Bezpieczne stosowanie środków ochrony roślin

Jednym z głównych zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest zapobieganie zagrożeniom związanym z obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin. Jego realizacja polega m.in. na kontrolach u osób stosujących środki ochrony roślin. Ma to na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobom aplikującym pestycydy, jak i konsumentom produktów rolnych.

W Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej stosowanie środków ochrony roślin musi być zgodne z zasadami integrowanej ochrony roślin. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z przepisów prawa krajowego i unijnego.

Zgodnie ustawą o środkach ochrony roślin użytkownicy profesjonalni zobowiązani są do:

• stosowania środków ochrony roślin z uwzględnieniem integrowanej ochrony roślin;
• prowadzenia chemicznej ochrony w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałania znoszeniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu;
• planowania stosowania środków ochrony roślin z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie mogą przebywać na obszarze objętym zabiegiem.

Użytkownicy profesjonalni powinni przed zastosowaniem chemicznej ochrony roślin wykorzystać wszelkie dostępne działania i metody ochrony przed agrofagami, aby ograniczyć stosowanie pestycydów. Dopiero po wyczerpaniu możliwości ograniczenia presji agrofagów metodami niechemicznymi rolnik powinien wspomóc się pestycydami. Zgodnie z przepisami prawa do ochrony upraw można stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie wydanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zezwoleń lub pozwoleń na handel równoległy. Zalecenia kładą silny nacisk m.in. na stosowanie płodozmianu, odpowiednich odmian, przestrzeganie optymalnych terminów, stosowanie właściwej agrotechniki, nawożenie oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych.

Jednym z wymogów jest również ochrona organizmów pożytecznych oraz stwarzanie warunków sprzyjających ich występowaniu. Niezwykle ważnym czynnikiem plonotwórczym przy uprawie większości roślin jest obecność owadów zapylających w okresie ich kwitnienia. Jednocześnie należy zauważyć, że okres największej aktywności zapylaczy przypada w okresie intensywnej chemicznej ochrony roślin uprawnych.

Środki ochrony roślin należy bezwarunkowo nabywać w punktach dystrybucji uprawnionych do prowadzenia w nich takiej działalności oraz nadzorowanych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Pestycydów nie można kupować np.: na rynku ze straganu, z bagażnika samochodu, z zagranicy oraz z nieznanych źródeł w Internecie. Oferowane do sprzedaży pestycydy muszą być w oryginalnych i szczelnie zamkniętych opakowaniach zaopatrzonych w etykietę sporządzoną w języku polskim.

Do nabycia środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych, jak i ich zastosowania uprawnione są wyłącznie osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin lub doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, lub integrowanej produkcji roślin, lub innym dokumentem.

Każdy producent rolny przed zastosowaniem środków ochrony roślin powinien zapoznać się z etykietą produktu. Sposób aplikacji musi być zgodny z jej zapisami. Pod żadnym pozorem nie można stosować środków ochrony roślin na rośliny oraz agrofagi, które nie zostały wyszczególnione w etykiecie. Nie wolno również przekraczać wskazanych dawek i liczby dopuszczonych zabiegów. Środki ochrony roślin muszą być stosowane wyłącznie na obszary i obiekty będące celem zabiegu, tj. podczas aplikacji nie mogą ulegać znoszeniu.

Do wykonania zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin należy używać sprzętu, który jest sprawny technicznie i skalibrowany, tak aby zapewnić prawidłową i precyzyjną aplikację pestycydów. Sprawność techniczna sprzętu do aplikacji środków ochrony roślin jest weryfikowana podczas okresowo przeprowadzanych badań.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami każde użycie środka ochrony roślin musi być rejestrowane. Użytkownik profesjonalny jest zobligowany do prowadzenia i przechowywania przez 3 lata dokumentacji zawierającej nazwę środka ochrony roślin, czas zastosowania i zastosowaną dawkę, obszar lub powierzchnię lub jednostkę masy ziarna i uprawy lub obiekty, na których zastosowano środek ochrony roślin.

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa w przypadkach stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie stosowania środków ochrony roślin stosuje sankcje karne, tj. nakłada mandaty, a w przypadku stwierdzenia rażącego naruszenia przepisów może zostać wydana np. decyzja zakazująca stosowania środków ochrony roślin do czasu ukończenia szkolenia podstawowego. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w stosowaniu środków ochrony roślin, które mogą mieć wpływ na przekroczenia norm pozostałości środków ochrony roślin PIORiN informuje Państwową Inspekcję Sanitarną. Inspekcja prowadzi również współpracę z ARiMR i stwierdzone nieprawidłowości mogą mieć duży wpływ na wysokość wsparcia wypłacanego przez Agencję.

Przepisy unijne i krajowe dotyczące środków ochrony roślin:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32017R0625

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/WEG

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32009R1107&from=BG

• Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin

https://piorin.gov.pl/files/userfiles/giorin/prawo/ustawy/srdoki_tekst_jednolity.pdf

Przydatne adresy:

• Platforma Sygnalizacji Agrofagów

https://www.agrofagi.com.pl/

• Rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania

https://www.gov.pl/web/rolnictwo/rejestr-rodkow-ochrony-roslin

• Etykiety środków ochrony roślin

https://www.gov.pl/web/rolnictwo/etykiety-srodkow-ochrony-roslin

• Wyszukiwarka środków ochrony roślin

https://www.gov.pl/web/rolnictwo/wyszukiwarka-srodkow-ochrony-roslin

• Rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu lub konfekcjonowania

http://piorin.gov.pl/srodki-ochrony-roslin/rejestry/

piorin.gov.pl

Źródło: PIORiN