W dniu 11 stycznia grudnia 2022 roku w Parlamencie Europejskim w Brukseli odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI). Najważniejszymi tematami poruszonymi podczas obrad były:
Ustanowienie mechanizmu korekty emisji dwutlenku węgla na granicy (CBAM)
W Europejskim Zielonym Ładzie Komisja ogłosiła, że zamierza przedstawić wniosek dotyczący CBAM. W komunikacie tym wskazała, że „[w] sytuacji, gdy UE postawi sobie ambitniejsze cele klimatyczne, ale reszta świata nie pójdzie jej śladem, Komisja zaproponuje mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 w wybranych sektorach, aby zmniejszyć ryzyko ucieczki emisji. Dzięki temu mechanizmowi ceny importowanych wyrobów odzwierciedlać będą w większym stopniu wielkość emisji związanych z ich wyprodukowaniem. Środek ten zostanie zaprojektowany w taki sposób, aby był zgodny z zasadami Światowej Organizacji Handlu i innymi zobowiązaniami międzynarodowymi UE”.
Mechanizm ten jest alternatywą dla środków ograniczających ryzyko ucieczki emisji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji 13 („EU ETS”) i ma zapobiec sytuacji, w której unijne starania na rzecz redukcji emisji będą niweczone przez rosnące emisje poza Unią w wyniku przeniesienia produkcji lub zwiększonego przywozu produktów, których produkcja wiąże się z większymi emisjami. Bez takiego mechanizmu ucieczka emisji mogłaby skutkować ogólnym zwiększeniem emisji w skali globalnej.
Zgodnie z zasadami nowego mechanizmu CBAM unijni importerzy będą kupować certyfikaty węglowe odpowiadające cenie, jaką zapłaciliby, gdyby towary zostały wyprodukowane zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi cen dwutlenku węgla. I odwrotnie, gdy producent spoza UE może wykazać, że zapłacił już cenę za węgiel wykorzystany do produkcji importowanych towarów w kraju trzecim, odpowiedni koszt może zostać w pełni odliczony dla importera z UE. Oczekuje się zatem, że CBAM zmniejszy ryzyko ucieczki emisji poprzez zachęcanie producentów z krajów spoza UE do „zazieleniania” procesów produkcyjnych.
Właściwą komisją Parlamentu Europejskiego w tym zakresie jest komisja ENVI, która sporządziła sprawozdanie na ten temat. AGRI przygotowała natomiast opinię dla ENVI, gdzie wskazała, iż mechanizm ten budzi pewne obawy: np. co do jego przewidywanego wpływu na ceny rynkowe produktów objętych rozporządzeniem oraz na konkurencyjność produkcji unijnej, kosztów wdrożenia, w szczególności dla MŚP, sektora rolnego i administracji państw członkowskich oraz wreszcie co do relacji między nowym mechanizmem a istniejącym systemem EU ETS.
W głosowaniu końcowym opinia została przyjęta przez komisję AGRI.
Przyszła współpraca handlowa i inwestycyjna UE-Indie
Projekt opinii podkreśla, że indyjskie przedsiębiorstwa zajmujące się produktami rolnymi korzystają z nieuczciwej przewagi konkurencyjnej nad rolnikami z UE ze względu na mniej rygorystyczne ograniczenia nakładane przez Indie m.in. odnośnie stosowania hormonów i środków przeciwdrobnoustrojowych w rolnictwie. Projekt wzywa także Komisję do wynegocjowania odrębnej umowy w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych przed przystąpieniem do negocjacji umowy UE-Indie.
Ponadto opinia apeluje do Komisji, aby nie negocjowała zmniejszenia obowiązującej ochrony taryfowej i pozataryfowej produktów rolnych, które mogą być produkowane w UE, oraz wyprodukowanych z nich środków spożywczych. Wzywa także do zagwarantowania ochrony rynku UE poprzez zapobieganie importowi organizmów zmodyfikowanych genetycznie, produktów o wyższym poziomie pozostałości pestycydów, produktów, w przypadku których stosowano zakazane w UE preparaty hormonalne oraz wprowadzenie szczepów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe.
Poseł Krzysztof Jurgiel zgłosił następujące uwagi:
„W sprawach dotyczących umowy handlowej UE-Indie po pierwsze ważne są sprawy nieuczciwej konkurencji, oznaczeń geograficznych, zakazu organizmów zmodyfikowanych genetycznie.
Po drugie, nikt nie zwrócił jednak uwagi na to, czy Komisja Europejska dokonuje oceny tych umów, które będą teraz negocjowane w kontekście Europejskiego Zielonego Ładu i strategii „od pola do stołu”. W UE część rolników protestuje przeciwko tym rozwiązaniom, dlatego wnioskuję, by w opracowaniach czy opiniach uwzględnione były też ekspertyzy dotyczące realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu w tych państwach, z którymi negocjujemy oraz ich wpływ na gospodarkę europejską”.
Wymiana poglądów z komisarzem Januszem Wojciechowskim, odpowiedzialnym za rolnictwo, w sprawach ogólnych
Komisarz Wojciechowski dokonał podsumowania prac, które udało się wykonać w 2021 roku:
Zakończenie reformy wspólnej polityki rolnej
Ogłoszenie komunikatu ws. długoterminowej wizji dla obszarów rolnych
Bardzo ważny komunikat, ponieważ według komisarza „obszary rolne powinny być w centrum wszystkich polityk unijnych”. Plan ma też duże znaczenie w kontekście planów strategicznych.
Plan działania dotyczący rozwoju produkcji ekologicznej [COM(2021) 141].
Został bardzo dobrze odebrany przez zainteresowane strony i Parlament Europejski.
Rolnictwo węglowe [COM(2021) 800]
Inicjatywa bardzo dobrze przyjęta przez rolników, która jednocześnie stanowi okazję uwzględnienia dobrych praktyk rolnych dotyczących sekwestracji węgla w planach strategicznych.
Plan awaryjny na rzecz zapewnienia zaopatrzenia w żywność i bezpieczeństwa żywnościowego w czasach kryzysu [COM(2021) 689]
Nowa strategia leśna UE 2030 [COM(2021) 572]
Implementacja dyrektywy 2019/2161 z 2019 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w tych państwach, w których nie została ona jeszcze wdrożona
Finalizacja prac nad planami strategicznymi
Na ten moment do Komisji wpłynęły plany od 19 państw członkowskich oraz odbyło się już pierwsze spotkanie z prezydencją francuską w tej sprawie.
Podczas debaty z posłami komisarz Wojciechowski ogłosił elastyczność i gotowość Komisji do współpracy z państwami członkowskimi w zakresie ich planów strategicznych. Dodał jednak, że państwa będą musiały dostosować plany do nowych strategii KE. Ponadto odniósł się do tych państw, które nie sfinalizowały swoich planów strategicznych, wskazując na istniejące ryzyko braku wypłaty funduszy rolnikom w przypadku nieopracowania planów przez państwa członkowskie.
Wojciechowski poruszył ponadto problem trudnej sytuacji na rynku wieprzowiny i zadeklarował gotowość podjęcia interwencji, jeśli ta będzie konieczna. Podkreślił jednak, że wszelkie interwencje Komisji będą ostrożne ze względu na wrażliwość tego rynku, a przez to ryzyko osiągnięcia skutku odwrotnego do zamierzonego. W sektorze wieprzowiny poważnym problemem jest ASF, dewastując hodowle w wielu krajach. Dodał, iż w Polsce znika obecnie sto gospodarstw hodujących świnie dziennie, a zatem walka z chorobą powinna być zrównoważona, ponieważ w przypadku przyjęcia nieodpowiednich środków istnieje ryzyko likwidacji małych hodowli i przeniesienie jej do wielkich ferm, które wcale nie są bezpieczniejsze. Wyjaśnił, że choć całościowa liczba zachorowań na ASF jest większa w małych gospodarstwach, to procent infekcji w hodowlach do dziesięciu sztuk świń wynosi jedynie 0.2-0.3%, podczas gdy w gospodarstwach o pogłowiu świń powyżej tysiąca sztuk wynosi 3.8-4%.
Poseł Krzysztof Jurgiel zgłosił następujące uwagi:
Sytuacja na rynku wieprzowiny jest obecnie bardzo skomplikowana. Komisja Europejska przygotowuje natomiast rozporządzenie w sprawie działań informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych wdrażanych na rynku wewnętrznym i w państwach trzecich, a podczas tych prac DG SANTE naciska na DG AGRI, by wykluczyć mięso i wino z sektorów kwalifikujących się do uzyskania pomocy finansowej.
W związku z tym poseł Krzysztof Jurgiel zapytał komisarza o wyrażenie stanowiska w tej sprawie.
Biuro Posła do Parlamentu Europejskiego Krzysztofa Jurgiela