszechna jest Holandia), powinien mieć świadomość, że import żywności z innych krajów Unii Europejskiej podlega zasadzie „swobodnego przepływu towarów”. Oznacza to, że produkty importowane z innych krajów UE mogą być wwożone do Niemiec, nawet jeśli nie spełniają niemieckich przepisów żywnościowych. W takim przypadku importerzy muszą uzyskać zezwolenie Federalnego Urzędu Ochrony Konsumentów i Bezpieczeństwa Żywności (BVL), aby móc sprzedawać produkt w Niemczech. Aby określić aktualne cła i inne środki stosowane w imporcie do Niemiec i ogólnie do UE, proszę zapoznać się z TARIC, internetową bazą danych taryf celnych. Istnieje wiele potencjalnych barier technicznych w handlu, dlatego eksporterzy mogą chcieć zapoznać się z najnowszym raportem dotyczącym przepisów i norm dotyczących importu żywności i produktów rolnych (FAIRS) dotyczącym Niemiec.

Wg FAS, handel w ramach bloku UE27 jest dla Niemiec znacznie łatwiejszy niż handel poza blokiem, nie jest więc zaskoczeniem, że głównymi eksporterami większości produktów do Niemiec są zazwyczaj inni europejscy konkurenci dla Stanów Zjednoczonych. Stany Zjednoczone zajęły szesnaste miejsce wśród wszystkich krajów pod względem eksportu konsumenckich produktów rolnych do Niemiec w 2023 r. (o trzy pozycje mniej w porównaniu z 2022 r.), ale biorąc pod uwagę jednolity rynek UE-27, Stany Zjednoczone są znacznie większym źródłem importowanych produktów konsumenckich produkty zorientowane. Dlatego największą konkurencją o udział w rynku Niemiec są Szwajcaria, Chiny i Turcja, które w zeszłym roku wyeksportowały nieco więcej do Niemiec, oraz Wielka Brytania i Wietnam, które wyeksportowały mniej niż Stany Zjednoczone.

Kluczowe czynniki rynkowe i trendy konsumpcyjne 

Produkty sprawiedliwego handlu i produkty organiczne odgrywają coraz większą rolę na niemieckim rynku spożywczym. Niemcy są drugim co do wielkości rynkiem produktów ekologicznych na świecie (po Stanach Zjednoczonych) i stwarzają dobre perspektywy dla eksporterów produktów ekologicznych. Jednak w 2023 r. inflacja nieco odwróciła tę tendencję. Niemieccy konsumenci poczuli, że muszą oszczędzać pieniądze i zmienili wzorce zakupów. Więcej informacji można znaleźć w raporcie GAIN: Niemiecki rynek produktów organicznych spada. 

Starzenie się społeczeństwa i zwiększona świadomość zdrowotna konsumentów napędzają popyt na produkty zdrowotne i wellness oraz funkcjonalne produkty spożywcze. 

Coraz szybsze tempo życia społeczeństwa i rosnąca liczba samotnych gospodarstw domowych napędzają popyt na wygodne, gotowe do spożycia posiłki, desery i mieszanki do pieczenia. 

Rośnie odsetek konsumentów, którzy postrzegają swoje decyzje zakupowe jako wyraz polityki lub stylu życia (bez GMO, wyłącznie jaja z wolnego wybiegu, dieta wegetariańska lub wegańska) i domagają się identyfikowalności i informacji na temat metod produkcji.

Niemcy pozostają rynkiem zorientowanym na cenę, ale w większości miast rośnie odsetek konsumentów skłonnych płacić za jakość. Platformy dostaw artykułów spożywczych na żądanie zalewają rynek w największych miastach Niemiec, oferując żywność po cenach mocno konkurujących z cenami tradycyjnych supermarketów.

Dwa i pół roku środków izolacji i dystansu fizycznego związanych z Covid-19 wywarło duży wpływ na niemiecki sektor spożywczy oraz wzorce zakupów i konsumpcji konsumentów. Wraz z zamknięciem szkół, większości sklepów i usług oraz dużą liczbą osób pracujących w trybie home-office, znaczna część popytu na żywność i produkty rolne przeniosła się z sektora restauracji i usług gastronomicznych do handlu detalicznego żywnością i/lub została znacznie zmniejszona. Niemcy nadal odbudowują się, szczególnie z powodu niedoborów pracowników w sektorach hotelarstwa i usług. 

Ceny żywności wzrosły o 17,2 proc. od kwietnia 2022 r. do kwietnia 2023 r. (podczas gdy wzrost w latach 2000–2019 wyniósł 1,5%)Co więcej, zakłócenia w handlu międzynarodowym w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę mają obecnie istotny wpływ na rynek niemiecki, a także gwałtowny wzrost kosztów energii. 

Konsumenci coraz częściej wymagają identyfikowalności i informacji na temat metod produkcji. Według raportu niemieckiego Federalnego Ministerstwa Żywności i Rolnictwa opublikowanego we wrześniu 2023 r. etykietowanie, w szczególności etykieta dotycząca dobrostanu zwierząt, etykieta produktów ekologicznych i etykieta dotyczące zrównoważonego rybołówstwa, staje się coraz ważniejsza dla konsumentów. 

Innowacyjne technologie produkcji i przetwarzania wprowadzają na rynek nowe produkty i nadają starym, dobrym produktom nowy smak. Wegańskie i mięsne alternatywy stają się coraz bardziej popularne, zwłaszcza wśród młodszych Niemców.

IMPORT ROLNY I ŻYWNOŚCI Całkowity import produktów rolnych i pokrewnych ze Stanów Zjednoczonych do Niemiec w 2022 r. wyniósł 2,8 miliarda dolarów, co oznacza wzrost o 15% w porównaniu z 2021 r. Największymi segmentami były – oprócz soi – orzechy z drzew orzechowych, produkty z owoców morza, wino, wołowina i przyprawy . Niemcy oferują również dobry rynek dla przetworzonych produktów spożywczych, takich jak sosy, przekąski, przyprawy, wyroby cukiernicze, alkohole destylowane, wina, piwa rzemieślnicze, pieczywo, ciasta, ciasta, produkty ze specjalnymi certyfikatami oraz zdrowe przekąski ze Stanów Zjednoczonych. Poniższe tabele przedstawiają produkty o dobrym potencjale sprzedażowym, dobrej sprzedaży bieżącej oraz produkty niedostępne na rynku niemieckim.

Produkty nieobecne w znaczących ilościach, ale posiadające duży potencjał sprzedażowy

Wysokiej jakości wołowina 

Żurawiny i produkty z żurawiny

Innowacyjne sosy, przyprawy i wyroby cukiernicze 

Produkty oznaczone etykietami marketingowymi „zrównoważony” lub innymi kwestiami społecznymi Produkty nieobecne ze względu na napotykają znaczące bariery

Dodatki do żywności niezatwierdzone przez Komisję Europejską 

Mięso czerwone i produkty mięsne z hormonami 

Większość drobiu i jaj (bariera pozataryfowa) 

Produkty pochodne GMO niezatwierdzone w UE

Takie raporty z całego świata opracowują przedstawiciele amerykańskiego departamentu rolnictwa USDA służby zagraniczne FAS. Ma to za zadanie przedstawiać bierzące informcje sytuacji gospodarczzej w poszczególnych krajach amerykańskim producentom i eksporterom żywności. Amerykański rząd uważa, że prezentowane informacje gospodarcze ulatwią w dużym stopniu eksport artykułów rolno-spożywczych z USA, a prrzedsiębiorcom ograniczą ryzyko niepowodzenia do minimum.

Czy kiedykolwiek doczekamy się, że i nasz resort rolnictwa będzie przedstawiał polskim eksporterom dane z rynków trzecich które potencjalnie będą miejscem do lokowania naszych polskich produktów?Pytanie takie jest raczej retoryczne, bo jak na razie chociażby w zakresie inicjatyw ustawodawczych za wiele się nie dzieje.

oprac, e-mk, ppr.pl na podst źródło FAS USDA