Ptak_Waw_CTR_2024
TSW_XV_2025

Dlaczego talerz* jest szansą na wzrost konsumpcji warzyw i owoców w Polsce?

21 kwietnia 2022
Dlaczego talerz* jest szansą na wzrost konsumpcji warzyw i owoców w Polsce?

Talerz* zastąpił Piramidę Żywności i Żywienia. Od 12 lat na świecie, a od 2 lat w Polsce, mamy nowe narzędzie edukacji żywieniowej. Nie tylko nazwa jest prostsza. Talerz* podoba się bo jest praktyczniejszy. Pomaga w przygotowywaniu codziennych posiłków i jest czytelny dla ludzi w każdym wieku, od dzieci, nastolatków, po seniorów. Widać w nim, że dobrze zbilansowany posiłek powinien składać się w połowie z warzyw i owoców. Zapraszamy by poznać argumenty na rzecz i przykłady użyteczności Talerza*.

polska smakuje_pasek (1).jpg
Od 100 na całym świecie poszukiwane są wizualizacje i infografiki zachęcające do zdrowych wyborów żywieniowych. W latach 1992-2010 edukację żywieniową zdominowała Piramida. Pierwotny pomysł polegał na tym, by pokazać pokarmy, które powinniśmy spożywać najczęściej jako podstawę piramidy, a na jej szczycie te, których powinniśmy jeść mniej. Wydawało się, że zalecenia są czytelne a przekaz prosty. Jednak istota tego pomysłu miała z czasem okazać się największą jego słabością. Piramida czytana „od góry” koncentrowała naszą uwagę na tym czego powinniśmy jeść najmniej.
Podjęto kilka prób poprawienia Piramidy. W Stanach Zjednoczonych w 2005 roku grupy produktów zostały pokazane jako piętra piramidy o różnej szerokości, odpowiadającej zalecanym proporcjom w posiłkach. Im większą powierzchnię piramidy zajmuje dana grupa produktów, tym większy powinien być jej udział w naszej diecie. To był krok do przodu, ale ciągle trudno było patrząc na piramidę odpowiedzieć na pytanie „jak mam jeść?”.
 
W 2016 roku w Polsce pojawiła się Piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej. Aktywność fizyczna „wyprzedzała” warzywa i owoce, ale to tylko część zmian. W tej wersji wszystkie piętra zwężały się ku górze piramidy. Miały one pokazywać ludziom, że każda grupa produktów żywnościowych obejmuje zarówno zdrowsze, jak i mniej zdrowe wybory. Mimo próby ulepszeń to był „krok wstecz”. Kolejne wersje piramidy były krytykowane za to, że były „mądre” ale niepraktyczne.

Prosty sposób na zdrowy posiłek

Pierwszy raz ikonę talerza Amerykański Instytut Badań nad Rakiem wykorzystał w 1999 roku. Celem już wtedy było zachęcenie ludzi do jedzenia większej ilości warzyw, owoców oraz produktów pełnoziarnistych. Talerz pomógł zrozumieć, jakie rodzaje żywności należy uwzględnić w każdym jedzonym posiłku. Talerz został podzielony na cztery części przedstawiające różne grupy. Owoce i warzywa wypełniają połowę talerza, drugą połowę wypełniają źródła białka i skrobi. Takie podejście pokazuje udział warzyw i owoców w codziennych posiłkach.
 
 
 

W latach 2019-2020 Kantar przeprowadził dla nas badania, z których wynikało, że piramida wręcz deprymuje. Wielu rodziców próbowało wspomagać się nią w domowej edukacji i nie byli w stanie odpowiedzieć na kluczowe pytanie: jak ma wyglądać normalny codzienny posiłek? Talerz różni się od piramidy żywieniowej. Mniej chodzi w nim o opis całych grup produktów, bardziej o to, co powinniśmy jeść. Jest bardzo praktyczny. Dlatego uważam, że talerz żywieniowy jest szansą na poprawę nawyków żywieniowych Polaków. Warto byśmy jako sektor bardzo aktywnie wsparli jego popularyzację

 mówi Witold Boguta, Prezes Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw, inicjator realizacji Narodowych Badań Konsumpcji Owoców i Warzyw.

 
 
- Talerz wzmacnia pozycję warzyw. Przestają być dodatkiem. Polską specyfiką jest to, że rzadko jemy owoce w głównych posiłkach. Z badań wiemy, że robi to tylko 12% konsumentów. Nacje, które zaczęły promować talerz przed nami znacznie częściej włączają owoce do śniadania, obiadu czy kolacji. Robią tak Amerykanie, Kanadyjczycy, Meksykanie, Francuzi, Hiszpanie czy Włosi. Ci ostatni robią tak od dwóch tysięcy lat. Jest takie rzymskie przysłowie „Ab ovo ad mala”, czyli „od jajka do jabłka”. To jak robić coś od początku do końca, ponieważ starożytni rozpoczynali ucztę od jaj, a kończyli jabłkami. Jeśli tej różnicy nie uwzględnimy goły talerz tylko nas uśpi. Owoce należy pokazać obok talerza, w miejscu, które kojarzymy z owocowym kompotem. Warto promować filiżankę owoców jagodowych, jedno jabłko lub szklankę soku. W ten prosty sposób budować miejsce owoców w każdym posiłku – tłumaczy Maciej Dolata z INSPIRE smarter branding, agencji strategicznej, która wspiera producentów.

Jeść jako Polacy możemy znakomicie

Talerz zdrowego odżywania jest od 17 października 2020 roku narzędziem edukacji żywieniowej rekomendowanym przez Instytut Żywności i Żywienia, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB.
 
 
- Talerz to szansa, ale żarna edukacji żywieniowej mielą zbyt wolno. Nie minęło 10 lat od pojawienia się Piramidy, a już pokazano pierwszy Talerz. Od tego czasu minęło ponad 20 lat, a my stoimy praktycznie w tym samym miejscu. W tym tempie nigdy nie dogonimy problemu. Przed nami wielka mobilizacja i edukacja całego pokolenia, w oparciu o ten bardzo sugestywny talerz*, możemy zjednoczyć lekarzy i dietetyków, kucharzy i restauratorów, producentów i przetwórców, wszystkich, którzy czują, że jesteśmy w tym temacie predestynowani. Jako Polacy jeść możemy naprawdę znakomicie – podsumowuje Maciej Dolata, INSPIRE smarter branding.


Przykłady

Zobacz jak talerz* żywieniowy pomógł pokazać pełne rekomendacje żywieniowe dla osób z nadciśnieniem, diabetyków, w profilaktyce zapobieganie chorób nowotworowych, rekomendacje związane z płodnością, dla kobiet w ciąży, matek karmiących, dla dzieci (w wierszowanej formie), uczniów (na poprawę pamięci i lepszą koncentrację); dla osób zabieganych (na lepszy sen, wydajniejszą pracę mózgu, odporność na stres), związane z powstrzymaniem starzenia (antyaging). Zestawienie otwiera „talerz wiosenny”. Lista opracowywanych już rekomendacji dostępna jest tutaj

Lista przygotowywanych rekomendacji dostępna jest tutaj




#PołowaSukcesu #PołwaTalerza
#PołowaTegoCoJemy #PolskaSmakuje 



Rekomendacje żywieniowe zostały opracowane w ramach projektu „CORE TEAM - promocja konsumpcji owoców i warzyw i forum współpracy sektora”. Zadanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Projekt jest realizowany przez KZGPOiW we współpracy z agencją INSPIRE smarter branding i pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Badania konsumpcji Kantar 2021 (10).jpg
 
 

Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw


ppr.pl - Rolnictwo, Ekologia, Natura
edukacja
Rolnictwo
owoce i warzywa
Zdrowie
zdrowe potrawy

POWIĄZANE

Uprawa soi przy wsparciu technologii – ciekawy kierunek dla polskich rolników Ar...

Najnowsze dane GUS pokazały zaskakująco wręcz dobre dane na temat aktywności dew...

Świadczenie 500 plus, a od początku 2024 roku podwyższone do 800 plus, wypłacane...

Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę