Bezwzględny zakaz przerywania ciąży!

23 września 2016 r. w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie dwóch obywatelskich projektów legislacyjnych dotyczących przerywania ciąży, spełniających wymogi określone w ustawie z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli (Dz.U. 1999 nr 62, poz. 688).

Pierwszy z projektów, nad którym pracowali eksperci z Fundacji Ordo Iuris, został 15 marca 2016 r. zgłoszony w Sejmie przez specjalnie w tym celu utworzony Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Stop Aborcji”. Pod projektem zebrano 110 409 prawidłowo złożonych podpisów. W dniu 14 lipca 2016 r. projekt trafił do Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego. Do reprezentowania Inicjatywy Ustawodawczej przed Sejmem RP została wskazana dr Joanna Banasiuk, wiceprezes Fundacji Ordo Iuris.

Drugi projekt został zgłoszony w Sejmie przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Ratujmy Kobiety” w dniu 13 kwietnia 2016 r. 17 sierpnia 2016 r. projekt, pod którym zebrano 108 058 prawidłowo złożonych podpisów trafił na ręce Marszałka Sejmu. Do reprezentowania Komitetu przed Sejmem RP została upoważniona Barbara Nowacka.

Oba projekty zostały skierowane do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Dzień przed głosowaniem odbyła się debata, podczas której przedstawiciele klubów i kół parlamentarnych mogli wyrazić swoją opinię wobec wniesionych propozycji legislacyjnych. Wykorzystując procedurę zadawania pytań, swoją opinię o projektach wyrażali również indywidualni posłowie.

Projekt legislacyjny przygotowany przez Fundację Ordo Iuris został zaprezentowany parlamentarzystom jako druk sejmowy nr 784. Przewiduje bezwzględny zakaz przerywania ciąży i wprowadza zmiany w Kodeksie karnym. Osoba, która choćby nieumyślnie przyczyni się do przerwania ciąży, podlega penalizacji. Matka podlega karze tylko wówczas, gdy dokona tego w sposób umyślny.

Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. „o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży” będzie odtąd nosiła tytuł „o powszechnej ochronie życia ludzkiego i wychowaniu do życia w rodzinie”. Życie ludzkie w rozumieniu ustawy zaczyna się w momencie połączenia żeńskiej i męskiej komórki rozrodczej. Od tego momentu uzyskują one przyrodzoną i niezbywalną godność człowieka i podlegają ochronie prawnej.

Ustawa w obecnym brzmieniu (Dz.U. 1993 nr 17 poz. 78) dopuszcza możliwość przerwania ciąży w jednym z trzech przypadków:

Art. 4a ust. 1.

Przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:

- ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,

- badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,

- zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.

Art. 4a będzie ze znowelizowanej ustawy usunięty.

Kodeks karny w obecnym brzmieniu (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553) nie przewiduje kary dla kobiety, która samodzielnie usuwa ciążę przed momentem porodu. Natomiast osoba, która jej w tym pomaga, podlega karze:

Art. 152

§ 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania.

§ 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 157a

§ 1. Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo dziecka poczętego.

§ 3. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się czynu określonego w § 1.

Projekt legislacyjny Fundacji Ordo Iuris wprowadza do ustawy Kodeks karny definicję dziecka poczętego: – Dzieckiem poczętym jest człowiek w prenatalnym okresie rozwoju, od chwili połączenia się żeńskiej i męskiej komórki rozrodczej.

Art. 152 Kodeksu karnego otrzymuje brzmienie:

§ 1. Kto powoduje śmierć dziecka poczętego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § l działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 3. Odpowiada w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo czynu określonego w § 1 także ten, kto udziela pomocy w jego popełnieniu lub do jego popełnienia nakłania.

§ 4. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1 i § 2, lekarz, jeżeli śmierć dziecka poczętego jest następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia matki dziecka poczętego.

§ 5. Jeżeli sprawcą czynu określonego w § 1 jest matka dziecka poczętego, sąd może zastosować wobec niej nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ 6. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się czynu określonego w § 2.

Art. 157a Kodeksu karnego otrzymuje brzmienie:

§ 1. Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1 i § 2 lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lub życiu matki dziecka poczętego albo dziecka poczętego.

§ 4. Jeżeli sprawcą czynu określonego w § 1 jest matka dziecka poczętego, sąd może zastosować wobec niej nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ S. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się czynu określonego w § 2.

Zmiany w Kodeksie karnym nie ograniczają się do wprowadzenia dolnej granicy kary pozbawienia wolności i podwyższenia górnej wysokości kar za dotychczas zdefiniowane „przestępstwa”. Lekarz, który stwierdzi, że kobieta była w ciąży, a już nie jest, będzie miał obowiązek powiadomić organy ścigania o popełnieniu przestępstwa. Prokurator będzie zobowiązany, co najmniej do zbadania, czy w w danym przypadku jest to przestępstwo podlegające karze, czy nie. W każdym przypadku kobieta, która ujawni wobec lekarza, że była w ciąży, a następnie tę ciążę utraci, zostanie przesłuchana przez prokuratora.

Ujawnienie treści projektu legislacyjnego Fundacji Ordo Iuris wzbudziło zaniepokojenie organizacji monitorujących przestrzeganie praw człowieka w Polsce, w tym organizacji broniących praw kobiet.

Poczynając od Marszu Godności, jaki przeszedł ulicami Warszawy 18 czerwca 2016 roku, w całym kraju odbyły się manifestacje, podczas których kobiety protestowały przeciwko dalszemu procedowaniu projektu, ograniczającego prawa kobiet „zagrożonych” zajściem w ciążę.

Autorzy projektu w uzasadnieniu, jakie zostało przedstawione w Sejmie, powołują się na encyklikę „Evangelium Vitae” papieża Jana Pawła II oraz fragmenty jego wystąpień: „Wśród wszystkich przestępstw przeciw życiu, jakie człowiek może popełnić, przerwanie ciąży ma cechy, które czynią z niego występek szczególnie poważny i godny potępienia.” – Jan Paweł II, Evangelium Vitae,

„Tym, kto zostaje zabity, jest istota ludzka u progu życia (…), słaba i bezbronna do tego stopnia, że jest pozbawiona nawet tej znikomej obrony, jaką stanowi dla nowo narodzonego dziecka jego błagalne kwilenie i płacz. Jest całkowicie powierzona trosce i opiece tej, która nosi ją w łonie. Ale czasem to właśnie ona, matka, podejmuje decyzję i domaga się zabójstwa tej istoty, a nawet sama je powoduje.” – Jan Paweł II, Evangelium Vitae,

„Przykazanie NIE ZABIJAJ zawiera w sobie nie tylko zakaz. Ono wzywa nas do określonych postaw i zachowań pozytywnych.” – Jan Paweł II, Radom, 4 czerwca 1991,

„Rozpowszechniana coraz bardziej, nawet wśród osób z natury szlachetnych, mentalność pobłażająca praktykom zabijania nienarodzonych, prowadzi również nieuchronnie do akceptacji innej formy bezpośredniego niszczenia życia, zarówno ludzi starych, jak i inwalidów czy też ludzi upośledzonych fizycznie lub psychicznie, czyli do eutanazji.” – Jan Paweł II, Warszawa, 4 czerwca 1991.

Ostatni znaczący protest przeciw dalszemu procedowaniu projektu legislacyjnego Fundacji Ordo Iuris, wprowadzającego bezwzględny zakaz przerywania ciąży, miał miejsce przed Sejmem, w dniu 18 września 2016 r. Uczestniczyła w nim między innymi Wanda Nowicka, wicemarszałkini Sejmu RP w latach 2011 – 2015.

Przeciwnicy zaostrzenia prawa antyaborcyjnego nie ograniczają się do akcji protestacyjnych. Powstał Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Ratujmy Kobiety”, który w dniu 13 kwietnia 2016 roku złożył w Sejmie własny projekt legislacyjny. Kwestie prawne związane z ciążą zostały potraktowane w sposób adekwatny do aspiracji współczesnych kobiet w zakresie decydowania o rodzicielstwie.

W przeciwieństwie do projektu Fundacji Ordo Iuris, będącego kolejną poprawką do obowiązującej ustawy „o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży”, obywatelski projekt ustawy „o prawach kobiet i świadomym rodzicielstwie”, został napisany całkowicie od nowa.

Ustawa w art. 8 gwarantuje kobiecie prawo do przerwania ciąży do końca 12 tygodnia jej trwania, bez konieczności uzasadniania podjętej decyzji:

Art. 8

1. Kobieta ma prawo do przerwania ciąży do końca 12-ego tygodnia jej trwania.

2. Kobieta ma prawo do przerwania ciąży po upływie 12-ego tygodnia jej trwania w przypadku, gdy:

1) ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej;

2) występuje prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu;

3) ciąża jest następstwem czynu zabronionego.

3. Przerwania ciąży dokonuje lekarz w możliwie najwcześniejszym stadium, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej, w tym również metodami farmakologicznymi.

4. W przypadku określonym w ust. 1 decyzję o kontynuowaniu albo przerwaniu ciąży podejmuje kobieta samodzielnie.

W razie złożenia przez kobietę pisemnej zgody na przerwanie ciąży, o której mowa w ust. 1, przerwanie ciąży jest dokonywane w ciągu 72 godzin.

5. W przypadkach określonych w ust. 2 ostateczną decyzję o kontynuowaniu albo przerwaniu ciąży podejmuje kobieta po otrzymaniu informacji medycznej.

6. W przypadkach określonych w ust. 2 pkt. 2 przerwanie ciąży jest dopuszczalne do 24-ego tygodnia ciąży.

W przypadku, gdy wykryta choroba uniemożliwia płodowi samodzielne życie i nie ma możliwości jej wyleczenia, przerwanie ciąży jest dopuszczalne bez ograniczeń.

7. W przypadkach określonych w ust. 2 pkt. 3) przerwanie ciąży jest dopuszczalne do 18-ego tygodnia ciąży.

8. W przypadkach określonych w ust. 2 przerwania ciąży dokonuje lekarz lub jest ono wykonywane pod nadzorem lekarskim.

9. Lekarz, który dokonuje przerwania ciąży, udziela kobiecie informacji o środkach i metodach zapobiegania ciąży.

22 września 2016 r. dwa dokumenty regulujące w odmienny sposób kwestie prawne związane z przerwaniem ciąży, były przedmiotem debaty w Sejmie. Poseł Tomasz Latos prezentując stanowisko największego klubu parlamentarnego, Prawa i Sprawiedliwości, zapowiedział, że jego ugrupowanie będzie głosowało za dopuszczeniem obu projektów legislacyjnych do dalszego procedowania w komisjach sejmowych. Stało się inaczej.

W głosowaniu wszyscy posłowie PiS opowiedzieli się za dalszym procedowaniem w komisjach sejmowych projektu legislacyjnego Fundacji Ordo Iuris, wprowadzającego bezwzględny zakaz przerywania ciąży (druk sejmowy nr 784).

Wobec obywatelskiego projektu ustawy „o prawach kobiet i świadomym rodzicielstwie” (druk nr 830), przedstawionego przez Barbarę Nowacką, posłowie PiS zagłosowali w sposób zróżnicowany:

– za jego dalszym procedowaniem opowiedziało się 43 posłów,

– 176 zagłosowało za odrzuceniem projektu w pierwszym czytaniu.

W efekcie projekt przedstawiony przez Barbarę Nowacką nie został dopuszczony do dalszych prac w komisjach sejmowych.

Autorzy obywatelskiego projektu ustawy dopuszczającej przerywanie ciąży z pewnością zdawali sobie sprawę, że Sejm w obecnym składzie propozycję ostatecznie odrzuci. Mogli jednak liczyć na dopuszczenie projektu do prac w komisjach, a wówczas stałby się on przedmiotem publicznej dyskusji.

Po odrzuceniu w pierwszym czytaniu projektu ustawy o prawach kobiet i świadomym rodzicielstwie, na rynku dostępnych w Polsce projektów legislacyjnych dotyczących aborcji, pozostał tylko jeden produkt.

Tekst i zdjęcia: Robert Ostrowski, www.ttg.news