Konopie włókniste odmiana Białobrzeskie remedium na tereny poprzemysłowe

Historia i zastosowanie odmiany konopi włóknistych Białobrzeskie

Odmiana konopi włóknistych Białobrzeskie to polska odmiana należąca do Instytutu Włókien
Naturalnych i Roślin Zielarskich - Państwowy Instytut Badawczy. Została zarejestrowana i jest
uprawiana od 1968 r. Charakteryzuje się dużą biomasą. Od momentu rejestracji Białobrzeskie były
uprawiane głównie na cele włókiennicze ze względu na wysokość rośliny oraz wysoko cenione
parametry pozyskiwanego włókna. Cenionym surowcem były również paździerze konopne, chodź w
tym przypadku ich zastosowanie ewaluuje aż do dziś. Pierwotnie niezbyt doceniane, wykorzystywane
głównie do produkcji płyt paździerzowych obecnie stanowią kluczowy komponent tzw. betonu
konopnego, który fascynuje i znajduje wielu entuzjastów wśród przedstawicieli sektora budownictwa
ekologicznego. Paździerze konopne odmiany Białobrzeskie wykorzystywane są również jako ściółka
dla koni oraz surowiec do produkcji kompozytów.

Białobrzeskie, szczególnie we wschodnich rejonach Polski zaskakują wysokością (niektóre osobniki
dorastają do prawie 6 metrów), co może stanowić wyzwanie przy zbiorze. Instytut dysponuje różnego
typu maszynami i wspiera w tym zakresie polskich rolników. Ta instytutowa odmiana bardzo dobrze
sobie radzi w naszych warunkach klimatyczno-glebowych. Wykształca głęboki, palowy system
korzeniowy, dzięki temu lepiej znosi suszę czerpiąc wodę z głębszych partii gleby.
Białobrzeskie są również interesujące dla nowego zastosowania biomasy konopnej a mianowicie w
energetyce. Odmiana może wydać 26,8 t z ha biomasy całej rośliny, a w przypadku pozyskiwania ziarna
ok 8-10 ton z ha suchej masy słomy.

Białobrzeskie w ramach zadania o nazwie Program Konopny realizowanego przez Dział Transferu
Technologii i Kontrolingu IWNIRZ-PIB zostały skomercjalizowane w wielu krajach m.in. USA,
Kanada, Argentyna, RPA, Australia, Niemcy, Wielka Brytania.

Rekultywacja terenów poprzemysłowych

Konopie włókniste mają wiele interesujących zastosowań. Są obecne m.in. w sektorze spożywczym
kosmetycznym, włókienniczym, budowlanym, energetycznym oraz biokompozytowym. Obecnie mając
na uwadze aspekty środowiskowe zwrócono uwagę na ich nową funkcję jako remedium w procesie
rekultywacji terenów poprzemysłowych. W odpowiedzi na tę stosunkowo „świeżą” potrzebę pojawia
się 90-letnie doświadczenie i potencjał Poznańskiego Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin
Zielarskich PIB. To właśnie ta jednostka w latach 2012-2018 zrealizowała projekt pt. „Nowa
technologia rekultywacji terenów zdegradowanych w rejonie KWB Konin z zastosowaniem uprawy
konopi włóknistych - EKOHEMPKON z udziałem instrumentu finansowego LIFE+ Unii Europejskiej
oraz dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Miejscem realizacji projektu były tereny pogórnicze Kopalni Węgla Brunatnego „Konin” w gminie
Kazimierz Biskupi, województwo wielkopolskie. Głównym celem projektu była rolnicza rekultywacja
terenów po kopalni odkrywkowej węgla brunatnego oraz stworzenie modelowej metody rekultywacji
terenów poprzemysłowych. Rekultywacja prowadzona była na obszarze 25 ha i polegała na uprawie w
płodozmianie dwóch roślin tj. konopi włóknistych odmiany Białobrzeskie, dających dużą masę słomy
(około 10-12 t biomasy na powierzchni 1 hektara) oraz lucerny siewnej, cechującej się zdolnością
wiązania wolnego azotu. Całość wytworzonej masy organicznej trafiała do gleby poprzez coroczne
koszenie i przyoranie uprawianych roślin. Powstający układ kompozytu biologicznego stymulował
odtwarzanie warstwy próchniczej, zwiększał zasobność w składniki pokarmowe, poprawiał stosunki
wodno – powietrzne oraz stwarzał warunki do namnażania się mikroorganizmów glebowych bez
których obecności gleba nie może być urodzajna.

W projekcie założono i osiągnięto następujące cele:

• wzrost zawartości próchnicy w glebie o około 20-50%,
• wzrost plonów uprawianych roślin (konopi z 2 t/ha w 1 roku projektu do 5-7 ton/ha w 6 roku
projektu oraz lucerny z 1 t/ha w 1 roku projektu do 7-10 ton/ha w 6 roku),
• wzrost absorpcji CO2 z atmosfery przez rośliny z 1 tony/ha w pierwszym roku projektu do 2
ton/ha w 6 roku projektu,
• stworzenie przyjaznych siedlisk do rozwoju populacji ptaków i owadów.
Zalety konopi włóknistych odmiany Białobrzeskie wykorzystywanych w rekultywacji gleb w projekcie
EKOHEMPKON:
• duża ilość biomasy konopi po skoszeniu i przyoraniu stanowi doskonały komponent do
tworzenia zaczątków próchnicy na jałowych terenach poprzemysłowych,
• dobrze rozwinięty system korzeniowy typu palowego wzrastający w glebę na głębokość ok 1,5
m doskonale przewietrza i spulchnia zbitą glebę,
• konopie włókniste zapobiegają erozji wietrznej,
• przywrócenie terenów poprzemysłowych rolnictwu.

***

Notka informacyjna na temat Programu Konopnego:

Dział Transferu Technologii i Kontrolingu Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich –
Państwowy Instytut Badawczy skutecznie wdrożył jedyny (unikatowy) w Polsce „Program Konopny”.
Stanowi on odpowiedź na potrzeby globalnego rynku konopi przemysłowych oraz jest przykładem
skutecznej komercjalizacji opracowanych w instytucie badawczym dóbr własności intelektualnej.
Celem programu jest produkcja na dużą skalę kwalifikowanego i elitarnego materiału siewnego konopi
przemysłowych odmian należących do IWNIRZ-PIB (m.in. Białobrzeskie, Tygra, Henola), które są
sprzedawane w Polsce, Europie i na innych kontynentach. Odmiany, będące własnością Polskiego
Instytutu, wspieranego i nadzorowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, są uprawiane
m.in. w 41 stanach USA, Urugwaju, RPA czy Australii. Działalność Instytutu wypromowała polskie
odmiany konopi przemysłowych na światowych rynkach. Rolą programu jest propagowanie upraw tej
rośliny, transfer wiedzy w obszarze agrotechniki i przetwórstwa w celu zwiększenia jej popularności w
Polsce i na świecie.

www.programkonopny.pl

FB - https://www.facebook.com/pg/programkonopny/posts/
YT - https://www.youtube.com/channel/UC3Cpe1ae0mciskIY9FCp3dw
IG - https://www.instagram.com/programkonopny/
(Rozszerzona informacja na temat projektu EKOHEMPKON znajduje się tutaj)
Link do strony projektu: http://www.ekohempkon.iwnirz.pl