W Sejmie o WPR

Aż dwie sejmowe komisje - rolnictwa i ds. Unii Europejskiej - poświęciły swe ostatnie, marcowe posiedzenia omówieniu wspólnotowej polityce rolnej (WPR). Wcześniej, bo 30 października 2008 r. posłowie PiS wnieśli projekt uchwały Sejmu w sprawie przeglądu i przyszłości WPR.

W projekcie posłowie wyliczali najważniejsze nie rozwiązane problemy wymagające negocjacji:

potrzebę zwiększenia konkurencyjności na rynkach światowych, łagodzenie różnic między gospodarstwami rolnymi w najbiedniejszych i najbogatszych regionach UE (jak wykazało doświadczenie, różnic tych nie można usunąć za pomocą polityki posługującej się jedynie cenami i dopłatami).

Posłowie zaznaczali ponadto konieczności podtrzymywania dochodów rolników na racjonalnym poziomie i zachowania równych warunków konkurencji oraz kontynuacji wsparcia rolnictwa z budżetu unijnego, kontynuacji liberalizacji handlu rolno-spożywczego w wyniku Rundy Doha oraz kolejnych negocjacji w ramach WTO wymuszających na UE eliminację instrumentów interwencyjnych służących dotychczas wsparciu cen rynkowych, w tym limitowania produkcji, oraz zasadniczego wsparcia dochodów gospodarstw rolnych odbywającego się poprzez płatności bezpośrednie w ramach I filaru WPR. Posłowie postulowali wprowadzenie jednolitego modelu systemu płatności bezpośrednich w całej UE w możliwie najkrótszym czasie.

W projekcie uchwały posłowie PiS wzywali rząd do rozpoczęcia negocjacji prowadzonych w sprawie wyrównania w przyszłości poziomu płatności obszarowych. Dlaczego? Bo po 2013 roku znikną praktycznie przesłanki uzasadniające obecny system wyliczania poziomu płatności, w powiązaniu z plonem referencyjnym i rekompensatą powiązaną z obniżką cen. Ponadto chodziło o :

 a.. Przeprowadzenia reformy systemu płatności bezpośrednich uwzględniającej fakt, że przestrzeganie wymogów cross-compliance może ograniczyć możliwości kontynuowania wsparcia dla gospodarstw nieprodukujących na rynek.

 b.. Zdefiniowania w przyszłej WPR na nowo roli II filaru dla rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w UE oraz ewentualnej redukcji wsparcia bezpośredniego w I filarze WPR rekompensującej rozbudowę instrumentów służących poprawie konkurencyjności rolnictwa unijnego w ramach II filaru WPR.

 c.. Utworzenia systemu wspierania rolnictwa po 2013 roku winnego w szerszym niż dotychczas zakresie uwzględniać wielofunkcyjność rolnictwa. Pozarynkowe funkcje rolnictwa (dla życia społecznego, kultury i środowiska naturalnego) powinny stać się ważnym uzasadnieniem publicznych wydatków na rolnictwo.

 d.. Wykorzystywania w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce dużych nadwyżek zatrudnienia rolniczego, które szacowane są na ok. 2 mln osób. Wielkość tych nadwyżek jest silnie zróżnicowana regionalnie.

 e.. Wsparcia rozwoju obszarów wiejskich w zakresie działań nie związanych z rolnictwem, które powinno być przejęte przez fundusze strukturalne. Aby modernizacja wsi była skuteczna, nie może ograniczać się jedynie do stymulowania przemian w sektorze rolnym, ale również do inwestycji w kapitał ludzki (edukacja), techniczny (infrastruktura) oraz społeczny (działania wspierające budowę wspólnot lokalnych.

 f.. Zapewnienia preferencji finansowych dla krajów o dużym udziale sektora rolnego i zapóźnieniu cywilizacyjnym obszarów wiejskich, co można by odczytać jako wolę i dążenie do zapewnienia spójności obszarów wiejskich w całej Unii Europejskiej. Wynika to m.in. z przesłanek leżących u podstaw Wspólnot, m.in. w imię solidarności europejskiej.

 g.. Przedyskutowania i ustalenia kompetencji Wspólnoty i kompetencji krajów członkowskich w kształtowaniu różnych elementów polityki wobec rolnictwa i obszarów wiejskich, przy zachowaniu zasadniczo wspólnotowego charakteru tej polityki.


Dalej posłowie wyłuszczali: Sejm RP pragnie poprzeć postulaty Rządu polskiego zgłoszone na forum Rady Ministrów ds. Rolnictwa UE dotyczące propozycji zawartych w pakiecie legislacyjnym Health Check, a w szczególności:

1. Ujednolicenia systemu i poziomu stawek płatności najpierw poprzez wprowadzenie obowiązku pełnej regionalizacji (ujednolicenia) stawek płatności w poszczególnych krajach UE - w ramach obecnego przeglądu WPR, i jak najszybsze rozpoczęcie prac nad wyrównaniem stawek płatności między państwami członkowskimi w całej UE.

2. Przeznaczenia części zaoszczędzonych środków WPR, (z tytułu ograniczenia wydatków na interwencję na rynkach rolnych) na zwiększenie krajowych kopert finansowych płatności bezpośrednich w nowych państwach członkowskich, o kwoty pokrywające różnicę w możliwościach finansowania nowych zadań przewidzianych w art. 68, 69 i 70 wynikająca z mechanizmu phasing-in.

3. Późniejszego wdrożenia w nowych państwach członkowskich obszaru C (Dobrostan Zwierząt), tj. w roku 2013, zsynchronizowanego z dochodzeniem do pełnych płatności i uwzględniającego proces restrukturyzacji sektora produkcji zwierzęcej w kraju. Pomimo wielokrotnego przedstawiania argumentów dotyczących terminu wdrażania obszaru C- Dobrostan Zwierząt przedmiotowe projekty legislacyjne nie przewidują zmian w harmonogramie wdrażania tych wymogów. Wymogi z obszaru B - Bezpieczeństwo Żywności oraz obszaru C - Dobrostan Zwierząt miałyby być wdrożone do 2011 r.

4. Odłożenia decyzji o definitywnym odejściu od kwot do czasu kiedy będzie większa pewność, co do perspektyw rozwoju sytuacji na rynku mleka. Ewolucja cen w ostatnich miesiącach potwierdza ogromne ryzyko związane z taką decyzją.

5. Zachowania obecnego systemu interwencji, przy czym system ten powinien zapewniać jednakowy dostęp do instrumentów wsparcia w całej UE, stanowiąc "siatkę bezpieczeństwa" dla producentów zbóż w UE. Jednocześnie Polska sprzeciwia się wprowadzeniu systemu skupu interwencyjnego zboża realizowanego w formie przetargów.

6. Utrzymania do 2013 r. wsparcia powiązanego z produkcją w "małych", i wrażliwych sektorach, takich jak sektor suszu paszowego, włókna lnianego i konopnego, skrobi ziemniaczanej, tytoniu oraz chmielu. Sektory te mają istotne znaczenie gospodarcze, społeczne i przyrodnicze w wielu regionach UE.

7. Utrzymania dotychczasowego wsparcia finansowego dla sektora bioenergii także po 2009 r. (do tego roku były by utrzymane dotychczasowe płatności do upraw energetycznych). Dotychczasowe wsparcie należy jednak ukierunkować na uprawy prowadzone na glebach słabych, niekonkurencyjne wobec produkcji żywności - z przeznaczeniem dla elektroenergetyki, produkcji biogazu i biopaliw, w tym II-ej generacji. Proponujemy przy tym włączenie środków z uchylonej premii energetycznej do krajowych kopert płatności bezpośrednich.

8. Wyłączenia nowych państw członkowskich z mechanizmu modulacji do 2013 r., kiedy płatności w tych państwach osiągną pełen poziom a jej wdrażanie powinno być stopniowe, zaczynając od 3%. Polska postuluje także włączenie nowych państw członkowskich w mechanizm redystrybucji środków wg kryteriów kohezji.

Na koniec posłowie stwierdzali: Sejmu RP uważa, że w przyszłej Wspólnej Polityce Rolnej po 2013 roku rząd powinien zabiegać w szczególności o:

1. Zachowanie wspólnotowego charakteru WPR, szczególnie w zakresie finansowania, jako warunku utrzymania jednolitego rynku w długiej perspektywie; utrzymanie wspólnotowego charakteru WPR;

2. Utrzymanie dotychczasowej skali finansowania WPR z budżetu UE;

3. Zapewnienie równych warunków konkurencji polskiemu rolnictwu na jednolitym rynku;

4. Jak najszybsze wyrównanie stawek płatności w całej UE.

Temat powrócił w marcu br., po tym, jak Rada Unii Europejskiej na posiedzeniach 19 i 20 marca br. przyjęła konkulzje prezydencji. Na 20 bitych stronach ogólnych stwierdzeń rolnictwu nie poświecono ani jednego zdania. Skupiono się na podkreśleniu konieczności budowania zaufania i wspierania stabilności finansowej - angażowania się na rzecz budowy zaufania i przywrócenia prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, przywrócenia właściwego funkcjonowania gospodarki realnej, pełnego wykorzystania odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zaradzenia społecznym skutkom kryzysu, współpracy na szczeblu globalnym, zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Unii itp. życzenia zdrowia, szczęścia i wszelkiej pomyślności. Dopiero po dwudniowym posiedzeniu Rady ustalono, że dodatkowe środki w wysokości 4 mld euro zostaną przeznaczone na energetykę, zaś 1,2 mld euro na Wspólną Politykę Rolną m.in. w kontekście "nowych wyzwań dla WPR".1,2 mld euro to kwota, która została wygospodarowana w ramach budżetu rolnego (dział 2 budżetu UE). - Dla Polski przypadnie aż 17 proc. tej sumy czyli 170 mln euro (600-700 mln zł). Nie jest to ogromna kwota, ale jeżeli weźmiemy pod uwagę, że wkład Polski do budżetu UE to 3 proc. to 170 mln euro może nas satysfakcjonować. Jest tylko jedno ale - przyznane fundusze muszą być wydane do końca 2010 r. Dopiero teraz rozpoczęły się prace nad propozycjami wykorzystania pozyskanych pieniędzy, a będą one prowadzone do czerwca.

Jakie są polskie propozycje rozwiązań dla WPR? Wyjaśnijmy, że chodzi o wizję po 2013 r. Nasz rząd opowiada się za zachowaniem wszystkich trzech filarów obecnej polityki wspólnotowej, a więc wspólna organizacje rynków, system płatności bezpośrednich oraz politykę obszarów wiejskich. Polska zabiega natomiast o zmianę kształtu wybranych instrumentów i mechanizmów finansowania na tych obszarach. I tak płatności bezpośrednie powinny pozostać jednym z głównych instrumentów WPR

Polska opowiada się także za utrzymaniem silonej roli polityki rozwoju obszarów wiejskich po 2013 r. zarówno z punktu widzenia wysokości jak kryteriów podziału środków. Po przeglądzie WPR 2008 r. (Healt-Check) zauważono niewielki postęp w upraszczaniu płatności bezpośrednich. Polska postuluje ujednolicenie systemu i poziomu stawek płatności, najpierw poprzez wprowadzenie obowiązku pełnej regionalizacji (ujednolicenia) stawek w poszczególnych krajach UE i jak najszybsze rozpoczęcie prac nad wyrównaniem stawek miedzy państwami członkowskimi w całej UE.

Unia proponuje odejście od kwotowania mleka po 2015 r. i ograniczenie mechanizmów interwencji, w tym skupu interwencyjnego zbóż i produktów mleczarskich. Polska postuluje, aby decyzje o ograniczeniu interwencji na tych rynkach odłożyć do czasu uzyskania większej pewności co do trwałości nowych trendów, jakie zarysowały się w ostatnim czasie. Nawet w przypadku trwałej poprawy koniunktury globalizacji rynku rolno-żywnościowego będzie prowadzić do większej niestabilności rynkowej, co zdaniem polskiej reprezentacji uzasadnia utrzymanie dotychczasowych instrumentów interwencji, jako siatki bezpieczeństwa.