Kiedy emerytury nie trzeba zwracać?

Wcale nie tak rzadko zdarza się, że po śmierci członka naszej rodziny na konto wpływa jeszcze emerytura lub listonosz przynosi ją do domu. Nie zawsze wiadomo, co z pieniędzmi zrobić, czy można je zatrzymać czy też trzeba oddać do ZUS. Wyjaśniamy wątpliwości.

Jeżeli na konto zmarłego wpłynie emerytura lub renta, która zmarłemu przysługiwała, czyli za ten miesiąc, w którym bliska nam osoba zmarła to – bez względu na to, czy śmierć nastąpiła pierwszego dnia miesiąca, czy w jego połowie wypłaconych pieniędzy nie trzeba będzie zwracać w przyszłości.

- Jeżeli jednak listonosz przyniesie emeryturę, która należała się za miesiąc już po śmierci naszego bliskiego wtedy te pieniądze już się rodzinie nie należą – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. – Taka sytuacja jest wtedy, gdy nasz bliski umiera np. w ostatnim dniu czerwca a na konto wpływa emerytura lub renta za lipiec, czyli już należna za następny miesiąc – wyjaśnia.

Według rzeczniczki, pieniądze, które wpływają do banku już po śmierci osoby bliskiej należy po prostu zostawić na koncie.

- My sami poprosimy bank o ich zwrot. Jeśli jednak rodzina już pieniądze wypłaciła wtedy najlepiej zasilić konto kwotą, której brakuje. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której ZUS zwróci się do bliskich zmarłego z żądaniem zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy – dodaje.

Kowalska-Matis przypomina, że jeżeli emeryturę do domu przynosi listonosz to po prostu nie zależy jej odbierać - wtedy zostanie ona zwrócona do ZUS.

- Jeśli ktoś nie jest pewny, co ma zrobić lub pieniądze wprawdzie należą się rodzinie a zostały do ZUS zwrócone wtedy można złożyć wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia. Rodzina ma na to aż 12 miesięcy – wyjaśnia.

Gdy do ZUS wpływa wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po osobie uprawnionej do świadczeń emerytalno-rentowych, Zakład wydaje formalną decyzję i przekazuje pieniądze osobom uprawnionym. Druk ENS można złożyć także online poprzez indywidualne konto na platformie internetowej PUE ZUS. Należy to zrobić przed upływem 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwało świadczenie.

- Najprostszą jest sytuacja, gdy listonosz przynosi pieniądze wtedy, gdy nasz bliski żyje. Te bez żadnych wątpliwości można zatrzymać gdyż jest to wypłata należna za dany miesiąc. Natomiast po śmierci emeryta czy rencisty, listonosz nie powinien już wypłacać świadczenia domownikom, tylko zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – mówi Iwona Kowalska-Matis.

W sytuacji, gdy wypłaci takie świadczenie po zmarłym lub zostanie ono wypłacone z konta osoby zmarłej, Zakład będzie dochodził zwrotu przekazanej kwoty brutto.

- Pieniądze wypłacone po śmierci emeryta lub rencisty zawsze trzeba zwrócić, jako nienależnie pobrane świadczenie – podkreśla Kowalska-Matis.

Prawo do emerytury czy renty ustaje wraz ze śmiercią osoby uprawnionej. Jeśli zgon nastąpił przed terminem płatności świadczenia i istnieje możliwość wstrzymania tej wypłaty, ZUS przestaje przekazywać pieniądze od miesiąca, w którym nastąpił zgon. W przeciwnym przypadku wstrzymanie wypłaty następuje w kolejnym miesiącu, po śmierci emeryta bądź rencisty.

- Pieniądze gdy się należą nie przepadną. Zawsze w sytuacji, gdy Zakład wstrzyma wypłatę jeszcze w tym samym miesiącu, w którym nastąpił zgon, uprawniony członek rodziny może złożyć do nas wniosek o wypłatę tzw. świadczenia niezrealizowanego – jeszcze raz przypomina rzeczniczka.

Co to jest niezrealizowane świadczenie z ZUS?

Niezrealizowane świadczenie to takie, do którego zmarła osoba była uprawniona przed śmiercią, ale go nie pobrała lub nie zostało ono jej wypłacone. Jeżeli np. ktoś zmarł 1 listopada i ZUS nie wypłacił świadczenia, bo otrzymał informację o zgonie, to niezrealizowaną emeryturę można wypłacić członkom rodziny tej osoby, ale wyłącznie na ich wniosek. Niezrealizowane świadczenie to również takie, gdy osoba złożyła wniosek o emeryturę lub rentę i zmarła zanim wydaliśmy decyzję przyznającą świadczenie. Podobnie jest, gdy złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty, a przed załatwieniem tego wniosku przez ZUS zmarła. Należność przysługująca zmarłemu może być wypłacona uprawnionemu członkowi rodziny w ramach niezrealizowanego świadczenia.

Komu przysługuje wypłata niezrealizowanego świadczenia?

• w pierwszej kolejności – mąż, żona lub dzieci zmarłego, jeśli prowadziły z nim wspólne gospodarstwo domowe,
• w drugiej kolejności: – małżonkowie i dzieci, z którymi zmarły nie prowadził gospodarstwa domowego (w razie braku małżonka, dzieci, z którymi zmarła osoba prowadziła wspólne gospodarstwo domowe).
• w trzeciej kolejności – inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej lub ci, na których utrzymaniu pozostawała osoba zmarła, w razie braku wymienionych wyżej małżonka i dzieci.

Jakie trzeba złożyć dokumenty?

Dokumenty, na podstawie, których ZUS ustali uprawnienia do niezrealizowanych świadczeń, to w szczególności:

• odpis aktu zgonu,
• odpis aktu małżeństwa – w przypadku małżonka,
• odpis aktu urodzenia – w przypadku dzieci,
• środki dowodowe potwierdzające fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt przyczyniania się do utrzymywania osoby zmarłej.

Iwona Kowalska-Matis Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS Województwa Dolnośląskiego