Ciepłownictwo ma problemy z rentownością. Pod koniec przyszłego roku mogą pojawić się przerwy w dostawach ciepła

Wskaźniki rentowności w ciepłownictwie systemowym i płynności finansowej przedsiębiorstw z tego sektora są niepokojąco niskie. – Oznacza to brak środków na konieczne inwestycje i zwiększa ryzyko upadłości oraz przerw w dostawach ciepła, które mogą pojawić się w końcówce przyszłego albo na początku 2021 roku, jeżeli nie zmieni się model regulacji w ciepłownictwie – prognozuje Jacek Szymczak, prezes IGCP. Poprawa rentowności sektora jest o tyle istotna, że w najbliższym czasie czeka go wiele wyzwań związanych z dostosowywaniem się do regulacji unijnych i wymogów środowiskowych.

– Pilnym problemem, który musi zostać rozwiązany w 2020 roku, jest zmiana modelu regulacji w ciepłownictwie. Bazując na oficjalnych danych, rentowność w sektorze ciepłownictwa systemowego za ubiegły rok jest na poziomie 1,88 proc. i spadła o kilka procent w stosunku do poprzedniego. O wiele bardziej niebezpieczny jest fakt, że wskaźnik płynności finansowej przedsiębiorstw regulowanych jest na poziomie 0,61, podczas gdy poziom bezpieczny dla funkcjonowania podmiotu gospodarczego wynosi 1,2. To oznacza, że prawie 40 proc. zobowiązań nie ma pokrycia w przychodach. Upadają nawet nie te przedsiębiorstwa, które pokazują ujemną rentowność, ale takie, które nie mają pieniędzy, mają bardzo niskie współczynniki płynności – mówi agencji Newseria Biznes Jacek Szymczak, prezes zarządu Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie.

Jak podkreśla, niska rentowność to zagrożenie dla funkcjonowania przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich, i duży problem, ponieważ firmy nie mają środków na podejmowanie inwestycji i modernizowanie jednostek wytwórczych w celu dostosowywania ich do wymogów środowiskowych.

– Musimy w racjonalny sposób odchodzić od węgla, tam, gdzie jest to uzasadnione stosować coraz więcej rozwiązań opartych na gazie, na odnawialnych źródłach energii. Nie zrobimy tego, nie mając odpowiedniego poziomu rentowności – mówi Jacek Szymczak.

Prezes IGCP ocenia również, że nie ma na razie zagrożenia przerwami w dostawach ciepła. Jeśli jednak w perspektywie 2020 roku nie zmieni się model regulacji, to przy rosnących cenach uprawnień do emisji CO2 i kosztach wewnętrznych, które wynikają m.in. z wahań cen paliw, takie zagrożenie może pojawić się w końcówce przyszłego albo na początku 2021 roku.

– Ekonomia jest nieubłagana. Skoro wskaźniki rentowności i płynności pokazują, że istnieje zagrożenie funkcjonowania dla bardzo wielu przedsiębiorstw, szczególnie w obszarze Polski powiatowej, to trzeba wziąć to poważnie pod uwagę – podkreśla Jacek Szymczak.

Poprawa rentowności sektora jest o tyle istotna, że w najbliższym czasie czeka go wiele wyzwań związanych z wdrażaniem i dostosowywaniem się do regulacji unijnych i krajowych: od Pakietu Zimowego poprzez dyrektywy o OZE i efektywności energetycznej aż po wdrożenie rynku mocy czy reformę systemu ETS-ów (handlu uprawnieniami do emisji CO2), która w 2021 roku ograniczy ilość darmowych uprawnień.

– Wiemy, że w perspektywie 2030 roku trzeba zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii o 32 proc. i poprawić efektywność energetyczną o 31 proc. Trzeba będzie zadbać o to, żeby systemy ciepłownicze w Polsce spełniały warunek tzw. efektywnego systemu ciepłowniczego, a także miały odpowiednią jakość ciepła w sieciach, bo to będzie warunkowało możliwość sprzedaży ciepła do nowych i dogłębnie modernizowanych budynków. Wiemy, co robić, natomiast wielkim wyzwaniem jest kwestia praktycznej realizacji tych wszystkich zadań – mówi Jacek Szymczak.

Ciepło systemowe gra ważną rolę w walce ze smogiem i ograniczaniem emisji CO2. W Polsce potencjał dla rozwoju sektora ciepłowniczego jest bardzo duży, bo ponad 100 miast średniej wielkości wciąż nie ma elektrociepłowni, a w wielu aglomeracjach sieć ciepłownicza wymaga gruntownej modernizacji. Branża podkreśla jednak, że nie będzie to możliwe bez specjalnej, dedykowanej ustawy, która umożliwi regulowanie stanu prawnego istniejących sieci ciepłowniczych i ich rozwijanie.

– Dzisiaj w miastach, kiedy trzeba przeprowadzić sieć przez działki należące do kilku, kilkunastu, a czasem nawet do kilkudziesięciu właścicieli, cały proces uzgodnień i pozyskania zgód na położenie sieci potrafi zająć nawet dwa lata. Bardzo dobrze się stało, że ciepłownictwo systemowe zostało uznane za efektywne narzędzie walki ze smogiem, ale trzeba zadbać, żeby przepisy prawne ułatwiały nam rozwój sieci. Skoro chcemy efektywnie walczyć ze smogiem, to jest kolejny obszar, którym należy się zająć – mówi Jacek Szymczak.

Nad strategią dla ciepłownictwa pracuje specjalny zespół powołany przez ministra energii Krzysztofa Tchórzewskiego w ubiegłym roku. Strategia ma być dokumentem wykonawczym do nowej „Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku”, która ma być gotowa do końca roku.