Pracownik potrzebuje systematycznego odpoczynku, by mógł efektywnie pracować; ważne jest też zadbanie o regenerację organizmu w ciągu dnia - powiedział PAP psycholog, kulturoznawca Przemysław Staroń z Uniwersytetu SWPS. Dodał, że długotrwały brak odpoczynku grozi wypaleniem zawodowym.
Ekspert podkreślił, że odpoczynek "nie jest dodatkowym luksusem, lecz częścią wykonywanej pracy". "Człowiek nie jest dla pracy, tylko praca jest dla człowieka. Jeśli pracodawca nie zgodzi się na urlop - nawet krótkotrwały - to pracownik nie będzie efektywny, jego praca będzie szła na marne" - powiedział Staroń.
Zwrócił uwagę, że jeszcze do niedawna panowało przekonanie, iż optymalny wymiar urlopu to trzy tygodnie. "To był taki najbardziej popularny model. Pierwszy tydzień to adaptacja do wolnego czasu, drugi - właściwy odpoczynek i trzeci tydzień, kiedy myśli się już o powrocie do pracy. Nie musi tak być. Bardzo dobrze mogą na nas działać urlopy krótkotrwałe, np. w postaci przedłużonego weekendu, jeśli będziemy umieli odpowiednio spożytkować ten czas" - zaznaczył Staroń.
Dodał jednocześnie, że forma i długość odpoczynku zależy od indywidualnych preferencji. "Osobiście jestem zwolennikiem tzw. citybreaków, czyli częstszych, ale krótkotrwałych urlopów. One nie zmieniają tak bardzo naszego rytmu życia, pozwalają nam się wyciszyć, zregenerować, zresetować" - powiedział ekspert.
"Można wziąć miesiąc urlopu, polecieć na Bahamy i wrócić jeszcze bardziej zmęczonym niż przed urlopem, a to nie w tym rzecz" - dodał.
Jego zdaniem trzeba przede wszystkim nauczyć się odpoczywać na co dzień. "W zwykłym tygodniu powinniśmy nauczyć się wygospodarować dla siebie czas na odpoczynek. Tutaj wchodzą już w grę indywidualne zainteresowania, pasje, ale też tryb wykonywanej pracy. Na przykład osoby pracujące fizycznie mogą mieć ochotę po powrocie z pracy usiąść przed telewizorem albo poczytać książkę, natomiast osoby wykonujące pracę siedzącą często potrzebują aktywnego odpoczynku. Oczywiście nie jest to żadną regułą" - przyznał.
Staroń podkreślił, żeby w wolnym czasie nie zajmować się czynnościami związanymi z wykonywaną na co dzień pracą, chyba że "zupełne porzucenie tych czynności miałoby skutkować silnym napięciem".
Zdaniem eksperta zasady dobrego odpoczynku dotyczą nie tylko urlopu, ale także spędzania weekendu. "Mamy czasami takie zgubne dla naszego samopoczucia i zdrowia nawyki, że jak zaczyna się weekend, to musimy wypić alkohol i to często w dużych ilościach" - powiedział. "Problem polega na tym, że taki sposób spędzania czasu nie pozwala nam odpocząć. Alkohol w naszym organizmie jest czymś, co bardzo męczy. A wypity w dużej ilości powoduje, że sen jest bardzo słaby, organizm nie regeneruje się wtedy w odpowiedni sposób" - wyjaśnił.
Ekspert podkreślił, że bardzo ważna jest walka z niekorzystnymi nawykami, które "dają nam pozorne przeświadczenie, że się relaksujemy". Jak zaznaczył, może to także dotyczyć ćwiczeń na siłowni. "Aktywność fizyczna jest bardzo ważna, ale teraz, w dobie popularności fitnessu, trzeba pamiętać, by nie robić nic wbrew sobie i w niezdrowych proporcjach. Czasami czynności, które powinny służyć odpoczywaniu, stają się kolejnym zmęczeniem, stresem, napięciem" - powiedział Staroń. "Ważne jest, by uświadomić sobie to, co nam przeszkadza odpoczywać. Może się okazać, że to wcale nie jest praca, którą wykonujemy" - dodał.
Ostrzegł, że długotrwały brak odpoczynku może grozić wypaleniem zawodowym. "Wypalenie zawodowe jest skutkiem rutyny, którą wykonujemy, i przekonania, że nasza praca jest pozbawiona głębszego sensu" - tłumaczył.
"Z drugiej strony do wypalenia zawodowego może dojść w sytuacji, kiedy poświęcamy pracy wszystkie swoje siły, a podczas niej towarzyszy nam wiele emocji. To w połączeniu z brakiem codziennej regeneracji źle wpływa na efektywność naszej pracy i na nasze zdrowie. Jeśli dochodzi do tego przebywanie non stop z tymi samymi ludźmi, to rośnie w nas frustracja. Wszystko to może prowadzić do wypalenia zawodowego" - powiedział Staroń.
Dlatego - jak podkreślił - ważne jest zadbanie o regenerację organizmu w ciągu dnia. "Nauka odpoczywania jest jednym z najważniejszych zadań, jakie czekają współczesnego człowieka. Ważne jest, żeby na bieżąco poznawać i wyrażać swoje emocje oraz reagować na swoje potrzeby" - podkreślił.
Karolina Kropiwiec (PAP)