Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma 15 lat

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów powstał w 1990 roku jako Urząd Antymonopolowy. Po przełomie politycznym w roku 1989, kiedy gospodarka oparta została na mechanizmach wolnego rynku, 24 lutego 1990 roku uchwalono ustawę o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym. Stanowiła ona ważny element programu reformy rynkowej.

Struktura gospodarki, odziedziczona po systemie centralnego planowania, charakteryzowała się bowiem wysokim poziomem monopolizacji, co mogło w istotny sposób ograniczyć powodzenie transformacji gospodarczej. W tej sytuacji szczególne znaczenie miało promowanie konkurencji i przeciwdziałanie antyrynkowym zachowaniom monopolistów. Stąd też na mocy ustawy powołano Urząd Antymonopolowy (UA), który rozpoczął działanie w maju po uchwaleniu statutu przez Radę Ministrów. W tym roku również zaczęły funkcjonować jego pierwsze delegatury.

Jako główne zadanie Urzędu wskazano przeciwdziałanie zawieraniu antykonkurencyjnych porozumień i nadużywaniu pozycji dominującej na rynku oraz kontrolę koncentracji przedsiębiorców. Kompetencje te były wielokrotnie zwiększane. Istotna zmiana miała miejsce w 1996 roku, kiedy po reformie administracji centralnej UA otrzymał swą obecną nazwę – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Rozszerzono przy tym zakres jego działań o ochronę interesów konsumentów. Jednocześnie Prezesowi Urzędu podporządkowano Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej.

W 2000 roku Urząd rozpoczął monitorowanie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom oraz nadzorowanie ogólnego bezpieczeństwa produktów. Uchwalona 15 grudnia 2000 roku ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (weszła w życie w kwietniu 2001 roku) określiła zasady funkcjonowania całego systemu ochrony konkurencji i konsumentów, w którym centralne miejsce zajmuje Prezes UOKiK. Jedną z najważniejszych zmian było wprowadzenie kadencyjności jego funkcji oraz obowiązku wyłaniania w drodze konkursu. W 2002 roku UOKiK podjął działania mające na celu stworzenie systemu nadzoru rynku dla wyrobów podlegających dyrektywom wspólnotowym oraz sytemu monitorowania jakości paliw.

Wstąpienie do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 roku dla UOKiK oznaczało przede wszystkim zakończenie procesu harmonizacji polskiego prawa antymonopolowego i konsumenckiego z regulacjami unijnymi. Od dnia akcesji Urząd działa w ramach Europejskiej Sieci Konkurencji (ECN).