Komunikat KE – stanowisko resortu

1. Konieczność uniezależnienia się od dostaw gazu z Rosji w okresie najbliższej dekady.
2. Łagodzenie cen detalicznych oraz wspieranie firm oraz rolników narażonych na zmienność cen energii.
3. Usuwanie zależności od rosyjskich paliw kopalnych poprzez

• zróżnicowanie dostawców gazu nie związanych z Rosją i zwiększenie poziomów dostaw biometanu i wodoru,
• szybsze zredukowanie zależności w zakresie paliw kopalnych na poziomie domów domowych, budynków oraz przemysłu oraz na poziomie systemu elektroenergetycznego poprzez zwiększenie efektywności energetycznej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii i rozwiązanie problemu wąskich gardeł w infrastrukturze.
• zwiększenie produkcji biometanu poprzez podwojenie celu „gotowi na 55” w zakresie biometanu może osiągnąć produkcję około 35 mld m3 rocznie,
• przyspieszenie produkcji wodoru może spowodować do 2030 r. zastąpienie 25-50 mld m³ importowanego gazu z Rosji.

4. Intensywniejsze zmniejszanie zależności UE od paliw kopalnych poprzez:

• wprowadzenie solarów, wykorzystanie wiatru oraz pomp ciepła,
• pakiet „Gotowi na 55” przewidujący podwojenie mocy fotowoltaicznych i wiatrowych UE do 2025 r. i potrojenie do 2030 r., co pozwoli zaoszczędzić 170 mld m³ rocznego zużycia gazu do 2030 r.
• unijny plan REPower, który mógłby przyspieszyć wdrażanie innowacyjnych rozwiązań opartych na wodorze i konkurencyjnej kosztowo odnawialnej energii elektrycznej w sektorach przemysłowych.

5. Warunkiem przyspieszenia realizacji projektów energii odnawialnej jest uproszczenie i skrócenie pozwoleń. W maju KE opublikuje rekomendacje w zakresie przyspieszenia projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii.

Konkluzje Komisji

• Wymagane jest drastyczne przyspieszenie przejścia na czystą energię, a tym samym zwiększenia niezależności energetycznej Europy.
• Uzasadnione są natychmiastowe działania w celu złagodzenia wpływu wysokich cen na gospodarstwa domowe, rolników, przedsiębiorstwa i przemysł.
• Przełamanie uzależnienia od rosyjskich paliw kopalnych przyspieszy zmianę miksu energetycznego w państwach członkowskich,
• Europejska polityka dotycząca magazynowania gazu poprawi gotowość na kolejny sezon zimowy i później.
• Komisja jest gotowa do lata we współpracy z państwami członkowskimi opracować plan REPowerEU, aby wspierać dywersyfikację dostaw energii, przyspieszyć przejście na energię odnawialną i poprawić efektywność energetyczną.
• Potrzeba większego bezpieczeństwa dostaw nadaje nowy impet celom Europejskiego Zielonego Ładu.

Stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi do komunikatu KE

1. MRiRW popiera konieczność uniezależnienia się od surowców energetycznych z Rosji. W tym celu istotne jest wykorzystywanie zasobów własnych, szczególnie w zakresie odnawialnych źródeł energii. Dlatego też widzimy potrzebę wprowadzenia dowolności dla państw członkowskich w sposobie osiągnięcia celu OZE dla budowania lokalnego bezpieczeństwa energetycznego. Wymóg dla państwa członkowskiego powinien dotyczyć głównego celu OZE, natomiast sposób jego realizacji powinien pozostać w gestii państwa, z uwagi na jego uwarunkowania i potrzeby. W tym kontekście szczególnie istotne jest zniesienie ograniczenia dotyczącego wykorzystania surowców spożywczych na cele energetyczne na poziomie UE. Takie limity powinny ustanowić państwa członkowskie w zależności od posiadanych zasobów surowców spożywczych oraz przy uwzględnieniu bezpieczeństwa żywnościowego. Ponadto wykorzystanie surowców spożywczych na cele paliwowe zwiększa produkcję wysokobiałkowych pasz dla zwierząt, ograniczając konieczność ich importu. Widzimy również potrzebę dokonania rewizji unijnej polityki w odniesieniu do odnawialnych źródeł energii w celu uproszczenia zasad dla lokalnego wykorzystania biomasy w zapewnieniu bezpieczeństwa produkcji paliw stałych, ciekłych oraz gazowych. Rosyjska inwazja na Ukrainę pokazała jak ważne jest zapewnienie ciągłości dostaw paliw i energii, które przekłada się na bezpieczeństwo dostaw żywności. Dlatego należy dokonać przeglądu wszystkich wymogów wynikających z unijnej polityki klimatyczno-energetycznej, aby nie ograniczały możliwości budowania niezależności energetycznej państw członkowskich w oparciu o ich zasoby biomasy.
2. Podkreślamy konieczność szczególnego wsparcia i wprowadzenia ułatwień w rolnictwie jako sektorze o znaczącym potencjale do wytwarzania energii z OZE nie tylko na potrzeby własne, ale również dla społeczności lokalnych i regionalnych.

W celu efektywnego wykorzystania zasobów rolniczych niezbędna jest zniesienie kryteriów zrównoważonego rozwoju w stosunku do biomasy wytworzonej na terytorium UE. Należy uznać, że biomasa wytworzona w UE spełnia wymogi środowiskowe wynikające z WPR. Nie ma zatem potrzeby stosowania dodatkowych wymogów wydłużających procedury oraz zwiększających koszty pozyskania biomasy na cele energetyczne. Wymogi dotyczące krajów trzecich powinny pozostać bez zmian.

3. Popieramy położenie nacisku na jak najniższe ceny energii dla konsumentów, jako głównego czynnika, którym należy się kierować przy transformacji i budowaniu niezależności energetycznej Wspólnoty. Istotne jest zatem promowanie OZE najtańszych z punktu widzenia odbiorcy końcowego, a nie wytwórcy. Takie podejście uwzględnia realny koszt ponoszony przez odbiorców, tj. nie tylko koszt wytworzenia energii, ale również jej bilansowanie w przypadku źródeł niestabilnych oraz koszty dystrybucji energii. Konieczne jest także zmniejszenie obciążeń fiskalnych dla indywidualnych i zbiorowych wytwórców energii z OZE na własny użytek. Takie rozwiązanie będzie stanowiło dodatkowy bodziec do budowania lokalnej samowystarczalności energetycznej, co wpłynie na niższe koszty bilansowania OZE oraz zmniejszy obciążenie sieci dystrybucyjnej.
4. Popieramy konieczność rozwoju rynku biometanu w oparciu o biomasę odpadową z rolnictwa. Dlatego też niezbędny jest rozwój sieci gazowych w celu umożliwienia przyłączenia lokalnych źródeł biometanu (biogazu). W celu rozwoju sektora biometanu potrzebne są nie tylko inwestycje w źródła wytwórcze, ale również umożliwiające wtłoczenie go do sieci. Potencjał biomasy odpadowej z rolnictwa jest na tyle wysoki, że wytworzony z niej biometan może zostać wykorzystany nie tylko na potrzeby danego wytwórcy, ale również zasilać sieci gazowe. Wytwarzany w UE biometan może wnieść istotny wkład w uniezależnienie się od gazu z Rosji, a także zmniejszyć konieczność importu tego paliwa z innych źródeł. Jednocześnie wskazujemy, że WPR nie musi być głównym źródłem wsparcia sektora biometanu. Wybór źródeł wsparcia powinien zależeć od państwa członkowskiego.
5. Produkcja nawozów mineralnych jest wysoce energochłonna, w szczególności nawozów azotowych, ponieważ oparta jest na amoniaku, z którego wytwarza się obecnie około 97% nawozów azotowych. Natomiast 80-90% całkowitych kosztów produkcji amoniaku, z którego wytwarza się nawozy azotowe, stanowi gaz ziemny. Z tego też powodu kryzys na rynku gazu i jego rekordowo wysokie ceny oddziałują bezpośrednio na przemysł nawozowy, co znajduje odzwierciedlenie w drastycznie wysokich cenach nawozów. W komunikacie zaprezentowano elastyczne podejście odnośnie wprowadzania rozwiązań w zakresie pomocy państwa i polityki podatkowej w sektorach dotkniętych wysokimi cenami energii. W dokumencie zamieszczono informację, zgodnie z którą „unijne zasady pomocy państwa dają państwom członkowskim możliwość udzielenia krótkoterminowej pomocy przedsiębiorstwom i rolnikom, dotkniętym wysokimi cenami energii i pomagają zmniejszyć ich narażenie na zmienność cen energii w perspektywie średnio- i długoterminowej”.