Wygrana i przegrana Polski w sprawach o zapasy produktów rolnych

Polska wygrała we wtorek w Trybunale Sprawiedliwości w sprawie unijnego rozporządzenia dotyczącego zapasów cukru w 2004 r. Jednocześnie przegrała w sprawie innego unijnego rozporządzenia odnoszącego się do zapasów produktów rolnych i ceł przywozowych na nie.

Unijny Trybunał Sprawiedliwości (potocznie zwany Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości) rozpatrywał we wtorek dwa odwołania Polski od wyroków unijnego Sądu Pierwszej Instancji. Obie sprawy dotyczyły zapasów produktów rolnych, w tym zapasów cukru i obie były związane z momentem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r.

Sprawa, w której Polska wygrała we wtorek w Trybunale (sygn. C-336/09), dotyczyła unijnego rozporządzenia nr 60/2004 ze stycznia 2004 r. ustanawiającego środki przejściowe w sektorze cukru w następstwie przystąpienia Polski i dziewięciu innych krajów do Unii Europejskiej. Na podstawie tego rozporządzenia Polska zmuszona była m.in. wyeliminować z rynku nadwyżki cukru przekraczające wielkość zapasów dopuszczalną przez Unię.

Polska, odkąd tylko dowiedziała się o projektowanym rozporządzeniu, wysyłała kolejne pisma do Komisji Europejskiej, w których domagała się, aby kryteria ustalania zapasów cukru były takie same, jak kryteria obowiązujące przy rozszerzeniu Unii Europejskiej w 1995 r. Polska postulowała też, aby środki przejściowe nie prowadziły do zmiany warunków przystąpienia.

Gdy postulaty nie odniosły skutku, Polska w czerwcu 2004 zaskarżyła unijne rozporządzenie. Wcześniej jednak przyjęła ustawę o nadmiernych zapasach produktów rolnych i produktów cukrowych, dotyczącą wykonania obowiązków wynikających z zaskarżonego rozporządzenia.

W czerwcu 2009 r. unijny Sąd Pierwszej Instancji odrzucił skargę Polskę, jako niedopuszczalną. Przede wszystkim uznał, że skarga została wniesiona po terminie, bo zanim jeszcze Polska stała się państwem członkowskim, już wtedy - zdaniem Sądu - mogła zaskarżyć unijne rozporządzenie, skoro już wtedy dotyczyło ono Polski bezpośrednio.

We wtorek Trybunał Sprawiedliwości uchylił postanowienie unijnego sądu. Trybunał uznał, że - wbrew temu, co orzekł unijny sąd - Polska nie mogła zaskarżyć rozporządzenia zanim nie przystąpiła do Unii Europejskiej. Z tego powodu Trybunał nie orzekał, co do czterech pozostałych zarzutów podniesionych przez Polskę, tylko odesłał sprawę z powrotem do Sądu Unii Europejskiej, by ten merytorycznie rozstrzygnął skargę Polski. Sprawa nie jest więc nadal jeszcze przesądzona.

We wtorek Polska przegrała natomiast w Trybunale w drugiej sprawie (sygn. C-335/09), w której skarżyła inne unijne rozporządzenie - nr 1972/2003. Rozporządzenie to m.in. nakładało na nowe państwa członkowskie, w tym Polskę, obowiązek wprowadzenia opłat dla posiadaczy nadmiernych zapasów niektórych produktów rolnych. Rozporządzenie ustanowiło również takie same cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące z nowych państw członkowskich, w tym z Polski.

Polska zakwestionowała zgodność z prawem tych opłat. W czerwcu 2009 r. Sąd Pierwszej Instancji oddalił jej skargę. We wtorek odwołanie Polski oddalił również Trybunał Sprawiedliwości UE. Trybunał uznał, że Komisja Europejska mogła wprowadzić takie środki przejściowe jak w zaskarżonym rozporządzeniu.