Łańcuch dostaw żywności – nowe przepisy poprawią funkcjonowanie rynku

– Dobre relacje między wszystkimi ogniwami łańcucha, to warunek prawidłowej, rynkowej wyceny produktów, odzwierciedlającej faktyczne koszty produkcji i zapewniającej sprawiedliwy podział wartości dodanej i optymalny poziom inwestycji w całym sektorze rolno-żywnościowym – mówił w środę minister Grzegorz Puda.

Na wspólnej konferencji online „Nieuczciwe praktyki handlowe – implementacja dyrektywy 2019/633 i egzekwowanie przepisów” –  zorganizowanej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,  Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa zaprezentowano obecnie obowiązujące ramy prawno-instytucjonalne oraz planowane zmiany w obszarze przeciwdziałania nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.

Minister Grzegorz Puda poinformował, że nowe przepisy:

- mają zagwarantować bardziej przejrzyste warunki funkcjonowania podmiotów w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi;

- przyczynią się do odbudowy rynków lokalnych oraz do ochrony rolników oraz małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność w obszarze sprzedaży i przetwórstwa surowców rolnych;

- wzmocnią pewność prowadzenia działalności rolniczej, co pośrednio będzie miało wpływ na konkurencyjność gospodarstw rodzinnych i lepszą opłacalność działalności rolniczej.

Wzmocnienie pozycji producenta rolnego

Minister zadeklarował, że resort rolnictwa będzie dalej podejmował działania które wzmocnią pewność prowadzenia działalności rolniczej oraz wzmocnią pozycję producenta rolnego w łańcuchu dostaw. Przypomniał, że jednym z 9 głównych celów Wspólnej Polityki Rolnej w nowej perspektywie finansowej jest wzmocnienie pozycji producenta rolnego.

–  Cel ten będzie realizowany m.in. poprzez promowanie współpracy rolników, krótkie łańcuchy rynkowe i krótkie łańcuchy sprzedaży oraz wzmacnianie niewielkich zakładów w zakresie przetwórstwa rolno-żywnościowego, który zapewnia konkurencję między podmiotami skupującymi surowce rolne – podkreślił minister Grzegorz Puda.

Działania podejmowane przez UOKiK

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny przedstawił bilans działań podejmowanych przez UOKiK.

– Ponad 80 postępowań i 90 wystąpień do przedsiębiorców, ponad 700 mln zł nałożonych kar i ponad pół miliarda spłaconych zaległości finansowych dużych podmiotów wobec mniejszych kontrahentów. To bilans naszych działań na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej.

Prezes Chróstny podkreślił, że dzięki tym przepisom możliwa stała się szybka i skuteczna eliminacja nieprawidłowości na rynku rolno-spożywczym. Zaznaczył też, że choć obecna ustawa w dużej mierze jest zgodna z założeniami dyrektywy, to nowe przepisy poprawią funkcjonowanie rynku żywności i pomogą walczyć z nadużyciami na nim.

– Cieszę się, że projektodawca uwzględnił postulaty Urzędu, np. dotyczące możliwości wydania przez Prezesa Urzędu istotnego poglądu w sprawie i tym samym pomocy przedsiębiorcom i rolnikom w sporze z dużym i nie zawsze uczciwym kontrahentem – podsumował prezes UOKiK.

Podczas spotkania omówione zostały również prowadzone przez UOKiK postępowania dotyczące przeciwdziałania nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej, najczęściej występujące nieprawidłowości w relacji dostawca – nabywca.

Przedstawiono priorytety UOKiK na 2021 r., którymi są min.:

- kwestie dotyczące rabatów i opłat związanych ze sprzedażą produktów rolno-spożywczych; 

- monitorowanie sytuacji na rynku tuczu kontraktowego, nasion;

-  nieuzasadnione powoływanie się na siłę wyższą przez podmioty posiadające przewagę kontraktową.

Rola KOWR 

Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Małgorzata Gośniowska-Kola zaznaczyła, że KOWR, jako instytucja, bezzwłocznie reaguje na pisemne zawiadomienia producentów rolnych o podejrzeniu naruszenia przepisów dotyczących obowiązku zawierania umów pomiędzy rolnikiem, a jego pierwszym nabywcą.

– Monitorujemy sytuację w różnych sektorach  rynków rolnych, w których zidentyfikowano problemy i na bieżąco stara się podejmować czynności  prewencyjne – poinformowała Małgorzata Gośniowska-Kola.

Łańcuch dostaw żywności – przepisy prawne

W trakcie konferencji przedstawiono genezę, założenia oraz cele dyrektywy 2019/633 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych. Krótko podsumowano zgłoszone w trakcie konsultacji społecznych uwagi do projektu ustawy wdrażającej dyrektywę.   

Zaprezentowano również obecnie obowiązujące przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi oraz zakres wprowadzonych zmian oraz przepisy w zakresie wprowadzenia obowiązku zawierania pisemnych umów na dostarczenie produktów rolnych. 

Wirtualnej wymianie doświadczeń towarzyszyło ponad 200 uczestników – reprezentantów podmiotów łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych prowadzących działalność w Polsce.

KOWR