W sprawie gospodarowania ziemią

Prezentujemy poniżej  stanowisko Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej w sprawie gospodarowania ziemią w województwie zachodniopomorskim
Model polityki strukturalnej tj. znajomość struktury agrarnej, jej przestrzennego zróżnicowania, historycznego procesu jej kształtowania i kierunków zmian, odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym formułowaniu polityki rolnej państwa. Zakres, charakter i tempo przemian struktury obszarowej gospodarstw rolnych nie są rezultatem procesów samoistnych, spontanicznych. Zależą one przede wszystkim od rodzaju i charakteru stosowanych instrumentów, które kształtują sposób funkcjonowania rynku ziemi rolniczej oraz pozarynkowe zasady obrotu tymi nieruchomościami.
 
1. Gospodarowanie ziemią po zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej najeżało do najważniejszych obszarów działalności samorządu rolniczego w naszym województwie od początku jego powstania w 1996r.
2. Sposób działania najpierw AWRSP a następnie ANR często był powodem dużego niezadowolenia rolników, czemu dawali wyraz na forum samorządu rolniczego, Zespołu Konsultacyjnego do Spraw Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz bezpośrednio w czasie akcji protestacyjnych.
3. Wśród członków Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej dominuje pogląd, że zmarnowano ogromną historyczną szansę stworzenia modelowe w skali europejskiej struktury agrarnej. Nigdy dotychczas nie było takiej sytuacji aby z jednej strony na zagospodarowanie czekało ponad 700 tys. ha, z drugiej kilka tysięcy rolników w sile wieku, nieźle wykształconych, posiadających zbyt małe na obecne warunki ale nieźle wyposażone technicznie gospodarstwa, pragnęło je powiększyć aby sprostać wymogom rynku. Wina za zaprzepaszczenie tej szansy obciąża nasze państwo.
4. Wydaje się, że procesem restrukturyzacji częściej kierował przypadek i doraźne potrzeby budżetu, niż dalekosiężny interes państwa i regionu.
5. Jedynie środowisko rolnicze przejawiało zainteresowanie kierunkiem i potencjalnymi skutkami przekształceń:
a) tuż po powstaniu samorząd rolniczy zdecydowanie zaprotestował przeciwko nasilającemu się wówczas procesowi przekazywania nieruchomości drogą cesji (szczególnie w ręce obywateli obcych państw) domagając się każdorazowo konsultacji z izbą rolniczą,
b) realizując postulaty zgłoszone w czasie protestów w lipcu 1998r. Wojewoda Zachodniopomorski zlecił Ośrodkowi Doradztwa Rolniczego w Koszalinie i Regionalnemu Centrum Doradztwa, Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich opracowanie "Optymalnego Modelu Gospodarstwa Rolnego w warunkach województwa zachodniopomorskiego". Wyniki opracowania znalazły następnie swoje odbicie w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego.
c) pragnąc zapewnić większy wpływ samorządu rolniczego na proces gospodarowania nieruchomościami wchodzącymi w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, Zachodniopomorska Izba Rolnicza podpisała dniu 25 czerwca 2003 r. porozumienie z Agencją Nieruchomości Rolnych Oddziałem Terenowym w Szczecinie. Porozumienie zostało uaktualnione w dniu 22.10.2009.
6. Mimo wysiłków Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej oraz przedstawicieli środowiska rolniczego biorących udział w pracach Zespołu Konsultacyjnego oraz bezpośredniej presji poszczególnych związków zawodowych w województwie zachodniopomorskim nie nastąpiła radykalna zmiana struktury obszarowej gospodarstw. W posiadaniu 2% gospodarstw znajduje się ciągle ok. 49,5% użytków rolnych. Państwowe Gospodarstwa Rolne zastąpiły prywatne latyfundia, taki stan rzeczy jest przyczyną szeregu niekorzystnych zjawisk o znaczeniu gospodarczym i społecznym dla naszego regionu. Do najważniejszych należy zaliczyć monokulturę upraw, marginalizacja produkcji zwierzęcej, bardzo niską wartość produkcji z 1 ha użytków rolnych (ok. 1 tys. zł. niższa od średniej krajowej) , transfer poza województwo środków ze sprzedaży ziemi (ok. 2 mld zł od 1992r.), czynszów dzierżawnych oraz znacznej części środków pochodzących z płatności obszarowych i działań PROW.
7. Zachodniopomorska Izba Rolnicza zdecydowanie protestuje przeciw obecnej sytuacji w której głównym celem działań Agencji Nieruchomości Rolnych jest sprzedaż gruntów bez względu na nabywcę. Najgorsze skojarzenia budzi sprzedaż ziemi wraz z aktualną umową dzierżawy w przypadku kiedy dzierżawiący grunty rolnik nie może z różnych przyczyn skorzystać z prawa pierwszeństwa nabycia.
8. Ze względu na ogromną wagę problemu dla dalszego rozwoju naszego regionu oraz przyszłości wielu rolniczych rodzin, Zarząd Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej apeluje o :
a) natychmiastowe wstrzymanie finalizacji spraw, w których dzierżawca deklaruje chęć wykupu gruntu, jednak zaproponowane warunki i obecna sytuacja finansowa uniemożliwiły mu skorzystanie z prawa pierwszeństwa nabycia,
b) objęcie województwa zachodniopomorskiego specjalnym programem poprawy struktury agrarnej umożliwiającym wyłanianie kandydatów na dzierżawców i nabywców w drodze przetargu ofert ograniczonego uwzględniającego przygotowanie zawodowe, doświadczenie i znaczenie planowanego przedsięwzięcia dla rozwoju społeczności lokalnej,
c) stworzenie szczególnie dla młodych rolników, dogodnych warunków wykupu w formie kredytu lub leasingu nie zagrażającego płynności finansowej gospodarstwa, tak aby umożliwić im dalsze inwestycje modernizacyjne.
d) nie wstrzymywanie sprzedaży gruntów które w planie zagospodarowania przestrzennego mają przeznaczenie pod elektrownie wiatrowe. Tym bardziej, że perspektywa inwestycji nie jest bliżej określona, a kredyty preferencyjne na zakup ziemi kończą się w 2012r.
e) wprowadzenie do Strategii województwa zachodniopomorskiego zapisu wskazującego na gospodarstwa rodzinne (tj. prowadzone przez rolnika indywidualnego o łącznej powierzchni użytków rolnych nie większej niż 300 ha) jako podstawę ustroju rolnego województwa, co będzie spójne z zapisami Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa określającej długoterminową wizję obszarów wiejskich w Polsce.