Ziemia dla rolników

Rzutem na taśmę Senat, a potem Sejm na swoich ostatnich posiedzeniach przyjęły ustawę o nieruchomościach rolnych Skarbu Państwa. Głównym celem nowego prawa jest umożliwienie rolnikom indywidualnym zakupu państwowej ziemi na powiększenie swoich rodzinnych gospodarstw. Ustawa trafiła do prezydenta do podpisu.

Jednym z najważniejszych zapisów zawartych w ustawie o nieruchomościach rolnych Skarbu Państwa jest możliwość wyłączenia za zgodą dzierżawcy 30 proc. użytkowanej przez niego ziemi, która zostanie sprzedana później rolnikom indywidualnym na powiększenie lub utworzenie gospodarstwa rolnego. Z jednym jednak zastrzeżeniem: część ziemi będą oddawać tylko ci dzierżawcy, którzy mają więcej niż 300 hektarów państwowej ziemi. Ministerstwo rolnictwa szacuje, że w ten sposób trafi do sprzedaży 150 tys. hektarów gruntów. Co również ważne, rolnicy będą mogli kupować ziemię od państwa na preferencyjnych warunkach: spłata ma być rozłożona na raty nawet na 15 lat, pierwsza wpłata wyniesie 10 proc. wartości ziemi, a oprocentowanie rat będzie niskie - 2 procent. Grunty będą wystawiane na sprzedaż przez Agencję Nieruchomości Rolnych w drodze przetargu, ale będzie można od niego odstąpić, jeśli daną działkę będzie chciał kupić rolnik, którego gospodarstwo sąsiaduję z taką nieruchomością.
Nowe prawo ma przede wszystkim pomóc rolnikom w nabywaniu ziemi, dlatego nowelizacja uściśla kryteria pozwalające na uznanie osoby fizycznej za rolnika indywidualnego. Wbrew pozorom wydaje się to łatwe tylko na pierwszy rzut oka, bo teoretycznie rolnik to po prostu osoba, która ma ziemię, uprawia ją, a część także hoduje zwierzęta. Ministerstwo rolnictwa alarmowało posłów, że te wymogi były zbyt ogólne i często dochodziło do sytuacji, gdy w przetargu ogłaszanym przez ANR uczestniczyły osoby, które formalnie spełniają ustawowe kryteria bycia rolnikiem, ale nie planują wcale prowadzenia produkcji rolniczej na zakupionym gruncie. Ziemię kupują po prostu tylko po to, aby otrzymać dopłaty bezpośrednie (wystarczy ziemię zaorać raz w roku albo skosić trawę, żeby dostać dopłaty; nie trzeba tam wcale siać ani zbierać zboża czy ziemniaków). Część kupujących nabywa państwowe grunty w celach spekulacyjnych, licząc na wzrost cen i ich korzystną sprzedaż teraz albo za kilka lat, gdy ziemię rolną będą już mogli nabywać bez przeszkód cudzoziemcy. Dlatego ziemię od ANR będzie mogła kupić osoba, która mieszka przynajmniej pięć lat w gminie, na obszarze której jest położona przynajmniej jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa.
Ale ustawa o nieruchomościach rolnych Skarbu Państwa dotyczy nie tylko ziemi ornej czy pastwisk. Nowe przepisy regulują również inne kwestie dotyczące majątku, który jest w zarządzie Agencji Nieruchomości Rolnych. Chodzi w tym przypadku m.in. o budynki historyczne, np. dworki, pałace, w których mieszkają ludzie. Ponieważ te budynki nie należą do lokatorów, ci nie inwestowali w swoje mieszkania i obiekty, które często mają ogromną wartość historyczną, od wielu lat niszczeją. ANR też nie bardzo mogła sobie z tym problemem poradzić, gdyż nie miała prawa przeprowadzać lokatorów do mieszkań zastępczych, aby sprzedać daną nieruchomość. Nowa ustawa już to umożliwia. Została przekazana do Kancelarii Prezydenta i jeśli Bronisław Komorowski ją podpisze (ma na to 30 dni), zacznie obowiązywać jeszcze w tym roku.