Uprawa kukurydzy przez wielu rolników kojarzy się z łatwością uprawy i niską nakładowością czasu na wykonywanie zabiegów ochrony roślin. Duża liczba osób twierdzi, że kukurydze należy tylko zasiać, opryskać od chwastów i można już czekać do zbiorów. Niestety jest to bardzo błędne myślenie, a prawidłowa uprawa kukurydzy jest dużo bardziej złożona. Mowa tutaj szczególnie o założeniu plantacji. Jak więc należy przygotować się do siewów, aby na samym początku nie pozbawić się szansy na wysoki plon?
Wymagania glebowe kukurydzy
Kukurydza stała się rośliną uprawianą na wszystkich typach stanowisk od słabych do bardzo dobrych. Najlepiej jednak radzi sobie na glebach średnich, lekkich i torfowych, gdzie panują uregulowane stosunki powietrzno-wodne oraz uregulowany odczyn pH . Gleby średnie i lekkie o podłożach gliniastych pozwalają prawidłowo rozwijać się systemowi korzeniowemu, a w okresach okresowych niedoborów wody lepiej pozwalają magazynować wodę, co pozwala roślinom przetrwać okres posuch nie tracąc zbytnio na potencjale plonowania. Natomiast kukurydza nie lubi znajdować się na stanowiskach ciężkich i zlewnych, ponieważ zazwyczaj zaburzone są tam stosunki powietrzno-wodne co nie pozwala na prawidłowy rozwój systemu korzeniowego i pobieranie składników pokarmowych.
Przygotowanie stanowiska pod siew kukurydzy
Płodozmian
Planowanie zasiewów na poszczególnych polach, czyli płodozmian powinien być zaplanowany na kilka lat do przodu. Pozwala to już wcześniej przygotować dane działki pod zaplanowaną uprawę. Jeżeli mówimy o zmianowaniu, to kukurydza najczęściej trafia na pola po zbożach. Jest traktowana jako przerywnik typowego zbożowego płodozmianu, choć sama należy do grupy zbóż i posiada choroby typowe dla płodozmianów zbożowych takie jak fuzariozy czy zgorzele siewek. Najlepszym płodozmianem są jednak rośliny strączkowe oraz mieszanki zbożowo-strączkowe. W przypadku kukurydzy, która jest wysiewana wiosną - można uprawiać te rośliny np. w poplonach ścierniskowych lub ozimych. Przerywają one między innymi typowy płodozmian zbożowy oraz pozwalają na akumulacje azotu.
Kukurydza lubi również stanowiska, pod które było wykonywane nawożenie organiczne. Jest rośliną długo utrzymującą się na polu, gdzie pełnia wegetacji i największy przyrost masy przypada na okres czerwiec-lipiec, w których temperatura umożliwia mineralizację i uwolnienie substancji z nawozów organicznych .
W przypadku monokultury kukurydzianej, która również jest bardzo popularna - warto zwrócić szczególną uwagę na dokładne rozdrobnienie resztek pożniwnych oraz ich przykrycie, aby zminimalizować możliwość zimowania omacnicy prosowianki, czyli szkodnika, który powoduje duże straty w uprawie kukurydzy.
Niekorzystnym przedplonem pod uprawę kukurydzy są buraki cukrowe i inne okopowe, w wyniku których podczas zbioru gleba jest dość mocno ubita oraz inne rośliny zbierane w mokrych warunkach, gdzie dochodzi do zakłócenia warunków wodno-powietrznych.
Uprawa gleby
Głęboka uprawa gleby pod kukurydzę powinna być wykonana jeszcze jesienią, aby nie doszło do zbytniego przesuszenia gleby wiosną. Mowa tutaj o podstawowym zabiegu jakim jest orka, która odwraca warstwę orną. Orka wykonana wiosną bardzo przesusza glebę co doprowadza do strat wody, na które rolnicy nie powinni sobie pozwolić.
Wiosną warto wykonywać jak najmniej zabiegów uprawowych. Jedna szkoła mówi że należy wczesną wiosną wykonać zabieg włókowania, który przerwie wierzchnią warstwę gleby, przez którą gleba paruje, a druga mówi, że wiosną warto poczekać do czasu przed siewem kukurydzy i wykonać zabieg płytkiej uprawy, który wymiesza rozsiane nawozy i wyrówna pole przed siewem. Każda z tych opcji jest zapewne odpowiednia, warto tylko dobrze dopasować ją do gleb, którymi rolnicy dysponują.
Nawożenie gleby pod uprawę kukurydzy
Kukurydza jest rośliną, która osiąga dość dużą biomasę oraz wysokie plony ziarna. Do pełnego rozwoju potrzebuję odpowiedniego zbilansowania składników pokarmowych. Na wytworzenie jednej tony ziarna wraz z odpowiednia ilością słomy kukurydza potrzebuje 20-30 kg N, 8-10 kg P2O5 , 22-30 kg K2O, oraz w granicach 4 kg MgO, S oraz CaO. W przypadku nawożenia warto wspomagać się wynikami z prób glebowych oraz przygotowanym wcześniej bilansem nawozowym, gdzie składniki bilansuję się także w oparciu o rośliny przedplonowe oraz inne źródła składników.
Nawozy wieloskładnikowe takie jak potas czy fosfor warto wysiewać już na kilka miesięcy przed siewem kukurydzy. Jest to uwarunkowane glebami, którymi gospodarujemy oraz opadami deszczu, które pozwolą rozpuścić nawozy i udostępnić je roślinom. W przypadku wysiewu nawozów w okresie przed siewem i wystąpieniu suszy składniki w nich zawarte zaczynają działać dopiero po wystąpieniu opadów, czyli w niektórych przypadkach za późno, aby osiągnąć zadawalające plony.
Nawożenie azotem jest w wielu uprawach jednym z najważniejszych ponieważ, odpowiada za budowanie potencjału plonowania. W uprawie kukurydzy popularne jest stosowanie nawozów długo działających jak mocznik, rsm oraz działających trochę krócej jak saletrzak, stosowany głównie w przypadku siewu odmian wcześniejszych.
W przypadku kukurydzy rolnicy stosują również nawożenie współrzędne, które jest zlokalizowane w pobliżu systemu korzeniowego. Do tzw. wysiewu nawozu w podsiewacz stosowany jest zazwyczaj fosforan amonu NP 18-46, który ma pozytywny wpływ na początkowy rozwój systemu korzeniowego. Stosowane są również nawozy NPK. Dawki nawozów powinny być prawidłowo dobrane i nie warto ich dość mocno zawyżać ze względu na spowodowanie zbyt dużego zasolenia gleby w pobliżu systemu korzeniowego co spowoduję, że rośliny nie będą mogły się prawidłowo rozwijać.
Jaką odmianę kukurydzy wybrać?
Decyzja o wyborze odmiany (także z oferty superplony.pl/nasiona-kukurydzy/) jest jedną z ważniejszych w przypadku tej uprawy. Prawidłowo dobrana odmiana do stanowiska glebowego, przeznaczenia, wczesności zbioru czy warunków stresowych pozwala plonować dużo lepiej od odmian wybranych bez analizy.
Odmiany przeznaczone do uprawy na kiszonkę powinna charakteryzować się wytworzeniem dużej ilości biomasy ,oraz bardzo dobrą strawnością. Natomiast odmiany ziarnowe powinny, nie wyrastać wysokie, aby energia była przekierowywana w tworzenie kolby o wysokiej masie.
Warto również zwracać uwagę na odporność kukurydzy na choroby grzybowe, warunki stresowe – szczególnie radzenie sobie w okresach suszy, podatność na wyleganie.
Kukurydza o typie kolby flint czy dent?
W uprawie kukurydzy dominują dwa typy kolb czyli flint i dent. Ziarno typu flint jest budowy prawie okrągłej i posiada skrobię typu szklistego. Jest przeznaczane głównie do produkcji kasz i mąk. Ziarno typu flint jest również polecane do przeznaczania na paszę treściwą w żywieniu bydła ponieważ, nie ulega całkowitemu trawieniu w żwaczu tylko dopiero w jelicie cienkim co zwiększa wydajność mleczną krów. Ziarno typu dent jest wydłużone i posiada charakterystyczne wgłębienie na szczycie ziarna. Występuje w nim bielmo mączyste, które jest używane w przemyśle do produkcji skrobi i alkoholu.
Typ ziarna flint oraz dent jest również ważny w przypadku wykonywania siewu. Ziarno typu flint nie potrzebuje tak bardzo nagrzanej gleby jak w przypadku ziarna dent. Odmiany o typie flint można już wysiewać w glebę, która posiada 5-6 °C czyli na glebach, które wolniej się nagrzewają. Są to również odmiany o wczesnych fao zazwyczaj do max 240. Kukurydza typu dent potrzebuje do prawidłowych wschodów temperatury gleby na poziomie 8-12 °C. Są to odmiany o późniejszym fao, często z większym potencjałem plonowania. Również lepiej radzą sobie na glebach słabszych, dzięki swojej budowie morfologicznej oraz lepiej rozbudowany system korzeniowy.
Parametry wysiewu kukurydzy
Norma wysiewu
Kukurydza z przeznaczeniem na ziarno najczęściej wysiewa się w przedziale 75 tys. nasion – 85 tys. nasion. Norma wysiewu jest ściśle zależna od klasy gleby, która ma znaczenie na pojemność wodną gleby oraz jej zasobności, które tworzą potencjał plonotwórczy. Na ziemiach klas 5-6 rolnicy praktykują nawet siewy poniżej 70 tys. nasion, a na ziemiach klas 1-2 norma ta wzrasta do około 90 tys. nasion.
Mniejsza obsada roślin potrzebuję mniej wody oraz składników pokarmowych, aby wydać plon. Jest to szczególnie ważne w przypadku sezonów, w których występują susze, które w dużym stopniu ograniczają potencjał plonotwórczy kukurydzy.
Głębokość wysiewu
Nasiona kukurydzy można wysiewać na głębokość 2-8 cm, lecz w praktyce są one wysiewane na głębokość 3-5 cm. Ustalenie dokładnej głębokości jest zależne od terminu wysiewu, stanowiska glebowego. W terminach wczesnych oraz na stanowiskach mocniejszych nasiona można wysiewać głębiej czyli na głębokość 5-6 cm, natomiast czym późniejszy termin siewu to głębokość powinna być płytsza ze względu na tempo skiełkowania nasion – nasiona zlokalizowane płycej trafiają do bardziej ogrzanej warstwy gleby oraz posiadają mniejszą odległość, aby się przez nią przebić. Nasiona, które trafiają głębiej znajdują się w glebie mniej ogrzanej, lecz w przypadku problemów z wilgotnością gleby w trakcie wschodów mają większą szansę, aby dotrzeć do wody i skiełkować.
Partner artykułu:
oprac, e-mk ppr.pl