Zmiany klimatyczne mogą wpłynąć na rozwój rolnictwa

Zmiany klimatu mają wielki wpływ na rozwój rolnictwa. Wynika to z faktu, że wzrost i rozwój roślin będących podstawą produkcji rolniczej, w tym produkcji żywności, jest ściśle uzależniony od zmian temperatury, wielkości opadów i stężenia dwutlenku węgla w atmosferze.
Możliwe są cztery przebiegi zmian klimatu które wpływać będą na rozwój polskiego rolnictwa do 2030 r.:
- klimat wilgotny i ciepły, opady wyższe o 20% (do 700 mm), temperatura wyższa o 2oC, stężenie CO2 450 ppm.
- klimat wilgotny i bardzo ciepły, opady wyższe o 20% (do 700 mm), temperatura wyższa o 4oC, stężenie CO2 600 ppm.
- klimat suchy i ciepły, opady niższe o 20% (do 450 mm), temperatura wyższa o 2oC, stężenie CO2 450 ppm.
- klimat suchy i bardzo ciepły, opady niższe o 20% (do 450 mm), temperatura wyższa o 4oC, stężenie CO2 600 ppm.
60% całkowitej powierzchni kraju (18,8 mln ha użytków rolnych) będzie podlegało tym zmianom, a skala tych przeobrażeń będzie większa niż w innych krajach Unii Europejskiej gdyż nasze gleby są słabsze i mocniej reagują na zmiany w gospodarce wodnej. Następujące skutki zmian klimatu dla rolnictwa w Polsce są możliwe:
pozytywne następstwa
Zbliżenie agroklimatu Polski do klimatu obecnej Południowej Francji, Moraw, Węgier lub Austrii;
Znaczne wydłużenie rolniczego okresu gospodarczego, tj. okresu, w którym możliwe jest prowadzenie prac polowych, w Polsce zachodniej okres ten będzie praktycznie nieograniczony, a na wschodzie wydłuży się o blisko 70 dni;
Wydłużenie się klimatycznego okresu wegetacji ze średnią dobową temperaturą powyżej 5oC na wschodzie o 2 miesiące, a na zachodzie o 3 miesiące, co spowoduje znaczne ograniczenie upraw roślin ozimych;
Rozszerzenie się możliwości uprawy roślin ciepłolubnych (kukurydza, soja, słonecznik oleisty, dynia oleista, rączniki i inne); nawet późne odmiany kukurydzy będą dojrzewać w całym kraju, a plon ziarna będzie wyższy o 3 t/ha;
Skrócenie o blisko 2 tygodnie okresu dojrzewania zbóż, co umożliwi szerokie stosowanie poplonów ścierniskowych, których plony będą dwa razy większe niż obecnie;
Wzrost plonów roślin pastewnych – koniczyny czerwonej o 40% na południu i o 100% na północy;
Zwiększenie o blisko 30% intensywności fotosyntezy (w tym przyrostu biomasy) większości roślin uprawnych w warunkach podwojenia się obecnego stężenia CO2 w atmosferze;
Zwiększenie efektywności produkcji zwierzęcej w wyniku zwiększenia produkcji tanich pasz, takich jak kukurydza lub pasza z trwałych użytków zielonych.
negatywne następstwa
Pogorszenie się jakości produkcji roślinnej (głównie pasz zielonych) w wyniku zwiększenia się w ich biomasie stosunku węgla do azotu (C:N);
Zakłócenie przy wyższych temperaturach przebiegu kiełkowania nasion (zwłaszcza motylkowatych) oraz ich powstawania w fazie generatywnej roślin, co może się przyczynić do zmniejszenia plonu nasion o 10-20%;
Zmniejszenie się wilgotności gleby wskutek zwiększonego parowania o 5%, przy wzroście średniej temperatury rocznej o 1oC;