Amerykański Departament Rolny (USDA) opublikował dane eksportowe U.S. Census Bureau (USCB) dotyczące towarów masowych, pośrednich i zorientowanych na konsumenta, śledząc amerykański handel żywnością i produktami rolnymi wysyłanymi bezpośrednio do Polski.
Jak czytamy w raporcie, nie mierzą one jednak znacznych poziomów amerykańskiego handlu rolnego do Polski kierowanego przez zachodnioeuropejskie porty wejścia.
Najistotniejsze w raporcie są fakty dotyczące różnic prezentowanych danych, co świadczy o tym, że żaden polski rząd po 1989 roku jak do tej pory nie stwrzył takich mechanizmów monitoringu produkcji żywności, żeby dokładnie wiedzieć ile i czego produkujemy, jakie produkty rolno-spożywcze eksportujemy i jakie są ich nominalne wolumeny oraz ile dokładnie importujemy poszczególnych artykułów spożywczych i rolnych. Różnice w danych prezentowanych przez polski GUS i amerykański USBC wynoszą w niektórych przypadkach nawet 40%!
I tak, według USCB w 2023 r. amerykańscy dostawcy wysłali do Polski żywność i produkty rolne o wartości 376 mln USD. Jednak według polskiego Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), który mierzy handel według kraju pochodzenia, a zatem odzwierciedla zarówno handel bezpośredni, jak i pośredni, Polska pozyskała w 2023 r. żywność i rolnictwo z USA o wartości ponad 740 mln USD. FAS/Warszawa
zachęca współpracowników USDA i inne podmioty do współpracy. Raport zwraca uwagę na różnice w liczeniu poszczególnych wolumenów obrotu i stwierdza, że amerykańscy eksporterzy żywności i produktów rolnych oraz interesariusze powinni spojrzeć poza dane USCB i dokonać przeglądu różnych źródeł danych, rozważając alokację zasobów i strategie rozwoju rynku w Polsce.
NINIEJSZY RAPORT ZAWIERA OCENY KWESTII TOWAROWYCH I HANDLOWYCH DOKONANE PRZEZ
PRACOWNIKÓW USDA I NIEKONIECZNIE STANOWI DEKLARACJĘ OFICJALNEJ POLITYKI RZĄDU
USA.
Informacje ogólne
Stany Zjednoczone były 14th największym dostawcą żywności i produktów rolnych do Polski w 2023
roku. Amerykańskie towary trafiają do Polski bezpośrednio ze Stanów Zjednoczonych lub są
przeładowywane przez inne kraje.
Porty wejścia Unii Europejskiej (UE), głównie w Holandii i Niemczech. Ponieważ dane Biura Spisu
Ludności Stanów Zjednoczonych (USCB) zarejestrowane w Globalnym Systemie Handlu Rolnego
USDA (GATS) odzwierciedlają jedynie bezpośredni handel USA z Polską, nie odzwierciedlają one
znacznych wielkości handlu USA kierowanego przez dystrybutorów w Rotterdamie, Bremerhaven i
innych dużych miastach portowych Europy Zachodniej. W rezultacie,
FAS/Warszawa postrzega dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), które obejmują zarówno
handel bezpośredni, jak i pośredni, jako dokładniejsze odzwierciedlenie polskiego popytu na
amerykańską żywność i produkty rolne.
Według danych GUS, w 2023 r. Polska zaimportowała od wszystkich dostawców produkty rolne i
powiązane o wartości 40,2 mld USD, czyli o dwa procent więcej niż w 2022 roku. Głównymi
importowanymi towarami były owoce morza, mączka sojowa, karma dla zwierząt domowych,
przetwory spożywcze i wieprzowina. We wszystkich tych kategoriach produktów Stany Zjednoczone
były ważnym dostawcą. W 2023 r. polscy importerzy sprowadzili amerykańskie produkty spożywcze i
rolne o rekordowej wartości 740 mln USD (tabela 1). W 2023 r. największymi kategoriami były śruta
sojowa, przetwory spożywcze, tytoń, whisky i wina, dodatki do żywności, orzechy i suszone owoce,
owoce morza oraz preparaty paszowe dla zwierząt, które stanowiły prawie 78% całkowitego polskiego
importu amerykańskich produktów spożywczych i rolnych.
W 2023 r. zarówno USCB, jak i GUS odnotowały znaczny wzrost amerykańskiego handlu produktami
rolnymi i pokrewnymi do Polski w porównaniu z 2022 r., napędzany importem amerykańskiej śruty
sojowej korzystającej z niższych dostaw z Argentyny i lepszych cen w porównaniu z głównymi
konkurentami. Według danych USCB, w 2023 r.
Amerykański eksport produktów rolnych i pokrewnych do Polski wzrósł o 41% w ciągu 2022 r., jednak
GUS odnotował 27-procentowy wzrost wartości polskiego importu ze Stanów Zjednoczonych w tym
samym okresie. Wynika to głównie z lepszego ujęcia eksportu pośredniego przez dane USCB.
Dane USCB na 2023 r. wskazują, że Unia Europejska jest 4th największym rynkiem zbytu dla
amerykańskich produktów rolnych i powiązanych, ale Polska nie znajduje się wśród 35 największych
rynków krajowych, podczas gdy Holandia zajmuje 8th , a Niemcy 13th wiodący rynek. Jednak część
przesyłek wskazanych jako przeznaczone do tych krajów jest dalej dystrybuowana do innych państw
członkowskich UE w ramach handlu pośredniego. Niedoszacowanie amerykańskiego eksportu
pośredniego do Polski rosło do 2020 roku. Od tego czasu spadało, osiągając 49% zgłoszonego
polskiego importu ze Stanów Zjednoczonych w 2023 roku. Lepsze uchwycenie pośredniego eksportu z
USA do Polski w 2023 r. jest prawdopodobnie spowodowane śrutą sojową, która nie jest
przeładowywana w portach Europy Zachodniej. Niemniej jednak około połowa handlu USA z Polską
nie jest zgłaszana przez USCB.
Handel żywnością i produktami rolnymi z USA do Polski według kategorii
Bezpośredni handel produktami rolnymi z USA do Polski składa się zasadniczo z produktów
wysyłanych jako fracht morski, w tym produktów pośrednich, takich jak śruta sojowa, ale także
produktów drzewnych, niektórych alkoholi i niektórych towarów masowych, takich jak ryż i rośliny
strączkowe. Dane handlowe dla tych kategorii są rejestrowane zarówno przez USCB, jak i GUS.
Pośredni handel dotyczy zazwyczaj produktów, które są wysyłane w mniejszych ilościach lub które
mogą wymagać bardziej elastycznych warunków handlowych, niż są w stanie zapewnić dostawcy z
USA. W innych przypadkach zachodnioeuropejscy dystrybutorzy mogą zaoferować amerykańskim
nadawcom wolumeny sprzedaży i/lub warunki płatności, które byłyby trudne do spełnienia przez
polskich importerów. Wielu amerykańskich eksporterów uważa również, że bardziej efektywne jest po
prostu wysyłanie dużych ilości towarów do dobrze ugruntowanych centrów dystrybucyjnych w Europie
Zachodniej i poleganie na tych kanałach dostaw na inne rynki UE. Ponadto, niektórzy polscy
importerzy wolą współpracować z europejskimi dystrybutorami i uważają, że pośrednikom wygodnie
jest zajmować się odprawą celną produktów z USA w UE. Ponadto, w przypadku produktów nowych
na rynku, niektórzy polscy importerzy wolą kupować mniejsze ilości, aby przetestować popyt
konsumencki i zbudować kanały dystrybucji przed zawarciem długoterminowych umów i dokonaniem
zakupów. Wreszcie, europejscy dystrybutorzy mogą zachęcać polskich importerów korzystnymi
warunkami płatności lub reklamą, zwłaszcza jeśli istnieją długotrwałe relacje handlowe. Tabela 2
poniżej przedstawia dane USCB i GUS dotyczące amerykańskiego handlu produktami rolnymi do
Polski dla różnych grup produktów.
W przypadku niektórych towarów handel pośredni jest znaczący. Dotyczy to głównie orzechów, wina,
karmy dla zwierząt domowych, wołowiny, słodkich ziemniaków i owoców morza. W załączniku
znajduje się 50 importowanych przez USA produktów spożywczych i rolnych o największej wartości w
2023 r., według kodu Zharmonizowanego Systemu Światowej Organizacji Celnej (HS).
W przypadku migdałów łuskanych (świeżych lub suszonych) dane USCB wykazały 13,4 mln USD
handlu w 2023 r., podczas gdy dane GUS wykazały 35,1 mln USD migdałów amerykańskich. Migdały
z USA były dystrybuowane do Polski za pośrednictwem Hiszpanii, Niemieckich i holenderskich pośredników.
USCB odzwierciedlił 18,5 miliona dolarów amerykańskich pistacji w łupinach w handlu do Polski w
2023 roku, podczas gdy GUS wycenił handel amerykańskimi pistacjami do Polski na 36,9 miliona
dolarów w 2023 roku. Amerykańskie pistacje docierają do Polski głównie przez niemieckich
pośredników, zwłaszcza przez niemieckie łańcuchy dostaw detalicznych. Kilka dużych niemieckich
firm sieci handlowe są obecne w całej Polsce.
Dane USCB wskazują, że w 2023 r. wartość eksportu amerykańskiego wina i produktów powiązanych
do Polski wyniosła 1,1 mln USD. Dane GUS z 2023 r. podawały wartość amerykańskiego wina na 30,1
mln USD. W 2023 r. większość amerykańskiego wina sprzedawanego do Polski docierała przez
Niemcy, Francję i Holandię, co wyjaśnia znaczną różnicę między danymi USCB i GUS.
W przypadku whisky różnica między danymi USCB i GUS jest mniejsza, biorąc pod uwagę, że whisky
jest często wysyłana drogą morską bezpośrednio do Polski.
W przypadku amerykańskiej karmy dla psów i kotów, USCB wskazał prawie 3 mln USD, podczas gdy
dane GUS wykazały 17,7 mln USD. Duża część amerykańskiej karmy dla zwierząt domowych jest
dystrybuowana w Polsce przez niemieckich pośredników, w szczególności przez niemieckie łańcuchy
dostaw detalicznych.
USCB podaje, że handel wołowiną i produktami wołowymi z USA do Polski w 2023 r. wyniósł tylko
0,2 mln USD. Dane GUS wskazują na handel wołowiną z USA o wartości 1,5 miliona dolarów i
dodatkowym handlem produktami wołowymi o wartości prawie 1,5 miliona dolarów.
$101,700. Wraz z otwarciem polskiego rynku na wysokiej klasy, a także alternatywne kawałki wysokiej
jakości wołowiny, produkty amerykańskie są zazwyczaj kupowane w mniejszych ilościach, za
pośrednictwem europejskich pośredników.
W przypadku amerykańskich słodkich ziemniaków, USCB nie wykazało handlu USA z Polską, podczas
gdy dane GUS wskazywały, że handel słodkimi ziemniakami w USA był wyceniany na 1,7 mln USD.
Słodkie ziemniaki z USA były wysyłane do Polski przez Niemcy, Włochy i Holandię.
Według danych GUS, ryby i owoce morza były jednymi z głównych produktów sprzedawanych do
Polski w 2023 roku. Dane USCB wykazały, że całkowita wartość amerykańskiego eksportu produktów
rybołówstwa i owoców morza wyniosła 9,1 mln USD, podczas gdy dane GUS wykazały 71,8 mln USD
w 2023 roku. Podczas gdy niektóre amerykańskie owoce morza, w szczególności mrożony mintaj i łosoś
sockeye, są wysyłane bezpośrednio do Polski przez port w Gdyni, większość lokalnych
importerów/przetwórców owoców morza preferuje europejskich dystrybutorów w Holandii i Niemczech.
Na przykład, USCB nie wykazał żadnych danych dotyczących handlu mintajem (kod HS 030475) z USA
do Polski, podczas gdy dane GUS wykazały, że
Handel mintajem w USA osiągnął 25,7 mln USD w 2023 roku. Filety z mintaja docierają do Polski
głównie przez Holandię i Niemcy.
Polska jest największym przetwórcą łososia na świecie i importuje prawie 95 procent przetwarzanych
przez siebie owoców morza. Import owoców morza z USA do Polski był rekordowo wysoki w 2022
roku. Jednak w 2023 r. niższe ceny produktów innych konkurentów negatywnie wpłynęły na import
ze Stanów Zjednoczonych. Niezależnie od wahań handlowych, wartość amerykańskiego eksportu
owoców morza do Polski była regularnie niedoszacowana.
Różnice w poszczególnych produktach można prześledzić za pomocą kodów HS. Ze względu na fakt,
że większość bezpośredniego i pośredniego handlu USA jest objęta kodem HS 03 (ryby i skorupiaki,
mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne), można go wykorzystać do zilustrowania, w jaki sposób GUS
i USCB ujmują amerykański eksport ryb i produktów rybołówstwa do Polski. Porównanie wskazuje, że
prawie 90 procent amerykańskiego eksportu było niedoszacowane przez dane USCB w 2023 roku.
Podobnie jak w przypadku wielu innych produktów, dostawy owoców morza są odprawiane celnie w
Europie Zachodniej, a Polska nie jest rejestrowana jako ich ostateczne miejsce przeznaczenia. W
związku z tym, analizując znaczenie polskiego rynku, należy wykorzystać dane dotyczące polskiego
importu, aby w pełni odzwierciedlić obecną sytuację rynkową.
50 największych amerykańskich produktów spożywczych i rolnych importowanych w 2023 r. według kodu HS (1 000 USD)
oprac, e-mk, ppr.pl