Trwa kolejny dzień Kongresu Europejskich Rolników, w którym bierze udział Agnieszka Maliszewska, Dyrektor Biura Polskiej Izby Mleka, Pierwsza Wiceprzewodnicząca COPA-COGECA. W dniu dzisiejszym, tj. 13 października 2022 roku poruszono kwestię wyzwań i szans dla rolnictwa UE, bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważonego rozwoju w UE, transformacji w kierunku długoterminowego, odpornego i zrównoważonego łańcucha rolno-spożywczego oraz rolnictwa UE na arenie międzynarodowej.
Agnieszka Maliszewska zamykając wczorajsze warsztaty pt. „Jak poprawić komunikację na temat zrównoważonych systemów żywnościowych” powiedziała:
„Szanowni Członkowie Copa i Cogeca,
Drodzy Prelegenci i Paneliści,
Drodzy goście,
W imieniu Copa i Cogeca mogę powiedzieć, że z wielką przyjemnością powitałam Was, wysłuchałam Waszych przemyśleń, obaw i doświadczeń podczas tych warsztatów na temat lepszej komunikacji w zakresie zrównoważonych systemów żywnościowych. Pozwolę sobie podzielić się z Państwem kilkoma kluczowymi przesłaniami z dzisiejszej debaty.
Transformacja w rolnictwie to proces, który trwa. Zdajemy sobie sprawę, że przekształcenie rolnictwa UE będzie wymagało znacznych inwestycji ze strony naszych rolników i spółdzielni rolniczych. Europejscy rolnicy i spółdzielnie rolnicze zawsze byli gotowi i potrafili dostosować się do nowych wyzwań i wnieść wkład w bardziej ambitną politykę UE. Zdajemy sobie również sprawę z tego, że nie możemy pozostawić ich samym sobie. Wymagając coraz częściej dostosowania sposobu działania, pracowaliśmy na rzecz większego zrównoważenia gospodarczego, środowiskowego i społecznego. Jednak w miarę postępów w przechodzeniu na bardziej zrównoważoną produkcję i konsumpcję w UE, ich praca wymaga trwałych i namacalnych rozwiązań oraz alternatywnych rozwiązań aby realizować cele UE w zakresie różnorodności biologicznej i klimatu. Kluczowe jest jednak to, by w żadnym wypadku nie ograniczać naszej produkcji i żeby wszystkie sektory miały możliwość dostosowania się do zasad zrównoważonego rozwoju.
Maria Skovager Østergaard, rolniczka, główny konsultant Duńskiej Rady Rolnictwa i Żywności podkreśliła również potrzebę dostarczania zachęt rolnikom, obawiającym się kolejnych dodatkowych obciążeń.
Ponieważ nadal mamy do czynienia z coraz bardziej niestabilną sytuacją na świecie, spowodowaną skumulowanym wpływem pandemii COVID-19, wzrostem cen energii oraz inwazją Rosji na Ukrainę, musimy być gotowi i chętni do dostosowania się do nowej rzeczywistości, którą te wydarzenia przynoszą. Abyśmy mogli lepiej sprostać tym wyzwaniom, musimy dokonać bilansu tego, jak daleko zaszliśmy i jak daleko jeszcze musimy się posunąć. Technologia rozwija się każdego dnia, a wraz z nią pojawiają się coraz bardziej jasne i spójne dane dotyczące tego, jak ograniczyć to, co należy ograniczyć i zwiększyć to, co należy zwiększyć. Już teraz wykorzystujemy najnowsze technologie satelit KOPERNIK i GALILEO w rolnictwie. Wszystko to robimy, aby osiągnąć nasz kluczowy cel: produkować wysokiej jakości, odżywczą i bezpieczną żywność w niezwykle burzliwych czasach. Czasach, w których agresja Rosji na Ukrainę pokazała jak szybko może zmienić się sytuacja na świecie.
Ponadto zgodziliśmy się, że musimy być w stanie lepiej komunikować nasze osiągnięcia i wysoki poziom standardów w zakresie bezpieczeństwa żywności, środowiska, zdrowia roślin, zdrowia i dobrostanu zwierząt, które mamy w naszych gospodarstwach i spółdzielniach. Konsumenci z naszego sektora i opinia publiczna nie są wystarczająco świadomi wysiłków i wysokiego poziomu zaangażowania naszego sektora rolnego. Należy lepiej informować konsumentów o zrównoważonym charakterze naszej produkcji i produktów.
W obecnych ramach politycznych, które wymuszają coraz więcej działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, a także w przyszłych ramach, które mają powstać w 2023 r., dotyczących zrównoważonych systemów żywnościowych, ważne jest, abyśmy byli przygotowani do jak najdobitniejszego opowiedzenia się za rolą, jaką rolnictwo odgrywa w zagwarantowaniu dostępności przystępnych cenowo dostaw żywności. Ale oprócz tego musimy być równie chętni i zdolni do wykorzystania możliwości, jakie ta transformacja może przynieść dla zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego naszych rodzin rolniczych, spółdzielni i społeczności wiejskich. Odpowiedni zwrot z rynku, większe uznanie dla ich pracy oraz poprawa warunków dla naszych producentów w terenie to niektóre z kluczowych zadań w procesie transformacji.
Żyjąc w globalnej wiosce cyfrowej pojawiła się obawa o zbieranie i wykorzystywanie mega danych w rolnictwie. Z drugiej strony jednak widzimy jak ważne jest wykorzystanie technologii oraz to, co mogą pokazać mega dane i jak je można mądrze wykorzystać.
Należy podkreślić kompatybilność tych danych oraz położyć nacisk na bezpieczeństwo ich gromadzenia i wykorzystywania.
Postęp technologiczny w znaczącym stopniu wpływa na rozwój rolnictwa, jednak to ziemia uprawna stanowi najważniejszy jego element. Aby sprostać WPR musimy użyć technologii cyfrowej i tu spółdzielnie będą odgrywały kluczową rolę.
Dzisiaj usłyszeliśmy od ekspertów o rozwoju monitoringu i zbieraniu danych, o nowych technologiach, które są dostępne dla rolników w terenie, jak można je wykorzystać, aby lepiej dostosować się do naszego środowiska, poprawić wykorzystanie zasobów i między innymi znaleźć nowe rynki. Należy podkreślić, że te nowe technologie nie mogą obciążać budżetu rolników. Naszym kluczowym celem jest aby produkować bezpieczną żywność wysokiej jakości przy możliwie najniższych kosztach. Badania pokazują, że podczas podejmowania decyzji o zakupie, cena produktu odgrywa kluczową rolę. Ponadto zdobyliśmy wiedzę na temat wprowadzania na rynek nowych i zrównoważonych produktów wśród przedsiębiorców, narzędzi komunikacji w zakresie zrównoważonego rozwoju dla spółdzielni rolniczych, marketing za pomocą etykiet skierowany do konsumentów, a także sektora środków produkcji. Należy zadbać, aby żadna ze spółdzielni nie została w tym procesie wykluczona.
Dzisiejsza wymiana poglądów pozwoliła nam przedstawić konkretne rozwiązania w celu poprawy zrównoważonego rozwoju, ale także umożliwiła lepsze zrozumienie, jak go osiągnąć i jak zostać za niego nagrodzonym. Istotne jest, aby omawiane dziś rozwiązania i narzędzia były wykorzystywane w celu zapewnienia długoterminowej rentowności sektora rolnego. Kontynuując adaptację, robimy to, aby zagwarantować pokoleniom przyszłych rolników możliwość prowadzenia działalności i odnoszenia sukcesów w tym sektorze. Bez ciągłej adaptacji ryzykujemy przyszłość naszych sektorów, a podobnie jak w przypadku kluczowych zasad zrównoważonego rozwoju, kolejne pokolenia rolników i właścicieli lasów są kluczowymi elementami zrównoważonego rozwoju rolnictwa.
Chorwacja ma doświadczenie w przekazywaniu konsumentom wiedzy jak promować produkty z produkcji ekologicznej. Bardzo ważna przy tym jest edukacja konsumentów, ale w sprzedaży należy również uwzględnić rentowności dla rolników i spółdzielni.
Komisja Europejska ma narzędzia i fundusze, m.in. na promocję żywności wysokiej jakości. Czy konsumenci są gotowi płacić więcej? Inflacja cen żywności postępuje, koszty produkcji rosną, każdy musi teraz wybrać model rolnictwa odpowiedni dla siebie. Ta rzeczywistość zmienia nasze postrzeganie rolniczego biznesu, ale podkreśla istotę spółdzielczości – współpracę.
Chciałbym zatem podziękować zespołowi Copa Cogeca, panelistom i prelegentom, tłumaczom za ich ciężką pracę oraz wszystkim uczestnikom.”
Po dyskusji, w której zabrali głos paneliści i wymienili się poglądami Agnieszka Maliszewska podsumowała dwudniowe warsztaty:
„Drodzy członkowie Copa i Cogeca,
Drodzy Prelegenci i Paneliści,
Drodzy goście,
Z przyjemnością przedstawiam Państwu wyniki drugiego warsztatu, który składał się z dwóch sesji panelowych: pierwsza z nich dotyczyła cyfrowych rozwiązań w zakresie monitorowania wyników środowiskowych rolników i spółdzielni rolniczych, a druga – komunikacji i wkładu w zrównoważoną produkcję.
Chciałbym podziękować wszystkim moderatorom, panelistom oraz uczestniczącej publiczności za uczynienie tych warsztatów bardzo dynamiczną i dającą do myślenia dyskusją.
Od czasu opublikowania Europejskiego Zielonego Ładu i inicjatyw, które są jego częścią, takich jak Strategia Farm to Fork, Strategia Bioróżnorodności i Prawo Klimatyczne, dyskusja na temat zrównoważenia naszych systemów żywnościowych nasiliła się. W 2023 roku Komisja ma opublikować wniosek w sprawie zrównoważonych systemów żywnościowych, który wyznaczy scenę dla poważnych zmian. Palącym pytaniem jest, jak umożliwić to przejście i stworzyć wartość dla społeczności rolniczej.
Niektóre z kluczowych przesłań dla tej transformacji sektora rolniczego UE to: innowacje, inwestycje, współpraca i komunikacja. Europejscy rolnicy i spółdzielnie rolnicze zawsze dostosowywały się i przyczyniały do stawienia czoła wyzwaniom określonym w polityce UE. A w miarę postępów potrzebujemy trwałych, namacalnych rozwiązań i odpowiedniego zestawu narzędzi.
W pierwszym panelu zgodziliśmy się, że obserwacja Ziemi i maszyny mogą wspierać rolników zarówno w podejmowaniu lepszych decyzji agronomicznych i środowiskowych, jak i w dostarczaniu rozwiązań, które obejmują walkę z chorobami zwierząt i roślin oraz środki na rzecz zdrowia gleby. Mogą one również ułatwić uproszczenie i modernizację monitorowania gospodarstw. Wymiana informacji między setkami gospodarstw i spółdzielni rolniczych może zapewnić wgląd i współpracę na dużą skalę, przynosząc korzyści gospodarcze, środowiskowe i społeczne naszym producentom, społecznościom wiejskim i całemu społeczeństwu.
Chociaż przyznajemy, że poczyniono znaczne inwestycje w różne narzędzia, takie jak teledetekcja i maszyny, nadal pozostaje kilka wyzwań. Brak dostępu do szerokopasmowego Internetu i interoperacyjności, umiejętności cyfrowych, wymiany wiedzy, ram regulacyjnych i zachęt utrudnia przyjęcie rozwiązań cyfrowych przez społeczność rolniczą. Wykorzystanie dostępnych technologii jest niezbędne do osiągnięcia podwójnego celu, jakim jest zrównoważony rozwój i zachowanie konkurencyjności, ale niesie ze sobą również ryzyko i korzyści. To właśnie poprzez zarządzanie tymi zagrożeniami sprawimy, że przejście to zakończy się sukcesem. W rezultacie eksperci wspólnie zgodzili się, że społeczność rolnicza musi kontrolować dane wytwarzane w gospodarstwie i podczas jego działalności oraz mieć do nich dostęp, bez zwiększania obciążeń administracyjnych w terenie.
W drugim panelu stwierdziliśmy, że konsumenci i opinia publiczna nie są wystarczająco świadomi naszych wysiłków, a my często nie dysponujemy wystarczającymi lub właściwymi narzędziami, aby właściwie informować o naszych wynikach w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz o wieloletnim zaangażowaniu naszego sektora rolnego. Musimy być w stanie lepiej informować o wysokim poziomie standardów w zakresie bezpieczeństwa żywności, środowiska oraz zdrowia roślin i zwierząt, który już osiągnęliśmy. Potrzebna jest większa przejrzystość, a także lepsze zrozumienie, w jaki sposób nowe narzędzia komunikacji mogą nam pomóc w zbliżeniu się do konsumentów.
Nasi paneliści mówili o lepszej komunikacji poprzez edukację naszych konsumentów, poprzez sieci społecznościowe, pisanie blogów, marketing zrównoważony lub branding, co już jest sprawdzone, możemy docenić te produkty, które już przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju i zapewnić wzrost zysków rynkowych.
Musimy być równie chętni i zdolni do skorzystania z możliwości, jakie ta transformacja może przynieść dla zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego naszych rodzin rolniczych, spółdzielni i społeczności wiejskich. Odpowiedni zwrot z rynku, lepsze uznanie ich pracy i poprawa warunków dla naszych producentów w terenie to niektóre z kluczowych zadań w tym procesie transformacji.
Musimy być w stanie dostosować się dziś jeszcze szybciej i stawić czoła wyzwaniom, z którymi nie mieliśmy do czynienia w ostatnich dziesięcioleciach. Mamy obowiązek wobec przyszłych pokoleń, aby móc kontynuować i odnieść sukces w tym sektorze. Bez naszej ciągłej adaptacji ryzykujemy przyszłość naszych sektorów, a podobnie jak kluczowe zasady zrównoważonego rozwoju, kolejne pokolenia rolników są kluczowymi elementami zrównoważonego rozwoju rolnictwa.
Każdego dnia przyczyniamy się do realizacji celów Zielonego Ładu. Aby nadal to robić, potrzebujemy zaangażowania ze strony instytucji UE, państw członkowskich, które zapewnią nam odpowiednie narzędzia, czas na przejście oraz zachęty do ich realizacji bez poświęcania naszych obecnych poziomów produkcji. Udane przekształcenie sektora rolnictwa i spółdzielni rolniczych w UE można osiągnąć jedynie poprzez inwestycje, innowacje, współpracę i komunikację.
Chciałbym podziękować wszystkim uczestnikom i mam nadzieję, że zabiorą Państwo te przesłania ze sobą i podzielą się nimi ze swoimi kolegami i członkami w kraju.
Życzę Państwu miłej sesji popołudniowej i z niecierpliwością czekamy na dalszą wspólną pracę nad tym zagadnieniem.”
Udział w Kongresie Europejskich Rolników sfinansowany jest z Funduszu Promocji Mleka.
źródło i foto: Polska Izba Mleka